چرا خداوند به والدین دارای دختر پاداش می‌دهد؟

وارث: 

اگر خدای‌نکرده فکر می‌کنید پسر، در آینده عصای دستتان می‌شود اما دختر، فقط نان‌خور است و روشنی و برکتش به خانه شوهر می‌رسد، باید بدانید که کاملاً در اشتباه هستید. این را ما نمی‌گوییم. صادق آل محمد صلوات الله علیه و علیهم فرموده‌اند که: «دختران، رحمت هستند و پسران، خوبی محسوب می‌شوند. خداوند به ازای رحمت، به شما پاداش می‌دهد و در ازای نعمت، از شما سؤال می‌کند.» البته نمی‌شود منکر این شد که هر کسی که دختر دارد، ممکن است دلش فرزند پسر هم بخواهد و هر کسی هم که از نعمت دختر داشتن محروم است، ممکن است آرزویش را داشته باشد؛ اما این آرزوها باعث نمی‌شود که والدین و بزرگ‌ترهای خانواده میان فرزندان دختر و پسر تفاوتی قائل شوند.

 در گفت‌وگویی که با دکتر زهرا حجازی، استاد دانشگاه و کارشناس سبک زندگی اسلامی، انجام شده، به موضوع اهمیت دختر داشتن و برکات و آثار رسیدگی به فرزندان دختر در زندگی دنیا و آخرت پرداخته ایم. آن طور که این محقق دینی شرح می‌دهد، حضرت ابراهیم خلیل الرحمن علیه السلام از خدای مهربان درخواست می‌کرد تا به ایشان دختری عنایت فرماید تا آن دختر بعد از مرگ آن حضرت برای گریه و دعا کند. این در حالی است که می‌دانیم که پسران حضرت ابراهیم علیه السلام، حضرت اسماعیل و حضرت اسحاق علیهماالسلام بودند که هر دو از پیامبران بزرگ و بندگان صالح خدای متعال بودند. اما از این دعای حضرت ابراهیم علیه السلام مشخص می‌شود که خیری در وجود دختر نهفته است که بهره‌مند شدن از آن، لطفی بزرگ از سوی خدا محسوب می‌شود. در عین حال خدای مهربان برای خانواده‌های دارای دختر و به خصوص برای پدر و مادر دخترها هم اجر و پاداش ویژه‌ای در نظر گرفته است. نمونه‌اش این است که رسول خدا صلوات الله علیه و آله فرموده‌اند: «کسی که دختری داشته باشد و به او خوبی کند، از آسیب آتش جهنم و عذاب در امان خواهد ماند.» آن حضرت همچنین فرموده‌اند که: «کسی که نیازهای معیشتی دختر مسلمانی را تأمین کند، بهشت ارزانی او می‌شود و کسی که نیازهای معیشتی سه دختر را تأمین کند، خدای متعال سه باغ از باغ‌های بهشتی را به او کرامت می‌فرماید که هر باغ آن، از دنیا و آنچه در آن است، وسیع‌تر خواهد بود.»

پیامبری که برای داشتن دختر، دعا می‌کرد

با این توضیحات آیا از منظر دینی و شرعی اشکالی ندارد که کسی برای داشتن فرزند دعا کند و جنسیت او را هم در دعایش مطرح کند؟ به عنوان مثال از خدا بخواهد که فرزند دختر یا پسر به او بدهد؟

اتفاقاً در روایات اسلامی آمده است که هر کسی که دختر ندارد، برای او مستحب است تا برای داشتن فرزند دختر دعا کند. در این باره در جلد بیست و یکم کتاب وسائل الشیعه در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت ابراهیم علیه السلام با وجودی که فرزندان فرهیخته و بزرگواری چون حضرت اسماعیل و حضرت اسحاق علیهماالسلام را داشت، برای داشتن فرزند دختر هم دعا می‌کرد: «اِنَّ اِبْراهیمَ سَأَلَ رَبَّهُ اَنْ یَرْزُقَهُ اِبْنَةً تَبْکیهِ وَ تَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِه؛ حضرت ابراهیم علیه السلام از حضرت حق درخواست دختر کرد تا حداقل پس از مرگش گریه کننده و یادآور داشته باشد.»

نکته جالب توجه در روایت این است که یکی از پیامبران بزرگ الهی که از داشتن فرزند دختر محروم بود، برای داشتن دختر دعا و زاری می‌کرد. درواقع داشتن دختر برای انسان، لطف و رحمتی محسوب می‌شود که باعث افتخار اوست.

همچنین از آن حضرت در خصوص داشتن سه دختر یا سه خواهر نقل شده است که: «مَنْ عالَ ثَلاثَ بَنات اَوْ ثَلاثَ اَخَوات وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّة؛ کسی که سه دختر یا سه خواهر داشته باشد، بهشت بر او واجب می‌شود.» درواقع داشتن سه دختر و یا سه خواهر، نعمت بزرگی است که باعث باز شدن باب رحمت پروردگار به سوی انسان است.

عنایت ویژه نبی مکرم اسلام به والدین دارای دختر

رویکرد پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله نسبت به فرزند دختر چگونه بود؟

در کتاب وسائل الشیعه از امام صادق علیه السلام روایت شده است که آن حضرت فرموده‌اند: «کانَ رَسُولُ اللّهِ اَبا بَنات؛ پیغمبر بزرگوار خدا، پدر دختران بود.»

در روایتی دیگری هم نقل شده است که مردی در محضر پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله بود که به او خبر دادند همسرت دختری به دنیا آورده است. رنگ صورت آن مرد از شنیدن این خبر تغییر کرد. پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله از او پرسیدند: «چه اتفاقی افتاده است؟» آن مرد جواب داد: «وقتی از خانه بیرون می‌آمدم، همسرم درد زایمان داشت. الآن به من خبر دادند که فرزندم متولد شده و دختر است.» پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله فرمود: «زمین حمل‌کننده او، آسمان سایه سرش و خداوند روزى‌دهنده اوست. دختر، دسته گیاه خوشبویى است که آن را می‌بویی.»

روزی‌خوار خداییم

با این وجود بعضی از خانواده‌ها نگران روزی و آینده دختران خود هستند. آیا این نگرانی توجیهی دارد؟

اینکه والدین نگران آینده فرزندان خود باشند و تلاش کنند برای آن‌ها رفاه و امکاناتی را از راه حلال فراهم کنند، امری طبیعی است. به هر حال خدای متعال گوشه‌ای از محبت و عشق بیکران خود نسبت به بنده‌هایش را در قلب پدر و مادر به ودیعه گذاشته تا آن‌ها فرزندان خود را دوست بدارند و از این طریق نسل انسان ادامه پیدا کند. پس نمی‌توان انتظار داشت که کسی نگران خوراک، پوشاک و یا آینده فرزند خود نباشد.

اما در عین حال باید توجه داشت که نگرانی بیش از حد و بی‌دلیل توجیهی ندارد. چون خدای متعال روزی ما و فرزندان ما را می‌دهد. در این مورد هم هیچ فرقی بین دختر و پسر وجود ندارد که کسی فکر کند پسرش می‌تواند درآمدی داشته باشد، پس آینده خوبی دارد اما روزی دختر دست خود نیست، پس باید نگران آینده او باشد. چه‌بسا دختری به لطف الهی دارای روزی بیشتری از پسر باشد. چون درنهایت خدای متعال است که روزی و رزق همه را تعیین فرموده و این هم به دست خود اوست که آینده هر کسی چگونه باشد.

مژده پیغمبر مکرم اسلام به کسانی که دختر دارند

کار حتی گاهی به جایی می‌رسد که افرادی در گذشته فرزندان خود را از ترس فقر می‌کشتند. امروزه هم سقط جنین به بهانه تنگ روزی بودن، ادامه همان شیوه غلط گذشته است.

همین طور است. هیچ کسی حق ندارد فرزند خود را چه در دوران جنینی و چه پس از آن از زندگی محروم کند و هیچ بهانه‌ای در این مورد در محضر خدای متعال قابل قبول نیست. نمونه‌اش این است که خدای متعال در قرآن کریم همه کسانی را که از داشتن فرزند نگران و یا ناراحت می‌شوند، نکوهش کرده و فرموده: «وَ لاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکمْ خَشْیةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیاکم إنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْءًا کبِیرًا؛ و فرزندانتان را از ترس فقر، نکشید. ما آن‌ها و شما را روزى مى‏دهیم؛ مسلماً کشتن آن‌ها گناه بزرگى است.»

توجه کنید که در این مورد خدای متعال فرقی میان دختر و پسر نگذاشته است. نفرموده به پسران شما روزی می‌دهیم و یا دختران را از این امر مستثنا نکرده است. وقتی خالق یکتا این اندازه حکیم بوده و نسبت به بندگان خود تفاوتی قائل نمی‌شود و حتی در مورد نژاد و ایمان و عقاید آن‌ها تفاوتی نمی‌گذارد و رحمت عام او بر همه انسان‌ها می‌بارد، نمی‌توانیم به بهانه تنگی معیشت و یا نگرانی بابت آینده فرزندان، آن‌ها را از نعمت زندگی محروم کنیم. یا حتی بی‌جهت نگران آینده آن‌ها باشیم. چون درنهایت روزی خود ما را هم خدای متعال می‌دهد و همه روزی‌خوار سفره کرم او هستیم.

نکته جالب این است که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله به هر خانواده‌ای که دختر داده، مژده داده است تا هرگز نگران روزی او نباشد. آن حضرت در حدیثی فرموده‌اند که: «شخصی که یک فرزند دختر داشته باشد، خدای متعال کمک کار و معین او خواهد بود و برکت و مغفرت خود را شامل او خواهد کرد.»

روایت دیگری هم از آن حضرت نقل شده که شرح آن در کتاب جامع الاخبار ثبت شده است. مبنی بر اینکه رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرموده‌اند: «در خانه‌ای که دختران در آن زندگی می‌کنند، در هر روز 12 برکت و رحمت الهی نازل می‌شود. در عین حال آن خانه مورد زیارت و دیدار فرشتگان قرار می‌گیرد و آن فرشتگان برای پدر آن دختران، در هر روز و شب، عبادت یک سال را در نامه عملش ثبت می‌کنند.» شبیه همین روایت از امام صادق علیه السلام هم نقل شده که فرمودند: «وقتی که در شخصی دارای فرزند دختر می‌شود، خدای متعال فرشته‌ای را به سوی آن دختر نازل کرده و آن فرشته بال‌های خود را بر روی سر و سینه آن دختر می‌کشد و می‌گوید: این مخلوق نازک و ظریفی است و کسی که برای او انفاق کند، خدای متعال تا روز قیامت کمک حال او خواهد بود.»

تعبیر زیبای رسول خدا صلوات الله علیه و آله از فرزندان دختر

می‌دانیم که فرزندان پسر پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله در دوران خردسالی از دنیا رفتند و آن حضرت چند دختر داشتند. رویکرد مردم نسبت به آن حضرت در مورد دختر داشتن ایشان چگونه بود؟

این هم یکی از درس‌های مهم در تاریخ اسلام است که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله چند دختر داشتند و از داشتن فرزند پسر محروم ماندند. با این وجود محبت و عشق بیکران آن حضرت به دختران خود نمونه و الگوی بزرگی برای مردم در طول تاریخ است. به خصوص در مورد علاقه آن حضرت به حضرت فاطمه سلام‌الله علیها روایت‌های مهم و درس‌آموزی عنوان شده است که می‌تواند درس مهم و بزرگی برای خانواده‌ها باشد.

گفته شده که وقتی حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها به دنیا آمدند، خدای متعال سوره مبارکه کوثر را بر ایشان نازل فرمود تا همه مردم بدانند که حضرت زهرا سلام‌الله علیها هرچند که یک دختر است، اما خیر کثیر برای پدر خود و تمام بشریت هستند.

مردم در مواجهه با تولد آن بانوی بزرگ چه واکنشی داشتند؟

زمانی که میلاد حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها را به پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله مژده دادند، آن حضرت بسیار شاد شدند. اما در صورت افرادی که در کنار ایشان بودند، نشانه‌هایی از کراهت و ناراحتی را دیدند. همان موقع آن‌ها را مورد سرزنش قرار دادند و فرمودند که: «چرا از این موضوع کراهت دارید؟! او گلی است که من بوی آن را استشمام می‌کنم و رزق و روزی او هم بر خدای عزوجل است.» در عین حال بارها فرزند دختر را به گلی خوشبو و ریحانه تشبیه کردند و هر وقت کسی از یاران و مردم آن دوران دارای فرزند دختر می‌شد، به او می‌فرمودند: «او گلی است که تو بوی آن را استشمام می‌کنی.»

برکت‌های دنیایی دخترداری

از منظر دنیایی چه برکت‌هایی در وجود فرزند دختر هست که والدین می‌توانند از آن بهره‌مند شوند؟

یکی از مهم‌ترین برکت‌های دختر این است که مونس و همدم والدین خود است. پسرها معمولاً به دلیل روحیه‌هایی که دارند کمتر هم‌صحبت و مونس پدر و مادر می‌شوند، هرچند که آن‌ها هم اگر خوب تربیت شوند می‌توانند در موارد زیادی کمک حال والدین خود باشند. اما هم‌صحبتی دختر برای والدین موضوعی است که عموماً به دخترها و دل نازک و روحیه لطیف آن‌ها مربوط است. حتی رسول خدا صلی‌الله علیه و آله به این موضوع اشاره فرموده‌اند که: «دختران مایه انس هستند.» همین موضوع محبت و دوستی را در خانواده‌ها افزایش می‌دهد. گویا دختران با محبت و عشقی که از خدای متعال دریافت کرده‌اند، محبت و انس را در خانواده ترویج می‌دهند و باعث آرامش روحی والدین خود می‌شوند.

از سوی دیگر بعد از مرگ والدین هم دختران معمولاً همچنان دلسوز آن‌ها هستند. برای والدین خود دعا می‌کنند و آن‌ها را از یاد نمی‌برند. طوری که امام صادق علیه السلام فرموده‌اند که حضرت ابراهیم خلیل الرحمن علیه السلام از خدای مهربان درخواست می‌کرد تا به ایشان دختری عنایت فرماید تا آن دختر بعد از مرگ آن حضرت برای گریه و دعا کند. این در حالی است که می‌دانیم که پسران حضرت ابراهیم علیه السلام، حضرت اسماعیل و حضرت اسحاق علیهماالسلام بودند که هر دو از پیامبران بزرگ و بندگان صالح خدای متعال بودند. اما از این دعای حضرت ابراهیم علیه السلام مشخص می‌شود که خیری در وجود دختر نهفته است که بهره‌مند شدن از آن، لطفی بزرگ از سوی خدا محسوب می‌شود.

برکت‌های پایدار دختر داشتن

البته خدای مهربان برای خانواده‌های دارای دختر و به خصوص برای پدر و مادر دخترها هم اجر و پاداش ویژه‌ای در نظر گرفته است. نمونه‌اش این است که رسول خدا صلوات الله علیه و آله فرموده‌اند: «کسی که دختری داشته باشد و به او خوبی کند، از آسیب آتش جهنم و عذاب در امان خواهد ماند.»

در روایت دیگری هم فرموده‌اند: «کسی که یک دختر داشته باشد و آن دختر را به خوبی تربیت کند و به خوبی به او آموزش بدهد و از نعمت‌هایی که خدای متعال به او کرامت فرموده، به آن دختر ارزانی کند، این کار او باعث دوری‌اش از آتش شده و به منزله سپری از عذاب خواهد بود.»

اهمیت داشتن به قدری است که گویا هر قدر کسی دخترهای بیشتری داشته باشد، پاداش بیشتری در انتظار اوست و عذاب او در آخرت کمتر می‌شود. چراکه در حدیثی می‌خوانیم: «کسی که دو دختر داشته باشد، آن دو دختر باعث دوری او از آتش جهنم می‌شوند.» در حدیث دیگری هم درباره داشتن سه دختر عنوان شده است: «کسی که سه فرزند دختر داشته باشد و بر مشکلات و سختی‌های آن‌ها صبر کند، آن دختران باعث می‌شوند تا او از آتش جهنم در امان بماند.»

چرا خداوند به والدین دارای دختر پاداش می‌دهد؟

با این وجود، آیا هر کسی که فرزند دختر داشته باشد، از عذاب در امان است و یا در برابر او مسئولیتی دارد که اگر انجام ندهد، شامل بهشت و در امان ماندن از عذاب نمی‌شود؟ درواقع می‌خواهیم بدانیم چرا خدای سبحان به کسانی که دختر دارند، پاداش می‌دهد و این‌همه پاداش به ازای چیست؟

این طور نیست که صرف داشتن دختر باعث پاداش شود، بلکه انجام مسئولیت در برابر این هدیه الهی است که ما را از عذاب دور کرده و باعث بهشتی شدن ما می‌شود. مشخص است کسی که دختر داشته باشد اما به او آزار برساند و یا حق او را در تربیت کردن و یا رسیدگی ادا نکند، عذاب خدا در انتظار او است.

آن طور که نبی مکرم اسلام صلوات الله علیه و آله فرموده‌اند: «شخصی که دارای فرزند دختر باشد، اگر به آن دختر آزاری نرساند، او را مورد توهین قرار ندهد و فرزند پسرش را بر او ترجیح ندهد، خدای متعال چنین شخصی را وارد بهشت می‌کند.» پس معلوم است که طبق این حدیث شریف، کسی که پسرش را بر دخترش ترجیح بدهد و یا به دخترش آزار برساند و او را تحقیر کند، لایق بهشت نخواهد بود.

مسئولیت مردم در برابر خانواده‌های دارای دختر

در یکی از احادیثی که عنوان کردید، به کمک دیگران به خانواده‌های دارای دختر اشاره شده است. آیا این موضوع را می‌توان به عنوان یک مسئولیت اجتماعی در برابر خانواده‌های دارای دختر عنوان کرد؟

بله. یکی از مسئولیت‌هایی که بر عهده همه مردم قرار دارد این است که نسبت به خانواده‌های دارای دختر توجه ویژه داشته باشند. این موضوع را نباید با منت گذاشتن و تحقیر کردن اشتباه گرفت. چون همان طور که اشاره شد، گویا فرزند دختر هدیه و رحمتی از سوی خدا است و هیچ کسی حق ندارد به آن دختر و والدین او به دلیل داشتن دختر توهینی بکند. بلکه همه مسئول هستند هر کاری که لازم است برای کمک و یاری آن خانواده انجام بدهند. در این مورد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله به ما دستور داده‌اند که: «ای مردم! کسی را که دارای سه دختر است یاری دهید و به او کمک کنید، به او قرض بدهید او را مورد لطف و مرحمت خود قرار بدهید.»

در حدیث دیگری از آن حضرت می‌خوانیم که فرمودند: «ای مردم! به او یاری برسانید. ای مردم! به او قرض بدهید. ای مردم! به او رحم و مهربانی کنید.» دقت کنید که این اندازه تأکید پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله نسبت به خانواده‌ای مه دارای فرزند دختر، به خصوص سه یا چهار دختر، است نشان می‌دهد که باید آن خانواده مورد توجه دیگران باشد تا مبادا در امور خود دچار مشکلی شود.

اگر باغ‌هایی بزرگ‌تر از دنیا می‌خواهید...

آن حضرت همچنین فرموده‌اند که: «کسی که نیازهای معیشتی دختر مسلمانی را تأمین کند، بهشت ارزانی او می‌شود و کسی که نیازهای معیشتی سه دختر را تأمین کند، خدای متعال سه باغ از باغ‌های بهشتی را به او کرامت می‌فرماید که هر باغ آن، از دنیا و آنچه در آن است، وسیع‌تر خواهد بود.»
منبع: تسنیم