امام کاظم(ع) با چه راهکارهایی پرچم اباعبدالله(ع) را برپا نگه‌داشت؟

 دشمنان اهل‌بیت علیهم السلام از همان سالهای ابتدایی صدر اسلام سناریوهای متعددی در تخریب چهره حضرات ائمه علیهم السلام و یا محو آثار ایشان به‌ویژه علیه حضرت امام حسین علیه السلام طراحی کرده بودند؛ از جمله این اقدامات، توطئه‌چینی درباره تحریف ماهیت قیام ایشان بود. این توطئه به‌مقتضای زمان، قالب‌های دیگری به خود می‌گرفت؛ از جمله زیر سؤال بردن فرهنگ زیارت، اشک بر سید و سالار شهیدان و نیز شبهه‌پراکنی درباره برپایی مراسم عزاداری برای ساحت مقدس آن امام معصوم؛ یعنی آنگاه که با یاری خداوند موفق به محو یاد امام و آثار ایشان نشدند، از باب دیگری ورود کردند و این بار علیه فلسفه عزاداری و اشک بر آن نور مقدس شبهه‌افکنی کردند.

از این روست که امویان بسیار تلاش کردند ماجرای عاشورا به فراموشی سپرده شود، اما موفق نشدند و همین امر سبب شد مورد نفرت مسلمانان قرار گیرند و به این ترتیب پایه‌های حکومت آنها متزلزل شود و به‌مرور زمان رو به انقضا بروند. عباسیان نیز که به‌فریب، خود را هواخواه اهل‌بیتِ حضرت پیامبر اکرم(ص) معرفی کردند و با همین شعار بر مسند قدرت نشستند، به‌مرور زمان، ماهیت خود را آشکار کرده به ظلم و تعدی علیه خاندان وحی پرداختند و حضرات ائمه را یکی پس از دیگری به شهادت رساندند؛ از جمله اقدامات آنها در قبال ماجرای امام حسین علیه السلام، منع زیارت کربلا و حتی تخریب بارگاه مطهر آن امام معصوم بود.

تشویق به شعرخوانی، برپایی مجالس مدیحه‌سرایی و عزاداری، رفتن به زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده، بیان احادیث فراوان در مقام معنوی امام حسین و بیان ثواب اشک بر آن امام مظلوم و زیارت آن حضرت از جمله اقداماتِ فرهنگی ائمه علیهم السلام در پاسداشت مقام امام حسین، زنده نگه‌داشتن فرهنگ عاشورا و نمایان کردن چهره دشمنان عاشورایی بود.

دوران حضرت امام کاظم(ع) از این امر مستثنی نبود. ایشان به‌رغم شرایط خفقان زیاد که در نتیجه آن، امام و بسیاری از اصحاب بازداشت و زندانی شدند، باز هم این پرچم را برپا نگه داشتند و توصیه‌هایی به شیعیان برای حفظ این شعائر الهی داشتند، به‌عنوان نمونه ایشان در روایتی درباره ثواب زیارت امام حسین علیه السلام فرمود «أَدْنَى مَا یُثَابُ‏ بِهِ‏ زَائِرُ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ‌ع بِشَطِّ الْفُرَاتِ إِذَا عَرَفَ حَقَّهُ وَ حُرْمَتَهُ وَ وَلَایَتَهُ أَنْ یُغْفَرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ؛ کمترین ثوابى که به زائر اباعبدالله در کرانه فرات داده مى‌‏شود، این است که تمام گناهان مقدم و مؤخرش بخشوده مى‌‏شود، به‌شرط اینکه حق و حرمت ولایت آن حضرت را شناخته باشد.» (الکافی (ط ــ الإسلامیة)، ج‏4، ص582)

یا در دیگر روایت درباره فضیلت تربیت امام حسین(ع) و تشویق به زیارت آن نور مقدس فرمود «وَلَاتَأْخُذُوا مِنْ تُرْبَتِی شَیْئاً لِتَبَرَّکُوا بِهِ فَإِنَّ کُلَّ تُرْبَةٍ لَنَا مُحَرَّمَةٌ إِلَّا تُرْبَةَ جَدِّیَ الْحُسَیْنِ‌بْنِ عَلِیٍّ‌ع فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَهَا شِفَاءً لِشِیعَتِنَا وَ أَوْلِیَائِنَا؛ چیزى از خاک قبر من برندارید تا به آن تبرک جویید چراکه خوردن هر خاکى جز تربت جدم حسین(ع) بر ما حرام است، خداى متعال تنها تربت کربلا را براى شیعیان و دوستان ما شفا قرار داده است.» (الهدایة الکبرى، ص266)

همچنین ایشان همزمان با آغاز محرم بسیار محزون بود و اطرافیان و شیعیان را نسبت به برپایی عزای بر اباعبدالله تشویق و ترغیب می‌کرد، در همین رابطه امام رضا علیه السلام درباره سیره پدر بزرگوارشان امام کاظم(ع) هنگام ورود به ماه محرم فرموده‌اند: «کانَ اَبی اِذا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لایُری ضاحِکاً وَ کانَتِ الْکِاَّبَةُ تَغْلِبُ عَلَیْهِ حَتّی یَمْضِیَ مِنْهُ عَشْرَةُ اَیّامٍ، فَاِذا کانَ الْیَوْمُ الْعاشِرُ کانَ ذلِکَ الْیَوْمُ یَوْمَ مُصیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکائِهِ و یَقُولُ هُوَ الْیَومُ الَّذی قُتِلَ فیهِ الحُسَینُ صلّی اللهُ علیه؛ روش پدرم چنان بود که هرگاه وارد ماه محرم می‌شدیم، خندان دیده نمی‌شد و غم بر او غلبه می‌یافت تا آن که 10 روز از محرم می‌گذشت، پس هنگامی که روز دهم می‌رسید، آن روز، روز مصیبت، غم و گریه پدرم بود و می‌فرمود: این همان روزی است که حسین که درود خداوند بر او باد در آن روز کشته شد.» (عوالم العلوم، ص538)

همان طور که اشاره شد، این اقدامات و روایات در فضایی مطرح شد که شدت اختناق عباسیان بر علویان به‌ویژه شیعیان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام روز به روز بیشتر می‌شد و گاهی شیعیان مجبور بودند با تقیه از کنار یکدیگر عبور کنند. این روایات به خودی خود برای شیعیان فضای حسی  و معرفتی شکل می‌داد و آنها را نسبت به زیارت امام حسین علیه السلام و پاسداشت یاد ایشان ترغیب می‌کرد.

منبع: تسنیم