توصیه‌های آیت‌الله سیستانی به خطیبان و واعظان در آستانه ماه محرم

مرجع عالیقدر شیعیان جهان در آستانه حلول ماه محرم الحرام به خطیبان و واعظان توصیه هایی کردند که شامل دوری از بیان مسائل تفرقه انگیر و اهتمام به محافظت از وحدت می شود.

دفتر آیت الله «سید علی سیستانی»، مرجع عالیقدر شیعیان جهان به مناسبت نزدیک شدن حلول ماه محرم الحرام سال ۱۴۴۱ هجری قمری، امروز (یک شنبه) بیانیه ای در رابطه با رهنمودها و توصیه های ایشان برای خطیبان و واعظان صادر کرده که به شرح ذیل می باشد:

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله ربّ العالمین وصلّى الله على سیّدنا محمّد خاتم النبیّین وعلى آله الطیّبین الطاهرین.

السلام على بقیّه المصطفین من خلقه وخلیفته على عباده إمام العصر (عجّل الله تعالى فرجه الشریف).

السلام على الحسین بن علی (علیه السلام) سیّد شهداء هذه الأمّه والـمَثل الأعلى فی التضحیه والفداء والنبل والبساله والعزّه وجمیع المعانی السامیه الإلهیّه والإنسانیّه، وعلى أولاده وأصحابه وأهل بیته أجمعین.

اما بعد: در آستانه محرم الحرام، ماه شهادت امام حسین (ع) و اهل بیت و یاران گرامی ایشان قرار داریم که یادآور بزرگ ترین رویداد نمایانگر مظلومیت اهل بیت نبی (ص) در این امت است؛ آنها با وجود آن که نوادگان برگزیده، همتای قرآن کریم و وصیت پیامبر (ص) هستند، از جایگاه خود که از سوی خداوند متعال در آن قرار گرفته بودند، کنار گذاشته شدند و میان آنها و زعامت و رهبری امت مانع ایجاد شد بلکه به دلیل آن که در برابر ظلم و ستم، باطل و منکر تسلیم نشدند و به عدل و داد، حق و معروف دعوت کردند، مورد آزار و اذیت قرار گرفتند و کشته شدند.

این مناسبت اوج فداکاری اهل بیت (ص) در راه خداوند متعال، اعتلای کلمه الله، حاکمیت اصول عقلانیت، خرد، عدالت و خیر و نیکی است که همان هدف ارسال پیامبران (ع) به شمار می آید همان گونه که خداوند متعال می فرمایند: [لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ] (الحدید: ۲۵).

ائمه هدی (ع) وصیت کردند که این مناسبت از طریق برپایی مجالس عزا و یادآوری فجایع و مصیبت های آنها احیا شود تا مایه عبرت و اندوه مومنان باشد، بنا بر این همه مومنان باید از روی محبت و همدردی با ائمه (ع) و در راستای عمل به وصیت و دستورات آنها، به برپایی این مجالس، حضور در آن و اندوه با ائمه (ع) در ایام اندوه آنها اهتمام بورزند چرا که صلاح دین و دنیای مومنان در این کار است؛ هر یک از آنها باید از روی مهربانی، عشق، اندوه و تواضع آن چه بر سر اهل بیت (ع) آمده را در جایگاهی قرار دهد که گویی چیزی از آن بر سر خود و عزیزان و خانواده اش آمده باشد چرا که خداوند متعال، پیامبر و اهل بیت ایشان (ص) نزد مومن از خود و خانواده اش عزیزتر هستند.

همچنین باید واعظان به بیان این بلایا به ویژه در روزهای ماه محرم اهتمام بورزند تا شعار و نمای مجالس عزا باشد چرا که پایه و نقطه آغاز آنها به شمار می آیند، با آن دل های مومنان آرام می شود و با تقویت ایمان، تثبیت عقیده و ترغیب آنها به کارهای نیک و خیر، برکت خداوند متعال بر آنها نازل می شود.

حادثه کربلا تبدیل به مناره ای برای ذکر خداوند سبحان و اولیا و یک دلیل باعث زنده بودن دین و حفظ آموزه ها و ارزش های آن در دل های پیروان اهل بیت (ع) و سایر مسلمانان شده و یک فرصت برای عالمان (خداوند آنها را موفق گرداند) جهت عمل به وظیفه خود در تبلیغ و دعوت به سوی خداوند متعال و یادآوری جایگاه اهل بیت (ع) در دین و پیشوایی به شمار می آید؛ این یک سنت حسنه است که باید از آن محافظت و صیانت کرد، به دنبال خرد بود و در راستای انجام اهداف دین و بیان جایگاه اهل بیت (ع) به خوبی استفاده کرد.

از جمله حکمت های هدایت دهنده که عالمان واعظ و سایر افرادی که در این زمینه کار می کنند همانند شاعران و مداحان باید در جایگاه انجام این وظیفه مقدس، آنها را رعایت کنند، مواردی است که در ذیل می آید:

۱- اهتمام شدید به قرآن کریم در سخنرانی چرا که پیام خداوند سبحان به همه افرینش، ثقل اکبر خداوند در این امت و ترازوی حق و باطل است، خداوند قرآن را به عنوان هدایت و نور و بصیرت برای مردم فرستاد و ذکری مبارک و حکیمانه است، سیره اهل بیت (ع) و فداکاری های آنها نیز چیزی جز اجرای مفاهیم قرآن و تطیبق آن نبوده بنا بر این باید نمای اصلی سخنرانی باشد و ذکر هر چیز دیگری در سایه و زیر پرچم آن باشد.

۲- سخنرانی باید در بر گیرنده آن چیزی باشد که اصول عقیده راستین و برهان های محکم شامل دلایل قوی و عاطفی با روش های آسان و نزدیک به درک و فهم عامه مردم را ثابت کند همان گونه که در قرآن کریم، سنت نبوی و آثار پاک و مطهر آمده است؛ تا بیشتر در دل های مردم تثبیت شود و شک و شبهه را از آنها دفع کند و ضعف تقلید و تلقین را از بین ببرد؛ از جمله این که واعظ برهان های وجود خداوند متعال را به طور ضمنی از شاهکارهای هستی و شگفتی های آفرینش بیان کند از آن چه انسان با نفس خود شاهد آن باشد و یا از طریق ابزارها و حقایق علمی در جریان آن قرار گیرد، برهان های راستگویی پیامبر (ص) و حقانیت پیام ایشان را نیز از آن چه در قرآن کریم آمده و شواهد تاریخی و مبانی ثابت روشن آنها را در بر گرفته، بیان کند.

واعظ همچنین به طور قطعی قیامت و اهمیت آن را را یادآور شود جایی که کارنامه هر نفر در این زندگی آورده می شود و ترازوهای عدالت قرار داده می شود و در نتیجه هر نفر همان ویژگی ها و کارهایی خواهد داشت که برای آنها تلاش کرده سپس همه جزای کارهای بد و خوب را دریافت کنند.

واعظان در این راستا نیز مثالی از آن چه در قرآن کریم و بهترین گفته های پیامبر و اهل بیت (ص) در این رابطه آمده را بیان کنند؛ خطبه های امیر المومنین (ع) در نهج البلاغه نیز ایده آل ترین مورد برای چیزهایی است که سخنرانی باید شامل آنها شود جایی که ایشان (ع) با یاد خداوند متعال و نشانه های وی در آفرینش آغاز می کند، حق بزرگ خداوند بر مردم به دلیل آفرینش و نعمت های خود برای آنها را یادآور می شود، پیام پیامبر (ص) با معانی و برهان هایی که در بر دارد را توصیف می کند، قیامت را چنان توصیف می کند که گویی در برابر چشمان افراد مخاطب خود قرار دارد، جایگاه اهل بیت (ع) در این امت و برتری آنها را بیان می کند و مواردی از خرد و ارزش های والا را وصیف می کند که باعث افزایش عقلانیت می شود و به آموزش اجتماعی استوار و درست کمک می کند در حالی که برای بیان هر یک از آنها، متناسب با نیاز زمان و مکان رتبه بندی وجود دارد.

همچنین ادعیه صحیفه سجادیه نیز برای آن چه واعظ می تواند در پایان سخنرانی خود بیان کند، ایده آل است به گونه ای که یک بخش از آن را ایراد کند و با آن دعا را بخواند تا دعاهای رسای ائمه هدی (ع) به استحضار مردم برسد.

۳- اهتمام به بیان آموزه ها و ارزش های فطری والای الهی و انسانی نمایانگر در دعوت پیامبر و اهل بیت (ص) و اعمال و زندگی آنها و توضیح جایگاه آنها در پیشوایی و رهبری؛ جایی که پیامبر و نوادگان برگزیده ایشان (ع) پیشوایان هدایت و الگوی والای این امت در جلوه دادن آموزه های قرآن کریم و ارزش های فطری آن از نظر وابستگی به خداوند متعال و عبادت وی، کمال خردمندی، عقلانیت و حکمت و برخورداری از ارزش های اخلاقی همچون عدالت، راستگویی، نیکی، وفای به عهد، جانشینی، عفاف و رفتار خوب هستند؛ چرا که آنها (ع) جان های شریف خود را برای این هدف ذکر کرده و زندگی خود را در راه آن قربانی کردند.

علاوه بر این باید اصول این آموزه ها و ارزش ها را از طریق قرآن کریم به همراه بهترین گفته ها و اخلاق و سیره پیامبر و اهل بیت (ع) تا نیل شهادت را به نمایش گذاشت و نسبت به نیازهای آن در دوره کنونی هشدار داد جایی با این کار، شخصیت و اهداف آنها که برای آن جانفشانی کردند به همراه وظیفه دعوت الهی به سوی خداوند متعال بهتر بیان می شود.

خداوند متعال افراد برگزیده در هر امت را الگویی برای سایر افراد و حجتی برای بازماندگان قرار داده همان گونه که در رابطه با عیسی بن مریم (ع) می فرماید: [وَجَعَلْنَاهُ مَثَلًا لِّبَنِی إِسْرَائِیلَ] (الزخرف: ۵۹)، پیامبر و اهل بیت (ع) نیز حجتی برای این امت و الگوی آن هستند همان گونه که خداوند متعال می فرماید: [لَّقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّـهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّـهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّـهَ کَثِیرًا] (الأحزاب: ۲۱)، از امیر المومنین (ع) نیز در بخشی از سخنان ایشان برای برخی والیان خود پس از توصیف روى گردانی خود از دنیا آمده است: ((أَلَا وإِنَّکُمْ لَا تَقْدِرُونَ عَلَى ذَلِکَ، ولَکِنْ أَعِینُونِی بِوَرَعٍ واجْتِهَادٍ وعِفَّهٍ وسَدَادٍ)) (نهج البلاغه ص:۴۱۷).

در مجموع باید واعظان و مبلغان روی عوامل عقلانیت، خردمندی و اخلاق در گفته ها و سیره آنها (ع) تمرکز کنند، آن را به زبان آورند، به توضیح آن اهتمام بورزند و به درک و پیروی و تاسی از آن متناسب با نیازهای زمان کنونی دعوت کنند.

شاعران نیز تلاش کنند در دنباله روی از کتاب خداوند متعال و سنت پیامبر (ص) و آثار خاندان مطهر ایشان (ع)، قصاید خود در رابطه با اهل بیت (ع) را شامل معانی عقلانی، یادآورنده، خردمندانه و دارای فضیلت کنند تا به رشد ذهن، تحریم عقلانیت، بیداری وجدان، فعال سازی فطرت و افزایش توجه کمک کنند، چرا که این همان رویکرد مناسب برای نمایش سیره ائمه (ع) و جانفشانی آنها و آن چیزی است که بر سر آنها آمد؛ جایی که شعر رسا دارای زیبایی زیاد و تاثیر بزرگ در دل های مردم و قدرت بالا در تحریک احساسات می باشد و در نتیجه باید به بهترین نحو از آن برای اهداف عقلانی و نجیب استفاده کرد.

این مطلب تکمیل می شود …

منبع: شفقنا