حجت الاسلام کرمی: منشا اساسی در پیدایش نهضت عاشورا دنیا گرایی بود

وقتی دو نفر از کوفه می آمدند حضرت حسین علیه السلام از آن ها سوال کردند که از کوفه چه خبر؟ آن ها گفتند: خبر داریم اما اجازه بدهید در خفا به شما بگوییم. حضرت فرمودند: ما امر پنهانی با اصحابمان نداریم. این ها با ما همراه و هماهنگ شده اند و باید بدانند کجا دارند می روند. گفتند: ما از کوفه بیرون نیامدیم مگر بدن مسلم و هانی علیهم السلام را بر روی زمین دیدیم. حضرت اصحاب را جمع کردند و سخنرانی کردند یکی از جملاتی که در آن سخنرانی فرمودند این بود که فرمودند: «اِنَّ النّاسَ عَبيدُ الدُّنْيا وَ الدِّينُ لَعْقٌ عَلى اَلْسِنَتِهِمْ يَحوطونَهُ ما دَرَّتْ مَعائِشُهُمْ فَاِذا مُحِّصوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّيّانونَ»¹ مردم بنده و برده دنیا هستند. ما یک عبد داریم به معنای ستایش کننده و یک عبد داریم به نام مطیع و فرمانبردار. وقتی در روایات می گویند هر کسی حرف کسی را گوش بدهد او را عبادت کرده است؛ معنایش پرستش نیست. عبد در لسان روایات و آیات و اخبار به تعابیر گوناگون آمده است. اینکه می گوید مردم عبد دنیا هستند یعنی دور موتورشان را با دنیا تنظیم می کنند. مردم بنده دنیا هستند و دینشان درهم و دینارشان است.

دنیا گرایی

این نشان می دهد منشا اساسی و مهم در پیدایش نهضت عاشورا دنیا گرایی بوده است. یعنی ترجیح دنیا بر دین. خواص چرا در فرصت مقتضی عمل نمی کنند؟ در همین انقلاب ما در برهه های مختلف، خواصِ با بصیرت بعد از تشخیص موضوع و رفع ابهاماتش و بعد از اینکه وظیفه شان را دانستند، چرا وظیفه شان را انجام ندادند؟ 

«حب الدنیا راس کل خطیئه»². محبت دنیا راس هر خطایی است. دنیای هر کسی با خودش تفسیر می شود. دنیای یک کسی ماشین او است. دنیای من گوینده تریبون من است. دنیای ما عامل موثر در تصمیم است. گاهی دنیا بچه و گاهی دنیا زن است. ممکن است برای کسی دنیایش هیئت باشد.

از خود گذشتن

وقتی آمدند به حضرت زهرا سلام الله علیها گفتند: یا روز گریه کن و یا شب گریه کن، ایشان نفرمودند هر کسی نمی خواهد صدای ما را بشنود خانه اش را بفروشد و برود! ایشان که دست از شیون برای پدرشان نمی توانستند بردارند، رفتند بیرون از شهر در بیت الاحزان به گریستن پرداختند. دنیای هر کسی با خودش معنا می شود. وقتی کسی از جانش گذشت چیزهای دیگر را هم نمی خواهد. 

شیخ بهایی³ با شاه عباس به نجف رفته بودند شیخ بهایی وارد بحث مقدس اردبیلی⁴ شد و از او اشکال کرد. مقدس اردبیلی اشکال را پذیرفت. فردایش شیخ بهایی داشت به وادی السلام می رفت. به شیخ بهایی گفت: مطلبی که دیروز گفتی چهار جواب دارد. وقتی جواب ها را داد شیخ بهایی فهمید و گفت: الان به ذهنتان رسید؟ گفت: نه همان دیروز می دانستم و در مشتم بود. شیخ بهایی گفت: پس چرا دیروز نگفتید؟ مقدس اردبیلی گفت: تو با شاه عباس آمده بودی و امرت در دربار نافذ است. من نمی خواستم اعتبارت بشکند، خودم را شکستم. من حتی اگر بخواهم جلسه ام شلوغ باشد خود همین خودپرستی است.

مرحوم امام رضوان الله تعالی علیه یک بیانی به سید احمد خمینی دارند که می فرمایند: احمد در پی مقامات معنوی هم نباش. دنبال مراتب معنوی نباش که شرک و بت پرستی است. در عبادت، قصد باید تقرب باشد. شما وقتی سلوک می کنی در کاسه ات می ریزند اما تو نباید برای اینکه در کاسه ات بریزند جلو بروی.

«اِنَّ النّاسَ عَبيدُ الدُّنْيا وَ الدِّينُ لَعْقٌ عَلى اَلْسِنَتِهِمْ يَحوطونَهُ ما دَرَّتْ مَعائِشُهُمْ فَاِذا مُحِّصوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّيّانونَ» مردم بنده دنیا هستند و دین آب دهان آن ها است. (لعق را آب دهان می گویند.)

آب دهان آن ها است یعنی چه؟ اگر الان خرمایی به شما بدهند که بخورید آن قدر که کامت شیرین است آب دهانت را دور دهانت می گردانی و قورتش می دهی. یعنی دین تا وقتی به کام مردم شیرین است دور دین را می گیرند. دین تا وقتی حلوا در دهان آدم می گذارد دور دین می گردد. دین آب دهان این ها است که مز مزه اش می کنند تا وقتی دین به این ها سواری می دهد. مومن باید یاد بگیرد با همه چیزش امتحان شود. وقتی به بلا گرفتار می شوند، دينداران كم مى شوند.

/1102101304

پی نوشت:

1.     

تحف العقول، ص 245 .

2.     

خصال صدوق، ص 20.

3.     

بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (زادهٔ ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی در بعلبک، درگذشتهٔ ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان) حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است. به پاس خدمات وی به علم ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ که مصادف با سال نجوم می‌بوده نام وی در لیست مفاخر ایران ثبت گردید.

4.     

احمد بن محمد اردبیلی نجفی، معروف به «مقدس» یا «مقدس اردبیلی» و «محقق اردبیلی» از علما و فقهای شیعه امامیه در قرن دهم هجری در محله ی نیار که نزدیک و چسبیده به شهر اردبیل می باشد به دنیا آمد. تاریخ دقیق ولادت او معلوم نیست. وی از شاگردان علامه جلال‌الدین دوانی بود.