پاسخ‌‌ دعا؛ همان پولی نیست که از خدا خواسته‌ایم!

معرفت پروردگار و باور به قدرت او
یکی دیگر از شرایط دعای مستجاب این است که انسان دعا را با معرفت انجام دهد، یعنی بداند که این دعا و این درخواست از کسی است که قدرت دارد همه ی آنچه را که انسان می خواهد برای او انجام دهد؛ یعنی به اثر دعا باور داشته باشد. به امام صادق (ع) عرض شد که:" دعا می کنیم اما اثر اجابت را نمی بینیم، فرمود: بی معرفت دعا می کنید.(1) در روایتی درباره ی معرفت در دعا نقل شده که: به قدرت اجابت پروردگار باور داشته باشند.

انس
وعده های الهی صادق ترین وعده هاست و حتما چنانچه از خدا بخواهید، خدا به شما پاسخ خواهد داد. اگر انس پیدا کنید، خواهید دید که خیلی از پاسخ ها همانی است که در همان لحظه به شما داده می شود؛ یعنی آدم نباید خیال کند که پاسخ دعا حتما همان پولی است که از خدا خواسته است و باید برسد! گاهی اوقات پاسخ همانی است که در همان لحظه به شما می دهند. آن چنان نورانیتی در دل شما به وجود می آید که می بینید اصلا پاسختان را همان ساعت گرفته اید. آن حالتی را که انسان در دعا پیدا می کند، گاهی احساس می کند که دیگر غیر از آن چیزی نمی خواهد.
 

خشوع
مطلب اصلی دعا چیست؟ خشوع در مقابل پروردگار. اصل دعا این است. اینکه می بینید از قول پیامبر(ص) نقل شده است مغز عبادت دعاست، به خاطر آن است که در دعا حالتی وجود دارد که عبارت است از وابستگی مطلق به پروردگار و خشوع در مقابل او. اصل عبادت هم این است. لذاست که در ادامه آیه شریفه" وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی‏ أَسْتَجِبْ لَکُمْ" می فرماید:" إِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی‏ سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ"(2) اصل دعا این است که انسان در مقابل خدای متعال خود را انانیت دروغین بشری بیندازد. اصل دعا خاکساری پیش پروردگار است.