حجت الاسلام محبی : چه کسی زیاد حرف می زند؟

از آداب زیارت معصومین این است که زیارتی که ماثور است را بخوانیم و اینکه دو رکعت نماز به نیت ایشان، نماز زیارت بخواند. وقتی در حرم امام رضا علیهم السلام می رویم حضور قلب داشته باشیم. امام رضا علیه السلام فرمودند:« من با بعد از شهادتم فرقی نمی کنم، حی و زنده هستم.» از آداب مهم زیارت این است که «حضورُ زائر عِند المزور» باشد. انسان باید قلبش را از خطورات خالی کند. حضور قلب در نماز هم همین طور است باید زمان ببرد و تمرین کنیم. با چشم دلمان می توانیم امام رضا علیه السلام را ببینیم. وقتی از این امور غافل باشیم دیگر حال زیارت کردن نداریم.

فقه به چه معنا است؟

فقه که می گوییم دو معنی دارد: معنی لغوی یعنی فهم و درک، انسان حقایق را خوب بفهمد. از نظر اصطلاحی یعنی کسی فقه را بداند.

امام رضا علیه السلام فرمودند: «ان من علامات الفقه: الحلم و العلم , و الصمت باب من ابواب الحکمة. ان الصمت یکسب المحبة, انه دلیل على کل خیر.»¹ آن کسی فهم و درک خوب دارد که صاحب حلم باشد و بردبار باشد. زود سر هر موضوعی با دیگران جنگ و دعوا نمی کند. دومین نشانه فقیه بودن دانش و دانایی است، کسی که دانش داشته باشد بردبار هم هست. علم توام با حلم است. کسی که دانش پیدا کرده و فهمش بالا رفته است حلم او هم زیاد می شود. نکته سوم این است که چون بضاعت علمی و فهمم کم است دوست دارم زیاد حرف بزنم. دو برابر حرف زدن باید گوش بدهی. کسی که همه چیز را نمی داند اگر حرف بزند در معرض خطا می افتد. کسی که علمش زیاد باشد سکوتش بیشتر می شود.

رابطۀ فقه و صمت

آیت الله میلانی² در زمستان در مسجد گوهرشاد نماز می خواند در تابستان در حیاط صحن جدید پایین پای امام رضا علیه السلام نماز می خواندند. باید آن چه که یاد می گیریم را عمل کنیم. مرحوم علامه طباطبایی³ با آیت الله میلانی شاگرد مرحوم آیت الله غرویاصفهانی⁴ بودند. علامه طباطبایی در صحن عبایشان را زمین می انداختند و به آیت الله میلانی اقتدا می کردند. بعد از نماز آیت الله میلانی هیچ حرفی نمی زدند و ذکر می گفتند.

امام رضا فرمودند: از علامات فهم و درک درست حلم و علم و سکوت اختیار کردن است. چون هر چه بیشتر حرف بزنیم بیشتر خطا می کنیم. « مَن كَثُرَ كَلامُهُ كَثُرَ خَطَؤُهُ وَ مَن كَثُرَ خَطَؤُهُ »⁵ کسی که صمت داشته باشد و فکر کند و حرف مورد رضایت خدا را بزند، فقیه است. بعد امام در ادامه می فرمایند: سکوت دری از درهای حکمت است. حکیم کسی است که همه کارهایش به جا و حساب شده است. همه عالم ها حکیم نیستند ولی همه حکیم ها عالم هستند. حال یکی از چیزهایی که مونس حکمت است، صمت است. کسی که مراقب خودش نباشد شیطان به او حمله می کند، چون غافل است.

صمت دری به سوی خیر

وقتی پیغمبر صلی الله علیه و آله به مرتبه ای که جبرئیل هم نمی توانست برسد رسید، وقتی خداوند می خواست سخن خلق کند و مثل حضرت موسی علیه السلام با پیامبر گرامی اسلام حرف بزند، ندا آمد یا احمد! پیغمبر صلی الله علیه و آله صدا را که شنید، فهمید لحن امیرالمومنین علیه السلام است. عرض کرد پروردگارا این لحن و صدای پسر عمویم علی علیه السلام است. خداوند فرمود: ما به دلت رجوع کردیم و دیدیم تو بیشتر از همه علی علیه السلام را دوست داری. لذا وقتی خواستیم سخن را خلق کنیم همانطور که دوست داری خلق کردیم. شاهد قضیه این قسمت است که خطاب شد می دانی چرا من روزه را برای خلق واجب کردم؟ چون مونس صمت است. وقتی آدم روزه می گیرد، حال حرف زدنش کم می شود. از راه سکوت به حکمت می رسیم. سکوت از درهای حکمت است. و در ادامه می فرمایند یکی دیگر از خواص سکوت زیاد، این است که محبت می آورد. حرف بی جا موجب آزردگی دیگران می شود. روزه را واجب کردند چون مونس صمت و مونس حکمت است و آن شخص محبت را کسب می کند. حضرت در ادامه فرمودند: این خصوصیات دلیل بر هر خیری است. یعنی از این راه به هر خیری می تواند برسد.

ثواب زیارت امام رضا (ع)

میرزا احمد آشتیانی⁶ در کتاب طرائف الحکم⁷ از امام صادق علیه السلام نقل می کند: به زودی نوه ای از نوه های من در سرزمین خراسان در شهری که توس می نامند کشته می شود، هر کسی او را زیارت کند و عارف به حق او باشد و معرفت به او داشته باشد روز قیامت خودم دستش را می گیرم و به بهشت هدایت می کنم. گفتند: فدایتان شوم عارف به حق ایشان بودن یعنی چه؟ فرمودند: یقین داشته باشد که امام واجب الاطاعه هست و او را امام بدانند و بداند در غربت او را شهید کردند. و فرمودند: هر کسی او را با معرفت در مشهد زیارت کند ثواب هفتاد شهید برای او نوشته می شود.⁸

 ^/1102101304

پی نوشت:

1.           

تحف العقول, ص 445

2.           

سید محمدهادی میلانی (زادهٔ ۱۲۷۳ در نجف و درگذشتهٔ ۱۳۵۴ در مشهد) از مراجع تقلید شیعه ایرانی است. مدرسه حقانی به اشارت و حمایت وی برپا شد

3.           

سید محمدحسین طباطبایی معروف به علامه طباطبایی (۱۲۸۱ - ۲۴ آبان ماه ۱۳۶۰ هجری شمسی در تبریز) نویسنده تفسیر المیزان، فقیه، فیلسوف و مفسر قرآن، شیعه و ایرانی است.اهمیت وی به جهت زنده کردن حکمت و فلسفه و تفسیر در حوزه‌های تشیع بعد از دورهٔ صفویه بوده‌است. به ویژه اینکه وی به بازگویی و شرح حکمت صدرایی بسنده نکرده، به تأسیس معرفت‌شناسی در این مکتب می‌پردازد. همچنین با انتشار کتب فراوان و تربیت شاگردان برجسته در دوران مواجهه با اندیشه‌های غربی نظیر مارکسیسم به اندیشه دینی حیاتی دوباره بخشیده، حتی در نشر آن در مغرب زمین نیز می‌کوشد.

4.           

سید محمدجواد غروی (موسوی غروی) (زاده ۲ مرداد ۱۲۸۲ دهستان الون‌آباد اصفهان - درگذشته ۵ مهر ۱۳۸۴) از مجتهدان و نویسندگان معاصر و پدر سید علی اصغر غروی است. وی در سالهای قبل و بعد از انقلاب با برخوردهایی از سوی دستگاههای امنیتی مواجه بوده است.

5.           

    نهج‏البلاغه، (دشتی)، حکمت 349

6.           

میرزا احمد آشتیانی (زادهٔ ۱۲۶۱ ـ ۱۳۰۰ و درگذشتهٔ ۱۳۵۴ ـ ۱۳۹۵ در تهران) فقیه و فیلسوف شیعی ایرانی است. وی در حدود ۴۰ سال در شهر تهران به تدریس علوم دینی پرداخت و در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت.

7.           

  کتاب شامل روایاتی در باره عقل و علامات آن، فضیلت علم، حدیث عقل و جهل، صفات کمالیه خداوند، صفات جلالیه و جمالیه، اجمالی از مباحث توحید، فتنه‌ های آخر الزمان، اصحاب حضرت قائم (علیه الصلاة و السلام)، وظایف شیعیان در زمان غیبت، علامتهای قیام حضرت، مناقب و روایاتی در باب تقوی و اخلاق و غیره می ‌باشد. کتاب دارای دو جلد می ‌باشد.

8.           

نهج الفصاحه