مسجد آقا بزرگ کاشان، تجلی گر عظمت و شکوه

وارث: ملا محمد مهدی نراقی از مجتهدان بزرگ شهر کاشان بوده است که همزمان با تولد فرزندش از دنیا می‌رود. طبق سنت آن دوران نام پدر را بر روی پسر می‌گذارند. برای اینکه پدر و پسر اشتباه گرفته نشوند، از پدر با عنوان «آقا بزرگ» یاد شده و پسر را «آقا کوچک» صدا می‌کرده‌اند. آقا کوچک هم مانند پدرش وارد حوزه شده و به درجه اجتهاد رسید. نقل شده است که محمد شاه قاجار در آن دوران با علمای کاشان ملاقات می‌کند و به درجه علمی آقا کوچک پی برده و دستور می‌دهد او را نیز آقا بزرگ صدا کنند. پس از این ملاقات حاج محمد تقی خانبان که حاکم و پدر زن ملا محمد مهدی نراقی بوده است مسجد و مدرسه‌ای می‌سازد تا دامادش در آن تدریس کند. ساخت مسجد در دوران سلطنت ناصرالدین شاه به پایان رسیده است.

مسجد آقابزرگ کاشان در بافت تاریخی کاشان قرار دارد و در دوره قاجار و در حدود ۱۲۵۰ هجری به مدت هشت سال ساخته شده است. در مدخل اصلی مسجد یک جفت در چوبی نفیس قرار دارد که با گره چینی و گل میخ تزیین شده است که با توجه به منابع مکتوب، تعداد ۶ هزار و ۶۶۶ گل میخ در دو لنگه در به کار رفته که این عدد به تعداد آیات قرآن کریم است.

مسجد آقابزرگ سردر زیبایی دارد که سقف آن با مقرنس های معلق گچی و نقاشی تزیین شده و دیوارهای جلوخان از کتیبه بالای سردر تا کف تختگاه های طرفین درگاه با کاشی های خشتی الوان پوشیده شده است. تمام این بنا همچون گنبد در زمره بزرگترین گنبدهای آجری به شمار می رود که با آجر ساخته شده و تزیینات زیادی چون کاشی کاری، آجرکاری، کتیبه های نفیس گچی و کاشی، مقرنس کاری، خطاطی ثلث و نستعلیق و نقاشی در این بنا استفاده شده است. گنبدخانه این مسجد بر روی هشت پایه بزرگ بر پا شده است تا در فضاهای گنبدخانه در فصل های گرم، هوای خنک در جریان باشد.

این مسجد سه شبستان دارد و گنبدخانه و فضاهای کناری آن به عنوان شبستان تابستانی استفاده می شده است و ۲ شبستان زمستانی یکی در طبقه همکف و دیگری در طبقه تحتانی مسجد وجود دارند. مسجد و مدرسه آقابزرگ در ۱۱ آذر ۱۳۳۰ خورشیدی با شماره ۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. نکته مهم در ارتباط با این بنای مهم تاریخی تلفیق مسجد و مدرسه در یکدیگر محسوب می شود.

منبع: ایرنا