حجت الاسلام ماندگاری: اولین مقدمه تربیت پذیری عقلانیت است

امام خمینی رحمة الله علیه فرمود: از دامن زن مرد به معراج می رسد و دشمن این گرا را گرفت و ما نگرفتیم. گفت: اگر دامن زنان را آلوده کنم مردی به معراج نمی رسد و موفق هم شده است.

امشب مقدمه ای عرض می کنم به مناسبت شام رحلت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها ام المومنین و شب شهادت مظلومان انفجار حزب جمهوری. ماهرشب با یک سوال به مباحث تربیتی می رویم.

چه کسانی تربیت پذیرند؟

خدا می فرماید: هرکس عقل داشته باشد تربیت پذیر است. روایت داریم:" لا دينَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ" سه معنا می کنیم: هرکس عقل ندارد 1.دین را نمی پذیرد 2. دین را هم اگر پذیرفته باشد برایش باقی نمی ماند. 3.دینش برایش فایده ندارد.

چرا؟ بسیار ساده است. نمونه اش را از حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها عرض می کنم. این بانوی جلیل القدر وقتی با یتیم قریش ازدواج کرد این یتیم هنوز اعلام پیغمبری نکرده بود. سن بانو هم از پیامبر صلی‌الله‌وعلیه‌و‌آله بیشتر بود. اما عقلش خوب کار می کرد. پیامبر وقتی دین را آوردند فرمودند: " قولوا لا اله الله تفلحوا" می دانید که همه احکام ما عقلی است "كُلُّ ما حَكَمَ بِهِ العَقلُ، حَكَمَ بِهِ الشّرعُ" هرچه دین اسلام می گوید عقل هم تائید می کند، شاید برخی  از احکام را عقل  نفهمد چون بالغ نشده است ولی تناقض با عقل ندارد. پیامبر صلوات الله علیه آمد گنجینه های عقل را شکوفا کرد. پس عقلی باید باشد تا چشمش را باز کند. عقل کامل منفعت 100 سال دیگر را هم می بیند. حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها عاقل بود. منفعت آخرت را دید. عقل دنیایی ما کم است در حالی که روایت داریم: "‌اِعْمَلْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَداً" «برای دنیایت طوری کار کن که انگار می خواهی تا ابد در آن زندگی کنی.» عقل دنیایی اروپایی ها زیاد است که وقتی حضرت حجت علیه‌السلام می آید بیشترین گرایشات را اروپایی ها دارند. سالها پیش خیابانهایشان را با عرض 120ساخته اند که بعدها از این مکان عبور و مرور زیاد می شود آن وقت ما نهایتا با عرض 70 می سازیم.

یکی از معانی تربیت، باز کردن چشم انسان به آینده است و فردی که عقل ندارد آینده را نمی بیند. کسی که عاقل باشد بی حیا نمی شود. بی حیاها الان حالشان خوب است و کیفشان کوک است. عاقل باشد تربیت می شود.خدیجه سلام‌الله‌علیها تاجر عاقل بود. خانم ها بدانند عاقل بین خوب و خوبتر خوب را و بین بد و بدتر بد را انتخاب می کند. زندگی با مرد خسیس، بد اخلاق بد است ولی قطعا طلاق بدتر است.  پیامبر به خدیجه سلام‌الله‌علیها فرمود: می خواهی تجارتی کنی که سودش بسیار باشد؟ " يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنجِيكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ"(10صف) « ای کسانی که ايمان آورده ايد ، آيا شما را به تجارتی که از عذاب دردآوررهاييتان دهد راه بنمايم ؟»  الان عاقل ها همه چیز را بیمه می کنند.

 تا کودکانمان عاقل نشوند نماز خوان و روزه دار نمی شوند. پس ابتدا به سراغ عقلشان برویم. چون قرآن می فرماید: "أَوَّلَ مَا خَلَقَ اللَهُ الْعَقْلُ" «اولین چیزی که خدا خلق کرد عقل بود» در سوره تبارک داریم: "وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ" (10) « و گويند اگر شنيده [و پذيرفته] بوديم يا تعقل كرده بوديم در [ميان] دوزخيان نبوديم.»

در صدر اسلام پیامبر کنار خانه خدا روی تخته سنگی حرف می زد وبه اسلام دعوت می کرد، مشرکین به مسافران می گفتند پنبه و یا انگشتانتان را  در گوش بگذارید که حرف های این مرد شما را سحر می کند. فردی با خود فکر کرد که من عقل دارم می شنوم و اگر مطابق با عقلم بودمی پذیرم. قرآن هم به این امر دعوت می کند: "فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ" (17و18زمر) «پس بشارت ده به آن بندگان من،آنان (کسانی) که به سخن گوش فرامى‏دهند و بهترين آن را پيروى مى‏كنند» یعنی این کار کفار بالاترین دلیل است بر این که سخن و پیام پیامبر صلی‌الله‌وعلیه‌و‌آله و آلش کاملا با عقل سازگاری دارد. چون اگر سازگاری نداشت نیاز به پنبه نبود. یک قیاسی بکنیم با کارهایی که دشمنان اسلام امروزه می کنند:

نگذاشتند حرف های نظام اسلامی و انقلاب به مردم دنیا برسد. هرکس حرف عاقلانه ای زد با او برخورد کردند همچون شهید بهشتی شهید مطهری.  ماهواره و شبکه های مخرب را افزایش دادند.خب بگذارید مردم دنیا بشنوند و خودشان تصمیم بگیرند. مردم دنیا عاقلند.

اولین مقدمه تربیت پذیری عقلانیت است.

وقتی عقل داشتم دین را می پذیرم و دین می آید و چشم عقل مرا به عالم آخرت باز می کند.

"الم . ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ . الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ"(بقره 1تا3) «الف لام میم .اين است كتابى كه در [حقانيت] آن هيچ ترديدى نيست [و] مايه هدايت تقواپيشگان است آنان كه به غيب ايمان مى‏آورند»

کسانی هدایت را می پذیرند که عاقلند و عقلشان می گوید: احتمالا این دنیا با مرگ پایان نمی پذیرد. بلکه با مرگ تبدیل می شود. اگر تبدیل شد آن سو خبری هست. پس از قرآن بپرسیم چه خبری هست؟ یا بهشت است یا جهنم. عقل می گوید: هرجا که نتیجه اش بهشت بود گالسابقون السابقون" باش و هرجا نتیجه اش جهنم بود "ففروا الی الله"  پناه ببرید به خداوند.