ثمرات مادی و معنوی ازدواج/ آیا می‌توان با دغدغه معیشت و تربیت مانع فرزندآوری شد؟

وارث: 

اول ذی‌الحجه سالروز ازداج آسمانی امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) است که این روز به عنوان روز ازدواج نام‌گذاری شده است.

ثمرات ازدواج در زندگی انسان در آیات و روایات زیادی بیان شده است که این ثمرات مادی و معنوی است. همزمان با این روز خجسته دقایقی با حجت‌الاسلام طاهر قلی‌زاده محمدی کارشناسان مذهبی و خانواده گفت‌وگو کردیم که در ادامه تقدیم می‌شود.

ازدواجی که با آن، نسل پیامبر جاودان شد و فرزندانی به دنیا آمدند که فخر زمین و زمان شدند

از نظر شما مهم‌ترین ثمره ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) کدام است؟

درباره ازدواج حضرت زهرا و حضرت علی (علیه السلام) از زوایای مختلف چه در باب مقدمه این آشنایی و چه روند خواستگاری و تحقق پیوند می‌توان به نکات متعددی اشاره کرد. اما شاید از مهمترین نکاتی که بتوان به آن اشاره داشت ثمراتی است که به دنبال این ازدواج تحقق پیدا کرد و تا روز قیامت و حتی در روز محشر ادامه خواهد داشت. خیراتی که آن را می‌توان وسیله‌ای برای محقّق شدن وعده‌ الهی دانست که خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّا أَعْطَینَاکَ الْکَوْثَرَ [کوثر/ ۱] ما به تو کوثر [= خیر و برکت فراوان‌] عطا کردیم!» ازدواجی که با آن، نسل پیامبر جاودان شد و فرزندانی به دنیا آمدند که فخر زمین و زمان محسوب شدند. شاید بتوان گفت این ثمره، از مهمترین ثمرات این ازدواج آسمانی محسوب می‌شود.

فرزند‌آوری یکی از ثمرات اصلی ازدواج است اما باتوجه به آیات قرآن ازدواج ثمرات مختلفی از جمله آرامش در زندگی به دنبال دارد، در این زمینه بیشتر توضیح دهید؟ 

اگر به صورت صحیح و منطقی تحقق پیدا کند، قابلیت این را خواهد داشت که مایه‌ آرامش قلوب بین زن و مرد شود و زوجین با ازدواج بتوانند به سکینه و وقار و آرامشی برسند که این آرامش را در دل هیچ چیز دیگری نمی‌شود

بدون شک ازدواج به خودی خود اگر به صورت صحیح و منطقی تحقق پیدا کند، قابلیت این را خواهد داشت که مایه‌ آرامش قلوب بین زن و مرد شود و زوجین با ازدواج بتوانند به سکینه و وقار و آرامشی برسند که این آرامش را در دل هیچ چیز دیگری نمی‌شود یافت، آرامشی که با آن می‌توان زندگی را به شکل دیگری دید و ادامه داد. چنانکه خداوند متعال در این مورد چنین می‌فرماید: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیهَا وَ جَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ [روم/ ۲۱] و از نشانه‌‌های او این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در این امر نشانه‌‌‌هایی است برای گروهی که تفکر می‌کنند!»

زمانی ازدواج موفق است که نسلی موفق از خود به جا بگذارد

اما یقیناً تحقّق این آرامش، تمام هدف و تمام موفقیت برای یک ازدواج محسوب نمی‌شود و زمانی می‌توان به بهره‌مندی بیشتری دست پیدا کرد که ثمرات این ازدواج در قالب نسلی که از گوشت و پوست و استخوان این زوج باشند را مشاهده کرد، نسلی که به خودی خود باارزش بوده و از علائم انسان خوشبخت محسوب می‌شود؛ چنانکه امام کاظم (علیه السلام) می‌فرماید: «سَعَدَ امرُؤٌ لَم یَمُت حَتَّى یَرى خَلَفا مِن نَفسِهِ [کافی ج ۶ ص ۴] کسى خوش بخت است که نمیرد تا جانشینى از نسل خود را ببیند.»

با توضیحات شما تولد و تربیت درست فرزند مهم‌ترین ثمره ازدواج است، حال تکلیف کسانی که امکان فرزند‌آوری ندارند چیست؟

اگر فردی امکان فرزندآوری ندارد و از این باب ناراحت باشد اما در عین ناراحتی بازهم شکرگزار بوده و از باقی نعمت‌ها درست استفاده کند، یقیناً نه تنها عیبی بر او نیست بلکه نزد خداوند متعال مأجور است و مورد لطف نیز قرار خواهد گرفت

یقیناً بین کسی که امکان فرزندآوری را اصلاً ندارد و کسی که دارد و از آن استفاده نمی‌کند فرق است. مانند سایر نعمت‌هایی که خداوند به انسان ارزانی داشته، از باب نمونه در خوب بودن قدرت بینایی و یا قدرت راه رفتن، کسی شکّی ندارد، حال اگر فردی پیدا شود که از این نعمت‌ها به هر دلیل محروم مانده باشد، این دلیل نمی‌شود که بگوییم اصل شنیدن و یا اصل راه رفتن خوب نیست! فرزندآوری نیز دقیقاً به همین صورت است و یقیناً فرزندآوری یکی از نعمت‌ها محسوب می‌شود، منتها اگر فردی به هر دلیل امکان دیدن، راه رفتن و یا فرزندآوری را ناخواسته نداشته باشد و از این باب ناراحت باشد اما در عین ناراحتی بازهم شکرگزار بوده و از باقی نعمت‌ها درست استفاده کند، یقیناً نه تنها عیبی بر او نیست بلکه نزد خداوند متعال مأجور بوده و مورد لطف نیز قرار خواهد گرفت و خداوند متعال به این دسته از افراد به صورت ویژه‌ای توجه خواهد داشت.

این نکته‌ای است که خداوند به آن در قرآن اشاره فرموده؛ آنجا که می‌فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ أُولَئِکَ عَلَیهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ [بقره/ ۱۵۵ تا ۱۵۷] قطعاً همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، و کاهش در مال‌ها و جان‌ها و میوه‌‌ها، آزمایش می‌‌کنیم و بشارت ده به استقامت‌کنندگان! آنها که هرگاه مصیبتی به ایشان می‌‌رسد، می‌‌‌گویند: «ما از آن خدائیم؛ و به سوی او باز می‌‌گردیم!» (و زندگی دنیایی چند روز بیشتر نیست و محلّ عبور است) اینها، همان‌ها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایت‌‌یافتگان!»

دغدغه معیشت و تربیت خوب است به این شرط که باعث ترس از فرزند‌آوری نشود

از مهمترین دغدغه‌های زوجین در امر فرزند‌آوری مسائل و مشکلات اقتصادی و مسائل تربیتی فرزندان است، به نظر شما این نگرانی تا چه میزان صحیح است؟

اصل دغدغه‌مندی را نه تنها در این مسئله بلکه در جمیع امور را به صورت کلّی می‌توان خوب، بلکه لازم دانست چون سبب برنامه‌ریزی، دقت و احتیاط می‌شود اما زمانی که این دغدغه‌مندی به صورت افراط گونه‌ای حاکم شود و به اصطلاح اسباب ترس و وحشت را فراهم کند یقیناً نه تنها مفید نیست بلکه بسیاری از فرصت‌ها را نیز نابود خواهد کرد و انسان را بنابر فرمایش امیرالمؤمنین به ذلّت خواهد کشاند! [غررالحکم ح ۵۶۵۹] که البته این ترس افراط گونه ریشه در ضعف ایمان و همچنین مدیریت خود فرد دارد.

کسانی که باب فرزندآوری را عامدانه و صرفاً بر اساس اینگونه ترس‌ها و بدون هیچ توجیه شرعی و منطقی‌ای برای خودشان مسدود می‌کنند و یا از آن فجیع‌تر، اسباب سقط و کشتن فرزندانشان را فراهم می‌کنند یقیناً آنچه انجام می‌دهند نیست مگر به خاطر ضعف باورهایی که بر آنها حاکم شده. کاری که خداوند به صراحت از آن نهی کرده: «وَ لَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَکُمْ خَشْیةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْئًا کَبِیرًا [إسراء/ ۳۱] و فرزندانتان را از ترس فقر، نکشید! ما آنها و شما را روزی می‌‌دهیم؛ مسلّماً کشتن آنها گناه بزرگی است!» در این آیه شریفه ترس فقر به صورت مطلق آمده که هم می‌تواند فقر مادّی را شامل شود و هم سایر جنبه‌ها را.

برخی از افراد به ظاهر با فرهنگ و به ظاهر متدیّن متأسفانه چون احساس می‌کنند به قلّه معرفت و اخلاق و تعلیم و تعلّم نرسیده‌اند و در این وادی به نوعی دچار فقر هستند و شاید نتوانند فرزندانی شاخص از نظر کمالات اخلاقی و معنوی را تربیت کنند از فرزندآوری فرار می‌کنند و حال آنکه یقیناً این نوع نگاه ایده‌آل خواهانه منطقی و صحیح نیست. آنچه مهم است این است که زوجین سعی کنند آموزش ببینند و سعی کنند به آنچه آموخته‌اند درحدّتوان درست عمل کنند.

منبع: فارس