انسان، همیشه نیازمند شنیدن موعظه است

آیت‌الله محمدصالح کمیلی خراسانی در دهمین جلسه درس اخلاق پیرامون شرح و توضیح کتاب شریف آداب الصلاة امام خمینی (ره) که با حضور شاگردان و علاقمندان به آشنایی با معارف اسلامی در مسجد سلماسی قم برگزار شد، عنوان کرد: امام خمینی (ره) به مسائل قلبی، طهارت دل و اسراری که برای نمازگزار است عنایت خاصی داشتند و روی این‌که باطن انسان چگونه باید نورانی و تزکیه شود خیلی تأکید می‌کردند.

وی ادامه داد: از برخی روایات استفاده می‌شود که انسان وقتی اقبال به عبادت ندارد، نباید به آن بپردازد تا حال او تغییر کند؛ بنابراین نشاط و توجه قلبی، یک اصل مهم در عبادت و بندگی خداست.

وی گفت: امام خمینی (ره) می‌فرماید "آن‌طور که از روایات استفاده می‌شود انسان باید ارفاق به نفس داشته باشد و رعایت قوای جسمانی خود را بنماید؛ زیرا ریاضت‌های مشروع هم باید به اندازه تحمل بدن باشد و با توجه به این‌که مزاج افراد متفاوت است مقدار ریاضت شرعی برای همه یکسان نیست همچنین سالک باید هم‌چون طبیب حاذقی نبض خود را در ایام سلوک در دست بگیرد و از روی اقتضائات و احوال خود با نفس رفتار کند."

استاد عرفان عملی اظهار کرد: مدرک‌گرایی در حوزه‌های علمیه پسندیده نیست و نباید برای گرفتن مدرک درس خواند، بلکه طلاب باید با نیت خالص و برای خدا درس بخوانند.

آیت الله کمیلی تصریح کرد: نظر امام خمینی(ره) در مسئله ازدواج جوانان این است که امر مهم ازدواج در جوانی صورت گیرد که این امر علاوه بر احیای سنت نبوی، برای تکثیر نسل اهمیت داشته و تعلیم و تربیت فرزندان در جوانی که هنوز قوای بدن تحلیل نرفته آسان‌تر است؛ با ازدواج رزق انسان افزایش می‌یابد و بر اساس احادیث، کسی که ازدواج کند نیمی از دین خود را به‌دست آورده و هر رکعت از نماز فرد متأهل برابر با هفتاد رکعت از نماز فرد مجرد است.

وی با بیان اینکه ازدواج موجب نشاط روحی و قلبی است؛ هم‌چنین باعث درمان برخی از امراض می‌گردد، تأکید کرد: معاشرت با اهل غفلت و دنیاطلب باعث بدحالی، و معاشرت با اهل دین و آخرت موجب نیکو شدن حال سالک می‌شود و نباید از مطالعه و تلاوت با تدبر قرآن و رفتن نزد اهل مراقبه و تقوی پرهیز کرد.

آیت الله کمیلی خراسانی افزود: امام (ره) در ابتدای فصل هفتم کتاب شریف آداب الصلاة به موضوع تفهیم پرداخته و می‌فرماید: ما یک قلب و یک زبان داریم؛ قلبی که هنوز ذکر قلبی نداشته  و توجه آن قوی نیست، باید ذکر را به آن تلقین کرد سپس می‌توان آن را به دل انتقال داد. در این‌جا  دل از زبان ذکر می‌گیرد و تکرار این ذکر در قلب اثر گذاشته و باعث گشایش و نورانیت قلب می‌شود؛ ولی در دراز مدت ممکن است زبان سکوت کند و قلب گویا شود.

وی ادامه داد: همان‌طور که ما دارای اعضای ظاهری مانند چشم، گوش و زبان هستیم، در باطن نیز دارای همین اعضا هستیم و اگر سالک مراقبه قلبی داشته باشد متوجه حضور می‌شود. حتی برخی افراد صدای ذکر قلبی خود را می‌شنوند.

وی گفت: در این‌جا دو حالت پیش می‌آید: اوّل این‌که شما ذکر را با زبان به قلب تفهیم کنی و کم کم ذکر قلبی بگویی. در حالت دوم، بعد از آن‌که ذکر قلبی پیدا کردی، وقتی زبان بخواهد ذکر بگوید، ذکر را از قلب خود می‌گیرد.

استاد اخلاق ادامه داد: امام (ره) می‌فرماید: اذکار، یادآوری حق هستند و وقتی ذکر را به قلب تعلیم دادی، موجب حیات دل می‌شود؛ نتیجه‌ی چنین تفهیمی آن است که بعد از مدتی مراقبه، زبان قلب گشوده می‌شود و قلب، ذاکر و متذکر می‌گردد. در اولِ امر، قلب متعلَّم بود و زبان معلِّم بود، ولی بعد از گویا شدن زبانِ قلب موضوع برعکس می‌شود و قلب ذاکر می‌گردد، زبان به تبعیت از قلب ذکر می‌گوید و تابع قلب می‌شود.

این فقیهِ عارف بیان کرد: ذکر قلبی مختص به حال بیداری نیست و اگر قلب متذکر شد زبان هم، که تابع اوست، ذکر می‌گوید؛ ما باید ببینیم شاکله‌ی وجودی ما چگونه شکل گرفته و انس ما به اوراد و اذکار چطور است و هر کسی به همان مقدار که فهمیده و ظرفیت دارد می‌تواند بهره‌مند شود. ما باید با مراقبت اذکار و اوراد در «ماه رجب» ظرفیت خود را افزایش دهیم و حال معنوی خوبی کسب نماییم.
منبع: ایسنا