شهید محمدعلی جهان‌آرا در سال ۱۳۳۳ دیده به جهان گشود و از ۱۵ سالگی به مخالفت با رژیم پهلوی پرداخت و به عضویت گروه حزب‌الله خرمشهر درآمد. در ادامه فعالیت‌های سیاسی در ۱۳۵۱ به وسیله ساواک دستگیر و به یک سال زندان محکوم شد. (۱) بعد از آزادی از زندان، در ۱۳۵۴ دیپلم گرفت و در کنکور دانشگاه قبول و برای ادامه تحصیل راهی مدرسه عالی بازرگانی تبریز شد. در دانشگاه نیز فعالیت‌های سیاسی او همچنان ادامه داشت و به همراه دوستانش انجمن اسلامی مدرسه عالی بازرگانی را پایه‌گذاری کرد. اعلامیه‌های انقلابی و جزوه‌ها و بیانیه‌های ضد رژیم از سوی این انجمن اسلامی میان دانشجویان توزیع می‌شد و با آغاز انقلاب اسلامی همگام و همراه با امت به مبارزه خود علیه رژیم پهلوی وسعت داد. در واقع دامنه مبارزات جهان‌آرا به تهران، قم، یزد، اصفهان و کاشان گسترش یافت. مأموران ساواک برادرش، علی، را در ۱۳۵۷ دستگیر و در زیر شکنجه به شهادت رساندند. محمدعلی درصدد بود از طریق سیدعلی اندرزگو برای گذراندن دوره آموزش جنگ چریکی به سوریه سفر کند اما در پی واقعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ از سفر منصرف شد. (۲)
تشکیل سپاه خرمشهر
جهان‌آرا نقش بسیار مهمی در تشکیل سپاه پاسداران خرمشهر داشت. او پس از تشکیل سپاه خرمشهر، به مبارزه با عوامل استکبار و منافقان سرعت بیشتری بخشید و با عوامل مزدوری که از خارج مرزها تحریک و تغذیه می‌شدند مردانه جنگید. لیاقت و شجاعتش سبب شد که او به فرماندهی سپاه خرمشهر منصوب شود و در این سمت بسیاری از توطئه‌هایی را که بر ضد نظام اسلامی طراحی می‌شد، خنثی کرد. فداکاری و ازجان‌گذشتگی این سردار شهید در جریان رزم خونین خرمشهر زبانزد همگان و نام او، تداعی‌کننده استقامت و پایداری در برابر تجاوز بعثی‌ها بود.
متفکر نظامی
با شروع جنگ تحمیلی و تجاوز وحشیانه رژیم مزدور صدام به جمهوری اسلامی ایران و حمله وحشیانه ارتش بعث به خرمشهر، سپاه پاسداران خرمشهر به فرماندهی شهید جهان‌آرا، استوار و جان بر کف در برابر دشمن مقاومت کرد و حماسه‌ای ماندگار آفرید. یک سال حضور مداوم شهید جهان‌آرا در جبهه نبرد، از وی متفکری نظامی و برنامه‌ریز در میدان جهاد ساخت. از این رو، در اوایل سال ۱۳۶۰ با حفظ سمت فرماندهی سپاه خرمشهر، به سمت فرماندهی سپاه پاسداران اهواز و سرپرستی ستاد منطقه هشت سپاه منصوب شد. بدین ترتیب، دور تازه‌ای از فعالیت‌های رزمی شهید جهان‌آرا آغاز شد و آن شهید عزیز برای پاسداری از ارزش‌ها و دستاوردهای نظام و انقلاب بیش از پیش همت گماشت. او در جبهه‌های نبرد به ویژه در سنگرهای گرم آبادان و خرمشهر، ضربه‌های کمرشکنی را به متجاوزان بعثی وارد کرد. تلاش، مجاهدت، استقامت، صبر، پایداری و از همه مهم‌تر فرماندهی خردمندانه او در پیروزی بر دشمن متجاوز نقش عمده‌ای داشت.
جهان آرا در خونین شهر
نام «خونین‌شهر» برای همیشه در تاریخ پرافتخار این سرزمین می‌درخشد. خرمشهر مظهر مبارزه، فداکاری، ایثار و ازخودگذشتگی جوانانی است که چون شمع سوختند تا ارزش‌های انقلاب زنده بماند.
نام شهید جهان‌آرا با مبارزات خرمشهر عجین است. بزرگمردی که با مقاومت و درایتش، خرمشهر نه تنها خونین‌شهر شد، بلکه چشمه جوشان و موج خروشانِ خون شد که رژیم بعث را به شکست واداشت و سراسر میهن اسلامی را گلستان ساخت. شهید محمد جهان‌آرا یکی از هزاران شهید گلگون‌کفن این انقلاب از خطه خونین‌شهر است که فرماندهی سپاه شهیدان این شهر را به عهده داشت. افسوس که خورشید وجودش زود غروب کرد و به خیل یاران شهیدش پیوست.
رزمنده فرمانده
تهذیب نفس، پالایش روان از آلودگی‌های دنیوی، تواضع و فروتنی، اخلاص و خدابینی، از اوصاف معنوی شهید جهان‌آرا بود. او همواره چنان عمل می‌کرد که گویی خدا را در همه کارهایش به روشنی می‌بیند. هیچ وقت تکبر و خودنمایی در کارهایش راه نمی‌یافت. با اینکه فرماندهی سپاه خرمشهر و اهواز را برعهده داشت، هیچ گاه احساس برتری بر سایر رزمندگان در او مشاهده نمی‌شد. پدرش در این باره می‌گوید: «محمد جهان آرا با دیگران فرقی نمی‌کرد و عنوان فرماندهی برایش مطرح نبود.» شهید جهان‌آرا از خودنمایی، تظاهر و شهرت‌طلبی گریزان بود.
ویژگی‌های شخصیتی جهان‌آرا
او مرد فضیلت و تقوا و نمونه‌ای از مردان خدا بود و از نظر فروتنی در مرتبه‌ای عالی قرار داشت و برای دیگران احترام و ارزش فراوانی قائل بود و برای رزمندگان سپاه خرمشهر و اهواز، پدری مهربان و شایسته به شمار می‌آمد. برای خدا سخن می‌گفت و پیوسته به یاد خدا بود. خواهر او در این باره می‌گوید: «از آنجا که عاشق اسلام و امام بود، آرامش نداشت و شبانه‌روز در اختیار مردم بود و کار می‌کرد. وقتی با او درباره امام بحث می‌شد، آن چنان از امام صحبت می‌کرد و آن چنان از خصوصیات امام می‌گفت که گویی امام مقابلش است. او با تمام وجود امام را درک می‌کرد.»
شهادت
هشتم مهرماه سال ۱۳۶۰ در حالی که سرداران و سربازان فاتح ارتش اسلام پس از رزمی بی‌امان با بعثی‌های متجاوز، با سرافرازی از جبهه نبرد حق علیه باطل برمی‌گشتند، هواپیمایی که این عزیزان را به تهران می‌آورد، در حوالی کهریزک دچار سانحه غم‌انگیزی شد و سقوط کرد.
ساعتی بعد ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «بسمه‌تعالی - هم‌وطنان عزیز و شهیدپرور ایران، یک فروند هواپیمای سی-۱۳۰ ارتش جمهوری اسلامی ایران که حامل شهدا و مجروحین جنگ بوده، در روز گذشته از اهواز عازم تهران بود در ساعت ۱۹ شب گذشته دچار سانحه شده و در منطقه میدان کهریزک سقوط می‌نماید...»
کمی بعدتر در بیانیه‌ای دیگر با اعلام اسامی شهیدان این سانحه، چند اسم بهت و اندوه ایران را عمیق‌تر می‌کند. پنج تن از فرماندهان نظامی کشور سرلشکر ولی‌الله فلاحی، جانشین رئیس ستاد ارتش؛ یوسف کلاهدوز، قائم‌مقام سپاه؛ سیدموسی نامجو، وزیر دفاع و جواد فکوری، مشاور جانشین ستاد ارتش و محمد جهان‌آرا، فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر، به شهادت رسیدند.
پیام امام خمینی(ره) به مناسبت شهادت جهان‌آرا
امام خمینی (ره) به مناسبت وقوع سانحه هوایی و به شهادت رسیدن جهان‌آرا و یاران هم‌سنگرش در پیامی چنین فرمودند: «اینان، خدمت‌گزار رشید و متعهدی بودند که در انقلاب و پس از پیروزی انقلاب، با سرافرازی و شجاعت در راه هدف و در حال خدمت به میهن اسلامی به جوار رحمت حق تعالی شتافتند. شک نیست که همه باید این راه را برویم و به سوی حق و سرنوشت خویش بشتابیم، پس چه سعادتی بالاتر از آن که در حال جهاد با دشمنان اسلام و خدمت به حق و خلق و مجاهدت در راه هدف و شرف این راه طی شود و چه سعادتمند بودند، این شهیدان که دین خود را به اسلام و ملت شریف ایران ادا نموده و به جایگاه مجاهدین و شهدای اسلام شتافتند...»
منابع
۱- نیکجو، احسان، سیری در اندیشه‌های سرداران شهید، تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس، بی‌تا.
۲- «زندگینامه محمدعلی جهان‌آرا فرمانده سپاه پاسداران منطقه ۸ کشور»، اطلاعات، ش ۱۷۴۱۱، ۷ مهر ۱۳۶۳.
منبع: ایکنا
Links:
[1] https://vareth.ir/tag/keyword/50094/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%B1
[2] https://vareth.ir/tag/keyword/10113/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3
[3] https://vareth.ir/tag/keyword/70012/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B1%D8%A7