حجت الاسلام اکبری: سه خصلت مومن از دیدگاه امام رضا(ع)
سه خصلت مومن چیست؟
امام رضا علیه السلام فرمودند: «لا یَکُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّی تَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصال:1 سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ. 2 وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِیِّهِ. 3 وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِیِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَکِتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِیِّهِ فَمُداراةُ النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِیِّهِ فَالصَّبْرُ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.»1
سنت پروردگار
مومن، مومن نمی شود مگر با داشتن سه خصلت. اولین خصلت این است که سنت از پروردگارت داشته باشی. سنت از پروردگارش این است که اسرار مردم را فاش نکند. اگر چیزی از کسی می دانیم نباید جار بزنیم. آیت الله مجتهدی رحمت الله علیه می فرمودند: اگر گناه بو داشت احدی دیگری را دفن نمی کرد. خداوند نه تنها عیب های ما را مخفی کرده بلکه خوبی های ما را هم رو کرده است و ما را خوب نشان داده است. چه بسیار خوبی هایی را از من نشر کردی که من اصلاً این کاره نیستم. ما نه تنها کتمان سر نداریم و می گوییم بلکه دیگران را هم وادار به فاش کردن راز دیگران می کنیم. اینکه ضعف هایمان را بگوییم دیگران هم از ما سوء استفاده می کنند و کولی می گیرند.
سنت پیامبر(ص)
دومین خصلت سنت از پیامبر صلی الله علیه و آله است که مدارا کردن با مردم است. ما نسبت به مردم خیلی فاصله ای نداریم. با این حال نمی توانیم مدارا کنیم چه برسد به پیامبر که خلاصه خلقت و خاتم انبیاء علیهم السلام بودند. با این مردم زندگی کردند و زنشان هم مانند عایشه و حفصه معمولی بوده اند. مردمی که نه تنها پیامبر را درک نمی کردند اذیتشان هم می کردند.
پیغمبر با آن جایگاه با این مردم زندگی می کردند آن وقت ما می گوییم نمی توانیم زندگی کنیم. شکمبه گوسفند بر سرشان می ریختند. کدام روحانی است که این بلا را سرش بیاورند؟ مردم به ما لطف می کنند حالا ممکن است بعضی ها بخواهند اذیت کنند. مدارا کردن رفتار دیگران را تغییر می دهد و اصلاح می کند. امام رضا علیه السلام فرمودند اگر می خواهی مومن باشی با مردم مدارا کن. رابطه و فاصله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مردم کجا و فاصله ما با مردم کجا است؟ ما فاصله ای نداریم و مثل دیگران هستیم. با آن فاصله مدارا می کردند. امروزه زندگی بدون مدارا کردن امکان ندارد. یک جاهایی هم اصلاً غیر از صبر راه دیگری ندارد.
سنت امام (ع)
سومین سنت سنتی از امام است که باید داشته باشد. صبر بر سختی ها و گرفتاری ها. در ائمه امام حسین علیه السلام پر مصیبت ترین بلاها بر سرشان آمده است. آن وقت تا اتفاقی برایمان می افتد می گوییم چرا برای این من این اتفاق افتاده است. امام حسین علیه السلام صبر کردند. چاره ای نیست باید صبر کرد. بعد از صبر، ظفر است.
امام رضا علیه السلام چقدر مصیبت ها و سختی ها کشیدند که اگر یک مورد از آنها برای ما اتفاق بیفتد اصلاً تحملش را نداریم. امام رضا علیه السلام در سن بالا صاحب فرزندشان امام جواد علیه السلام شدند. امام موسی کاظم علیه السلام وقتی در زندان بودند یک وکیلی داشتند به نام علی بن حمزه بطائنی و وجوهات زیادی در دست او بود. وکیل با از دنیا رفتن موکل وکالتش از بین می رود و هر چه از اموال موکل در دست او است باید به ورثه بیفتد. او با خودش گفت اگر مردم از من بپرسند امام بعد از موسی بن جعفر چه کسی است و من بگویم امام رضا. باید تمام پول ها را به او بدهم. ولی اگر کتمان کنم و نگویم همه را می خورم.
تا صبح فکر کرد. صبح مردم به او گفتند امام به غیر از تو با کسی ارتباط نداشت. امام بعد از او چه کسی است؟ او گفت: امام فرمودند ایشان امام آخر هستند و اگر کسی ادعای امامت بعد از ایشان کند دروغگو است. مذهبی به نام واقفیه درست شد. توقف روی موسی بن جعفر علیه السلام کردند. از طرفی دیر بچه دار شدن امام رضا علیه السلام این مذهب را تقویت کرد. خوبانی هم که می خواستند بگویند امام رضا علیه السلام امام است به تردید افتاده بودند.
تا امام جواد علیه السلام به دنیا آمد امام رضا علیه السلام فرمودند: هیچ مولودی آمدنش این قدر با برکت نبوده است. چون با آمدنشان امامت امام رضا علیه السلام را تثبیت کردند. حال اگر به ما این چنین نسبتی را بدهند ناراحت می شویم. مردم گفتند: امام جواد علیه السلام فرزند امام رضا علیه السلام نیست. رفتند چهره شناس آوردند و عموها و عموزاده ها را آوردند و امام جواد علیه السلام را در لباس باغبانی قرار دادند و چهره شناس آمد. کسی اگر یک چنین برخوردی با ما کند ما بهمان بر می خورد. ائمه ما علیهم السلام صبر می کردند.
صبر یکی دیگر از صفات ضروری است که ما باید داشته باشیم. صبر بر سختی ها و بلاها و مصیبت ها. مصیبت زده اگر صبر کند دو پاداش دارد. اگر بی تابی کند دو ضرر می بیند. ضرر خود آن مصیبت و آسیب دیدن خودش.
/1102101304
پی نوشت:
1.
کافی، ج 2، ص 241؛ امالی صدوق، ج 1، ص 339؛ عیون اخبارالاخبار، ج 1، ص 256؛ معانی الاخبار، ص 184؛ تحف العقول، ص 312 و 442؛ چنان که در منابع دسته دوم؛ مانند مشکاة الانوار، ص 85؛ کشف الغمة، ج 2، ص 292؛ روضة الواعظین، ج 2، ص 432؛ التمحیص، ص 67؛ و... نیز آمده است.