پیامد نگاه به موی زن نامحرم در روایتی از امام رضا (ع)

بر اساس آموزه‌های دین، حفظ چشم از نظر به نامحرم از ارزش‌های والای انسانی شمرده می‌شود و نقش کلیدی در تزکیه و رشد روحانی افراد دارد، نشان به اینکه خداوند در سوره نور آنگاه که به مؤمنان دستور می‌دهد از چشم خویش مراقبت کنند، این عمل را مایه تزکیه آن‌ها معرفی کرده و می‌فرماید «قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکى‏ لَهُم‏؛ به مردان مؤمن بگو چشمان خود را [از آنچه حرام است] فرو بندند و خویشتن را از بی‌عفتی حفظ کنند؛ این براى آنان پاکیزه‌‏تر (و به تزکیه نزدیک‌تر) است‏.»

از جنبه‌ای دیگر، چشم انسان، دروازه قلب اوست. وقتی چشم کنترل نشد، قلب به عنوان پایگاه ایمان مورد تصرف نفس و شیطان قرار می‌گیرد و فرد را به سوی پرتگاه گناه و مذلت و رسوایی سوق می‌دهد؛ همچنان که قلب هر انسانی، مرکز توجه اوست و به هر سمتی میل کند، افکار و جوارح فرد را به همان سو می‌کشاند.

وقتی از این جنبه به احکام شرعیِ ادیان آسمانی در باب عفاف و حجاب و ضرورت حفظ نگاه از نامحرم نگاه می‌کنیم، متوجه خواهیم شد که این احکام از سوی کسی صادر شده که مهندسی انسان، عالم و قواعد آن، بر دستان پر قدرت اوست.

 اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام به عنوان برترین خوبان عالم و صاحبان علم الهی و آگاه به سنت‌ها و قواعد عالم و به تعبیر قرآن، همان بزرگوارانی که علم الکتاب نزد ایشان است، به برخی از تبعات دنیوی و اخروی اعمال از جمله چشم‌چرانی (که موضوع مورد بحث است) اشاره فرمودند؛ مثلاً امام رضا علیه‌السلام در روایتی به این موضوع اشاره می‌کنند.

محمّد بن سنان می‏‏‌گوید: ابوالحسن (امام رضا علیه‌السلام) در جواب سؤالات من، نامه‌ای برایم ارسال کردند که در فرازی از آن فرموده بودند: «حُرِّمَ النَّظَرُ إِلَی شُعُورِ النِّسَاءِ الْمَحْجُوبَاتِ بِالْأزْوَاجِ وَ غَیْرِهِنَّ مِنَ النِّسَاءِ لِمَا فِیهِ مِنْ تَهْیِیجِ الرِّجَالِ وَ مَا یَدْعُوا التَّهْیِیجُ اِلَی الْفَسَادِ وَ‌ الدُّخُولِ فِیمَا لَا یَحِلُّ وَ لَا یَحْمِلُ [یَجْمُلُ] وَ کَذَلِکَ مَا أشْبَهَ الشُّعُورَ إِلَّا الَّذِی قَالَ اللهُ تَعَالَی وَ الْقَوَاعِدُ مِنَ‌ النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا یَرْجُونَ نِکَاحاً فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُنَاحٌ أنْ یَضَعْنَ ثِیَابَهُنَّ غَیْرَ الْجِلْبَابِ وَ لَا بَأسَ بِالنَّظَرِ إِلَی شُعُورِ مِثْلِهِنَّ.» (عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏2، ص 97)

«نگاه کردن به موهای زنان شوهردار وغیرشوهردار، حرام است؛ زیرا این نگاه، مرد را تهییج و تحریک می‌کند و تهییج، شخص را به فساد و داخل شدن در حرام و چیزى که حلال و پسندیده نیست می‌کشاند و همچنین است حکم نگاه به غیر مو،‌ [که نگاه مرد به آنها حلال نیست،] مگر در موردی که حق‌تعالی [در قرآن، آن را استثنا کرده و] فرموده است: ‏(وَ الْقَوَاعِدُ مِنَ‌ النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا یَرْجُونَ نِکَاحاً فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُنَاحٌ)؛ «بر زنان سالخورده که از ولادت و عادت بازنشسته، امید ازدواج ندارند باکی نیست که لباس‌هایشان را غیر از چادر بر زمین بگذارند و اشکالی ندارد که به موهای مثل این زنان نگاه شود.»

بر اساس این روایت، تهییج مردان یکی از علت‌های مهمی است که بانوان باید موهای خود را بپوشانند؛ چرا که به فرموده امام رضا علیه‌السلام این مسئله، مقدمه‌ای در افتادن در ورطه فساد و بعد چیزى که حلال و پسندیده نیست مى‌‏کشاند. با این حال هستند افرادی که دم از دیانت می‌زنند و یا آن عده از شبه‌روشنفکرانی که خود را در دایره دین اسلام می‌دانند، اما دوست دارند خود را آزاد از قید و بند احکام الهی بدانند؛ این عده ندانسته با سنت‌های خدا و قواعد الهی تقابل می‌کنند؛ در عمل وقتی به زندگی این افراد نگاه می‌کنیم، شاهد افزایش تنش و اختلافات خانوادگی گسترده‌ای هستیم که گاهاً منجر به از هم پاشیدگی شالوده خانواده می‌شود.

منبع: تسنیم