چرا باید سریع توبه کرد؟

وارث: در روایات ائمه بزرگوار معصومین علیهم السلام تصریح شده است که بهترین خطاکاران توبه‌گرانند و انسانی که توبه می‌کند همانند نوزادی تازه متولد شده پاک است.

با توجه به این که خداوند «غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ» (1) است و همیشه توبه بندگان را می پذیرد: «وَهُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ» و اوست که توبه بندگانش را می پذیرد. (2) پس چرا به فوریت توبه امر شده است؟

پاسخ:

هر چند در روایات آمده است که هرکس پیش از مرگ توبه کند، توبه اش مقبول است (3)، ولی طبق بیان صریح قرآن کریم، توبه هنگام مرگ، قابل قبول نیست: « وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الآنَ وَلاَ الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ أُوْلَئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا ؛ توبه برای کسانی نیست که تمام عمر بدی می کنند تا زمانی مرگ یکی از آن ها فرا رسد، در آن حال می گوید: الان توبه کردم ».(4)

مرحوم علامه می فرماید: علت عدم قبول این گونه توبه آن است که یاس از زندگی و ترس قیامت او را به توبه و ندامت مجبور کرده و وقتی که نه حیات دنیوی هست و نه عمل خیری، توبه و رجوع واقعیت نخواهد داشت، یعنی در آن موقع، توبه و برگشت حقیقی نیست.(5)

و از سوی دیگر، زمان مرگ برای هیچ انسانی مشخص نیست، چه بسا ناگهان مرگ انسان فرا رسد و توبه نکرده باشد؛ لذا انسان همواره باید به فکر توبه و استغفار و بازگشت از گناهان خویش باشد، مبادا که مرگ به او فرصت محو گناه را ندهد.

علاوه بر آن، تاخیر توبه و انباشته شدن گناهان، مانند چرکی است که در طول زمان انباشته شده، به آسانی قابل زوال نیست بنابراین به تاخیر انداختن توبه، علاوه بر آنکه روح انسان را آلوده می کند و زمینه را برای تکرار گناه و ارتکاب گناهان دیگری فراهم می سازد، ممکن است هیچ گاه توفیق توبه به دست نیاید.

پی نوشت ها:

1) غافر/آیه3 

2) شوری/آیه25

3) اصول کافی،شیخ کلینی،ج2ص440

4) نساء/آیه18

5) قاموس قرآن، سید علی اكبر قرشی، ج 1، ص288

/د115