تبلیغ بدون قرآن همانند خانه ویران است / بهبود تبلیغ با مخاطب‌شناسی و توصیف به جای استدلال

وارث: 

حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و خطیب مشهور، اول تیرماه در نشست «وظایف تبلیغی بانوان طلبه در تحول بنیادین با تأکید بر اندیشه‌های امام و رهبری» در حوزه علمیه خواهران، گفت: امروز عمده انسان‌ها آماده پذیرفتن حقایق هستند، ضمن اینکه ما رقبای ضعیفی هم داریم؛ جریان استکبار و معاندین دین ضعیف شده و آخر عمر خود را سپری می‌کنند و ما باید از این فرصت بهره ببریم، ولی متأسفانه فعالیت‌های تبلیغی ما به خوبی صورت نمی‌گیرد.

وی افزود: طلاب خواهر فراغت بیشتری نسبت به طلاب برادر دارند، چون بسیاری از بانوان از طریق پدر یا همسر، تأمین معیشت می‌شوند، ضمن اینکه صفحات مجازی فرصت خوبی برای ابلاغ دین ایجاد کرده که نیازمند هنر و دقت است، زیرا حرف حق را هر طوری بزنیم، مورد استقبال و پذیرش نخواهد بود.

پناهیان با تأکید بر تبلیغ با استفاده از ابزار هنری، افزود: در فیلمنامه‌نویسی دینی به شدت ضعیف هستیم و یقیناً اگر فیلمنامه قوی نوشته شود، مردم نه فقط آن را می‌بینند، بلکه نوش جان می‌کنند و تأثیر بسیار بالایی در میان آنان دارد.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه، حوزه خواهران باید خود را برای این مسئولیت مهم آماده کند، تصریح کرد: فضای مجازی و امکانات آن به ما پیام می‌دهد که باید فعالیت داشته باشیم و از طرفی زمینه پذیرش در مخاطبان هم بالاست. اما اینکه چرا نتوانسته‌ایم در عرصه جهانی موفق باشیم، جای تعجب دارد. ما حتی نتوانسته‌ایم جامعه خودمان را در اندازه مطلوب تأمین کنیم و به همین دلیل شاهد ناهنجاری‌ها و آسیب‌ها هستیم.

وی با بیان اینکه همین مقدار از مسائل و مشکلاتی که در جامعه است، ناشی از کم‌کاری ما و غیرقابل باور است، با اشاره به ضرورت کسب مهارت برای تبلیغ، تصریح کرد: اولین پیشنهاد بنده برای فربه‌شدن در امر تبلیغ، آن است که به قرآن بپردازیم؛ ما طلاب از قرآن فاصله داریم و سوره‌ها را نمی‌شناسیم؛ به توصیفات عالی بهشت در قرآن و قصص قرآنی کم‌توجه هستیم.

دروس حوزه زمینه انس طلاب با قرآن را فراهم نمی‌کند
پناهیان بیان کرد: در حوزه علمیه از زیبایی قرآن فاصله گرفته‌ایم و حتی اگر طلبه‌ای ۲۰ سال در حوزه درس خوانده باشد، ۲۰ سال از قرآن فاصله گرفته است، زیرا دروس اصلی حوزه کمک زیادی به ما در درک زیبایی‌های قرآن نمی‌کند.

پناهیان با بیان اینکه ما برای فقه ارزش قائلیم، اظهار کرد: ما در حوزه آموزش چگونگی ارتباط با مخاطب را نمی‌آموزیم؛ لذا باید بیش از روش استنباط، روی روش تبلیغ و اقناع  و شناخت تنوع مخاطب کار کنیم؛ چرا دیگران با یک سریال و داستان تخیلی می‌توانند مخاطب را سحر کنند، ولی ما که مطالب عمیق‌تری داریم، قادر به این کار نیستیم.

وی اضافه کرد: سردار سلیمانی میلیون‌ها انسان را جذب کرد؛ آیا او کاری برای معرفی خود کرده بود؟ و آیا دیگران کاری برای معرفی او کرده بودند؟ این نشان می‌دهد که حقیقت اگر به نمایش درآید، جذبه دارد و می‌تواند دلبری کند؛ ما ذره‌ای از حقایق چنین شهدایی را نتواسته‌ایم به دیگران منتقل کنیم و فیلمنامه و سریال خوب در این زمینه بنویسیم.

تبلیغ بدون قرآن، همانند خانه ویران است
پناهیان با بیان اینکه قرآن آیات محدودی در زمینه احکام و مسائل خاص کلامی و اعتقادی دارد و مابقی آیات آن کارکردهای دیگری دارند، اظهار کرد: گاهی خود طلبه‌ها در معرض تابش قرآن نیستند و انس با این کتاب ندارند؛ اگر طلاب حوزه علمیه انس با قرآن ندارند، امر تبلیغ همانند خانه از پای‌بست ویران است، چون نمی‌توانیم با زیباترین اثر تبلیغی عالم آشنا نباشیم و قرآن در ما اثر نداشته باشد و آن وقت ما بخواهیم روی دیگران اثر بگذاریم.

پناهیان با بیان اینکه با آیات قرآن صرفاً ملانقطی برخورد نکنیم، افزود: باید مصرف‌کننده آیات قرآن باشیم و خود را در معرض قرار دهیم و ببینیم که قرآن چگونه ما را تشویق و انذار می‌کند و روش و اصول آن را فرابگیریم.

آفت بسیاری از روش‌های تبلیغ
این استاد حوزه تصریح کرد: بسیاری از روش‌های علمی و تبلیغ دین، اثری جز ایجاد نفرت در بسیاری از افراد ندارد، گرچه ممکن است چند نفری هم دور و بر ما جمع شوند و تشویق کنند؛ نگاه ما در تبلیغ باید روی مخاطبانی باشد که به مجالس نمی‌آیند و از ما بدشان می‌آید.

وی افزود: پیشنهاد دیگر بنده برای مؤثرشدن تبلیغ آن است که باید سراغ احادیث و کلام معصومان به ویژه نهج‌البلاغه برویم؛ زیرا تنها امامی که فرصت سخنرانی داشت، امام علی(ع) بود و امامان مظلوم دیگر هرگز فرصتی نیافتند. نهج‌البلاغه واقعاً تاثیرگذار است و مبلغ مبتدی را به مبلغ ماهر تبدیل می‌کند.

پناهیان با بیان اینکه پیشنهاد دیگر در امر تبلیغ، توانمند شدن برای توصیف است که در حوزه زیاد پیدا نمی‌شود، اظهار کرد: در حوزه بیشتر برهان و استدلال می‌آوریم؛ مثلاً وقتی می‌پرسند چرا نماز واجب است و باید عربی باشد؟، حتماً باید دلیلی بیاوریم یا شبهه جواب بدهیم، اینکه چرا حجاب واجب است، دلیل می‌آوریم؛ نمی‌گویم دلیل آوردن بد است، اما برای اصول عقاید و فلسفه احکام دلیل می‌آوریم و حکمت احکام را بیان می‌کنیم، ولی راه  موثر دیگر، توصیف کردن است.

ضعف توصیف در  حوزه
وی ادامه داد: مثلاً نماز را توصیف کنیم، زیرا اگر توصیف کردیم، دلبری خواهد کرد؛ به جای اثبات معاد، آن را توصیف کنیم؛ به جای اینکه استدلال کنیم، چرا حجاب واجب است آن را توصیف کنیم؛ اگر حیا را توصیف کنیم، دل همه را می‌بریم.

وی افزود: قرآن کریم اکثراً معاد را توصیف می‌کند و در کنار آن استدلال هم می‌آورد؛ چرا پرفروش‌ترین کتب دینی خاطرات شهداست؟ چون حال انسان‌های خوب را توصیف می‌کند و قرآن با همه چیز توصیفی برخورد می‌کند و بعد از توصیف هم باید تحلیل‌گر باشیم که سخت‌تر از توصیف است.

منبع: ایکنا