آنهای که در شرف ازدواج هستند بخوانند
وارث: کسانیکه در شرف ازدواج و در پی یافتن همسری مناسب هستند و در پی آن به فکر تربیت فرزندان مفیدی برای جامعه خویش اند باید همواره این نکته را بخاطر داشته باشند که از عوامل مۆثر و مهم در تربیت فرزندان وراثت است. پس مهم است که دختر یا پسر چه کسی را برای نقش پدری یا مادری فرزندانشان انتخاب می کنند.
در تعریف آن گفته‌اند: «وراثت عبارت است از انتقال صفات و خصوصیات جسمانی و روانی و حالات و ویژگی‌های اخلاقی، رفتاری از پدر و مادر و یا خویشاوندان و اجداد به نسل‌های بعدی». ( حجتی، سید محمد باقر، اسلام و تعلیم و تربیت، ص 79)
آیاتی در قرآن کریم تأثیر وراثت در تربیت را تأیید می‌نماید به عنوان مثال آمده است:
(إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلیهِ فَجَعَلْناهُ سَمیعاً بَصیراً). انسان/ 2؛
ترجمه: ما انسان را از نطفه‌ای اندر آمیخته آفریدیم تا او را بیازماییم و وی را شنوا و بینا گردانیدیم.
در آیه دیگری در سوره نوح آمده:
(وَ قالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرینَ دَیَّاراً،ِانَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا یَلِدُوا إِلاَّ فاجِراً كَفَّاراً)
نوح/ 27 ـ 26؛ ترجمه: و نوح گفت: «پروردگارا، هیچ كس از كافران را بر روى زمین مگذار، چرا كه اگر تو آنان را باقى گذارى، بندگانت را گمراه می‌كنند و جز پلیدكارِ ناسپاس نزایند.
در آیه ذکر شده هم به نقش تأثیرگذار وراثت و هم به نقش محیط اشاره شده است، زیرا قوم نوح نسل اندر نسل کافر بودند و دیگر امیدی به هدایت آنها نبود و هم اینکه محیط آنان فاسد و گمراه کننده بود. لذا حضرت نوح به وجود آمدن نسلی صالح از آنها را نفی می‌کند.
برخی وراثت‌ها مثل کوری و دیوانگی، به صورت دائم و سرنوشت قطعی فرد خواهد بود که نه تعالیم انبیاء آنها را عاقل می‌کند و نه روش‌های طبی و تربیتی. ولی بعضی از وراثت‌ها به صورت زمینه مساعد به فرزندان منتقل می‌شود و شرایط رحم علت معدّه خواهد بود. مثل حالات نفسانی، و ملکات خوب و بد والدین که هر کدام زمینه مساعدی برای فرزندان خواهد بود. بنابراین قسمت اعظم شالوده شخصیت یک فرد در شکم مادر مشخص می‌گردد و پس از تولد نقش خانواده در تربیت خیلی مۆثر است.( فلسفی، محمدتقی، کودک از نظر وراثت و تربیت، ص 138)
سعادت یا شقاوت؛ رشد یا سرکوب شدن توان‌مندی‌های انسان، جمع مکنیه عوامل موروثی در رحم مادر و عوامل تربیتی و محیط اجتماعی و اراده خود افراد است. البته چون وراثت نقش زمینه‌ساز و مستقیم برای تربیت را دارد راه تربیت را برای بقیه عوامل آسانتر می‌کند.
این ویژگی‌ها و خصوصیات به نحو اقتضا در جهت بالندگی یا سرکوب توان‌مندی‌ها تأثیر گذار است. برای تربیت انسان و کمک به رشد قابلیت‌هایش اولین گام انتخاب همسر است. و این به آن معنا است که تربیت فرزند، قبل از انعقاد نطفه آغاز و در دوران بارداری و تولد و کودکی و دوره‌های بعدی ادامه دارد. اگر همسر انسان از خانواده‌ای تربیت شده باشد، صفات موروثی او بستری برای تربیت صحیح فراهم خواهد ساخت. و دیگر اینکه فرزند را بهتر تربیت می‌کند.
تأثیر وراثت در تربیت و رشد توان‌مندی‌های انسان از چنان نقش عظیمی برخوردار است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید:
«تَزَوَّجُوا فِی الْحُجْزِ الصَّالِحِ فَإِنَّ الْعِرْقَ دَسَّاس»
مكارم الأخلاق، ص 197؛ ترجمه: با خانواده خوب و شایسته وصلت کنید زیرا ژن اثر دارد.
امام علی
امام علی (علیه السلام) درباره شرافت نسبی انبیاء آورده‌اند:
«فَاسْتَوْدَعَهُمْ فِی أَفْضَلِ مُسْتَوْدَعٍ وَ أَقَرَّهُمْ فِی خَیْرِ مُسْتَقَرٍّ تَنَاسَخَتْهُمْ كَرَائِمُ الْأَصْلَابِ إِلَى مُطَهَّرَاتِ الْأَرْحَامِ كُلَّمَا مَضَى مِنْهُمْ سَلَفٌ قَامَ مِنْهُمْ بِدِینِ اللَّهِ خَلَفٌ حَتَّى أَفْضَتْ كَرَامَةُ اللَّهِ سُبْحَانَهُ إِلَى مُحَمَّدٍ صلى الله علیه وآله فَأَخْرَجَهُ مِنْ أَفْضَلِ الْمَعَادِنِ مَنْبِتاً وَ أَعَزِّ الْأُرُومَاتِ مَغْرِساً مِنَ الشَّجَرَةِ الَّتِی صَدَعَ مِنْهَا أَنْبِیَاءَهُ وَ انْتَخَبَ مِنْهَا أُمَنَاءَهُ عِتْرَتُهُ خَیْرُ الْعِتَرِ وَ أُسْرَتُهُ خَیْرُ الْأُسَرِ وَ شَجَرَتُهُ خَیْرُ الشَّجَر.» (نهج البلاغه، پیشین، خطبه /93)
ترجمه: پروردگار بزرگ پیامبران را در عالیترین و برترین امانتگاهها و جایگاهها امانت نهاده آنان را از صلبهاى نیكو به زهدانهاى پاك و منزه انتقال داد. هرگاه یكى از آنان دعوت حق را لبیك مىفرمود. دیگرى پس از او براى ابلاغ رسالت و نشر آن قیام میكرد. قرنها بدینسان گذشت تا این كه كار نشر دین از جانب یزدان پاك و بى همتا به خاتم رسولان الهى حضرت «محمد» (صلی الله علیه و آله) رسید.
پروردگار او را نیز از عالیترین معدنها و عزیزترین زهدانها به رویاند. او را از همان درخت پاك و عزیزى رویاند كه پیامبران دیگر از آن پرورش یافته بودند، «عترته خیر العتر، و اسرته خیر الاسر و شجرته خیر الشجر، نبتت فى حرم، و بسقت فى كرم، لها فروع طوال، و ثمرة لاتنال ، فهو امام من اتقى، و بصیرة من اهتدى، سراج لمع ضوء، و شهاب سطع نوره...» خاندان او از بهترین خاندانها هستند، بستگانش از خوبترین خویشاوندان شجره او پر ثمره ترین شجره هاست.
امام علی (علیه السلام) در سخنانی روشن اهمیت وراثت در شکل‌گیری شخصیت انسان را یادآور شده و می‌فرماید:
«إِذَا كَرُمَ [أُكْرِمَ] أَصْلُ الرَّجُلِ كَرُمَ مَغِیبُهُ وَ مَحْضَرُهُ». (غررالحکم ص 294)
ترجمه: وقتی اصل و ریشه انسان خوب و شریف باشد نهان و آشکارش خوب و شریف است.
آن حضرت وراثت را بستری می‌دانند که خوی‌ها و رفتارهای آدمی را سامان می‌دهد و بی‌شک رشد بسیاری از توان‌مندی‌های انسان در گرو همین وراثت است. به عنوان مثال در سخنان ایشان آمده که از عوامل رشد توان‌مندی تواضع و هم سطح دانستن خویش با مردمان و همچنین خلق خوش با دیگرن وراثت است حضرت می‌فرماید:
«إِنَّ مُوَاسَاةَ الرِّفَاقِ مِنْ كَرَمِ الْأَعْرَاقِ»
ترجمه: به راستی مواسات با دوستان و یکسان گرفتن خود با آنان از نیکویی اصل و ریشه و وراثت است.
امام علی (علیه السلام) در جای دیگر می‌فرماید:
«أَطْهَرُ النَّاسِ أَعْرَاقاً أَحْسَنُهُمْ أَخْلَاقاً».
ترجمه: نیکوترین مردمان از نظر اخلاق، پاک ترین مردمانند از نظر اصل و ریشه و وراثت.
عامل بعدی پس از گزینش همسر، توجه به مراقبت‌های لازم در هنگام انعقاد نطفه است که در جسم و روح فرزند، صحت و سلامتی و حتی چهره‌اش نیز تأثیر شگرفی دارد. دین اسلام در این باره سفارشات فراوانی دارد که در یک سفارش مفصّلی که از جانب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به امام علی (علیه السلام) شده و در آن از زمان و مکان و چگونگی آمیزش مطالب مهمّی را بیان فرموده‌اند و در آخر سفارش به ایشان توصیه کرده‌اند که:
«یَا عَلِیُّ احْفَظْ وَصِیَّتِی هَذِهِ كَمَا حَفِظْتُهَا عَنْ جَبْرَئِیلَ علیه السلام» (عل الشرایع ج 2، ص 517.)
پس یادمان باشد که تربیت نسلی مفید یا مخرب جامعه به دست تک تک افرادی است که برای امر مهم و مقدس ازدواج اقدام می کنند. پس در انتخاب همسر و خانواده همسر نوع تربیت و بنیان خانواده را خوب در نظر بگیریم که اصلی مهم در تربیت نسل فرزندان جامعه است.