بهترین صدقه انسان
وارث : اسلام به عنوان دینی اجتماعی برای زندگی کمال گرای انسانی در میان جمع دستورالعمل هایی دارد از جمله آنها مدارا کردن با مردم است.
از این رو، پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «سه چيز است كه هر كس نداشته باشد هيچ عملى از او تمام و كامل نيست: پاكدامنى و ورعى كه او را از نافرمانى خدا باز دارد و خويى كه به سبب آن با مردم مدارا كند و بردبارى و حلمى كه به وسيله آن رفتار جاهلانه نادان را دفع كند.»
امام باقر (ع) نیز فرموده اند: «از جمله نجواهاى خداوند عزّ و جلّ با موسى بن عمران كه در تورات نوشته شده است [اين است كه]: اى موسى! راز پنهانِ مرا در دل خويش نهان دار و در آشكار با دشمن من و دشمن خودت مدارا كن و با فاش كردن راز نهان من، باعث ناسزاگويى آنان به من مشو، كه در آن صورت در ناسزاگويى به من، با دشمن من و دشمن خودت شريك گشته اى.»
امام حسن مجتبی (ع) در پاسخ به اين سؤال كه عقل چيست؟، فرمودند: «جام اندوه را جرعه جرعه نوشيدن و سازش و نرمى با دشمنان.»
امام صادق (ع) درباره آيه: «و با مردم نيك سخن گوييد» فرمودند: «مقصود، همه مردمان اعم از مؤمن و مخالفان است. اما با مؤمنان، بايد گشاده رو بود و اما با مخالفان بايد به نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى دارد.
همان حضرت (ع) فرموده اند: «مدارا كردن با دشمنان خدا از بهترين صدقه هايى است كه انسان براى خود و برادرانش مى دهد.»
بنابر روایات معصومین (ع) مدارا با مردم و تلاش برای حلم و بردباری برابر آنها دارای فواید بسیاری است.
امیرمومنان علی (ع) درباره این فواید می فرمایند: «با مردم مدارا كن تا از گزندهايشان ايمن شوى و از نيرنگ هايشان سالم مانى.»
همان حضرت (ع) تاکید کرده اند: «سلامت دين و دنيا در مدارا كردن با مردم است.»
البته هستند مواردی که اسلام و آموزه های روایی ما مدارا را جایز ندانسته بلکه خلاف آن یعنی مجازات و برخورد توصیه شده است.
آنچنان که مولای متقیان می فرمایند: «كسى كه حسن مدارا اصلاحش نكند، مكافات بد او را درست گرداند.»
و نیز در سرزنش یارانشان فرمودند: « تا چند با شما مانند شتران جوان زخمين پشت و جامه هاى پوسيده مدارا كنم! جامه هايى كه چون از يك سو آنها را مى دوزند از سوى ديگر پاره مى شود . . . من مى دانم كه چه چيز شما را اصلاح مى كند و كجى و انحراف شما را راست مى گرداند، اما من اصلاح شما را با تباه كردن خودم روا نمى دانم.»
منابع:
بحارالانوار
میزان الحکمه
/1102101305