پای منبر ولی/ مداحی زمانی با ارزش است که بر "معرفت" بیفزاید

وارث: مدّاحىِ رايج در بين ما، يك حرفه دو جانبه است؛ فقط آوازه‌خوانى و  شعرخوانى نيست؛ تركيب هنرمندانه‌اى از اين دو مقوله است. البته من نمى‌دانم  اين شيوه از چه زمانى باب شده؛ از زمان صفويّه است، از قبل از اوست، از بعد از  اوست. به‌هرحال امروز در جامعه ما رواج دارد. صداى خوش، آهنگ مناسب و شعر،  سه ركن كار است. خودِ اين شعر هم دو بخش دارد: يك بخش لفظ، يك بخش  مضمون. اگر چهار پايه اصلىِ مدّاحى - يعنى صداى خوش، آهنگ درست، لفظ  خوب و مضمون حقيقى متناسب با نياز - كامل باشد، بهترين وسيله تبيين است و  تأثيرش از منبر و درس فقهى‌اى كه ما مى‌گوييم بيتشر است. صوت و آهنگ به  وسيله خود آقايان مدّاحان تأمين مى‌شود؛ اما لفظ و معنا بايد به وسيله‌ى شاعر  تأمين شود. بعضى از الفاظ، زيبا و پُرطمطراقند؛ اما حاصلى ندارند و چيزى از آنها  دست مستمع را نمى‌گيرد. بعضى از معانى،خوب و بلندند؛ اما با الفاظ رسايى بيان نمى‌شوند. اينها همه مى‌شود عيب. كسى كه مدّاحى مى‌كند، بايد خودش را در روى منبر ببيند و مستمعان را كسانى مشاهده كند كه مى‌خواهند از او چيزى بياموزند. با اين نيّت و انگيزه پشت تريبون يا منبر مدّاحى قرار گيرد.

صداى بعضى از آقايانِ مدّاحان خوب است، ولى با خواندن آنها انسان چيزى ياد نمى‌گيرد؛ اما بعضى نه؛ وقتى شعر مى‌خوانند، معرفتى را به ما مى‌آموزند. آنچه كه مى‌آموزيم، بهترينش آن چيزى است كه ما به آن نياز داريم. گاهى كلمات مدح‌آميزى از ائمّه عليهم‌السّلام پشت سر هم مى‌آوريم كه نه درست مستمع به عمق اين كلمات مى‌رسد، نه با فهميدن آن كلمات چيزى بر معرفت او اضافه مى‌شود. اينها ارزش چندانى ندارد. اما گاهى مدّاحى كه شعر مى‌خواند، درس فاطمه زهرا سلام‌اللَّه‌عليها، درس اميرالمؤمنين و درس امام حسين عليهماالسّلام را به ما منتقل مى‌كند؛ در نتيجه راه ما روشن مى‌شود. اين بسيار ارزش دارد. ما بايد بدانيم كه اگر فاطمه زهرا سلام‌اللَّه‌عليها امروز در بين ما ظاهر مى‌شدند و يك ساعت، دو ساعت و يا يك روز در بين مردم مى‌آمدند، ما را به چه چيزى امر مى‌كردند؟ انگشت اشاره به كدام راه از راههايى كه در مقابل ما گشوده است، دراز مى‌كردند و به ما مى‌گفتند كه از اين راه برويد؟ ما بايد آن را دنبال كنيم و در تبيين و تعليم و معرفتى كه مى‌خواهيم به مستمع بدهيم، آن را ملاحظه كنيم و نياز زمان را پُر كنيم.

بیانات در دیدار جمعی از مداحان 1380/06/18

/الف121