فضیلت و اعمال شب نیمه رجب چیست؟

وارث: 

همزمان با آغاز ماه رجب انسان آماده تزکیه و ترک گناه برای ورود پاک به ماه رمضان می شود در واقع سه ماه رجب شعبان و رمضان همچون سراشیبی انسان را از سنگینی گناه رها میکند تا آدمی سبکبال به سوی خداوند گام بردارد شناخت و معرفت بیشتر نسبت به ماه رجب ما را وادار به اعمال و تشویق به اهتمام هرچه بیشتر در کاستن غفلت ها می کند از این رو گفتگویی تفصیلی با حجت‌الاسلام والمسلمین هادی اسلامی، مدرس دانشگاه تهران  واز  کارشناسان برجسته حوزه علمیه  پیرامون جایگاه ماه رجب انجام شده است که  از نظرتان می‌گذرد:

فضيلت ايام البيض نسبت به سایر روزهای ماه رجب چیست؟

در كتاب شريف اقبال آمده است: حضرت آدم از خداوند پرسيد خدايا محبوب ترين روزها و گرامي ترين زمان ها نزد تو كدام است. خداوند وحي فرمود: محبوب ترين روزها نزد من نيمه رجب است. اي آدم در اين روز بكوش تا با قرباني كردن، ميهماني دادن، روزه داشتن، نيايش كردن، بخشش خواستن،‌لااله الاالله گفتن به من تقرب و نزديكي جويي. اي آدم من چنين تقدير كردم كه فرزندي از فرزندان تو را به پيامبري برانگيزم و روز نيمه رجب را به او و به امت ويژه سازم كه در آن روز چيزي از من نخواهد جز اينكه به آنان ببخشم و غفو گذشت نخواهند. جز اينكه از گناهانشان درگذرم. اي آدم آنكه نيمه رجب را روزه دارد. ذكر گويد، خضوع و خشوع كند، صدقه بدهد، نفس خويش را پاس دارد، پاداش جز بهشت نخواهد داشت. اي آدم به فرزندانت گوشزد كن كه در ماه رجب نفس خويش را پاس دارند و از كج راهي بپرهيزند كه گناه در اين ماه بس بزرگ است.

 

مهمترین اعمال در ماه رجب و به خصوص ایام البیض چیست؟

یکی از مسائل بسیار مهمی که نباید در این ایام مورد غفلت قرار بگیرد، مسأله دعا و مناجات با خداوند است. دعا به معنای خواندن خداست و درخواست حاجات در مراتب بعدی دعا مطرح است. دعای مجیر در این ایام بسیار سفارش شده است، دعای «مجیر» مضامین بلند عرفانی دارد و با محوریت خداشناسی، توبه و بازگشت به سمت خداست؛ در روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ از آن غفلت نکنیم.

با توجه به آیات و روایاتی که خبر از اهمیت و تاثیرگذاری دعا داده اند، در این ایام که دنیا گرفتار ویروس کرونا شده است و عده ی زیادی از هموطنان عزیزمان به همین دلیل از دنیا رفته اند و بسیاری دیگر در بستر بیماری هستند، نیاز به دعا بیشتر احساس می شود. زیرا در مواقعی که گرفتاری و مشکلات بیشتر می شود، دعا و توجه به خداوند هم باید بیشتر شود. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْنا في‏ قَرْيَةٍ مِنْ نَبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنا أَهْلَها بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ» .(اعراف: 94) و ما در هيچ شهر و آبادى پيامبرى نفرستاديم مگر اينكه اهل آن را به ناراحتي ها و خسارت ها گرفتار ساختيم؛ شايد (به خود آيند، و به سوى خدا) بازگردند و تضرع كنند!

 

دعا ضامن سلامت و سعادت جامعه است

به نظر شما دعا چه نقشی در برطرف کردن بلایا دارد؟

تضرّع و بازگشت به خدا، نقش تعیین کننده ای در سلامت و سعادت فرد و جامعه دارد. بی شک، طلب یاری از خداوند می تواند مشکلات را برطرف نماید. بر همین اساس بود که مقام معظم رهبری (حفظه الله) بسیار سنجیده و دقیق به مداومت بر خواندن دعای هفتم از صحیفه سجادیه سفارش فرمودند.

با رعایت نکات و دستورالعمل های بهداشتی، از دعا و توجّه به لطف الهی غافل نباشیم؛ و از خداوند متعال، عاجزانه بخواهیم که همه بیماران را سلامتی عنایت فرماید. در رأس دعاهایمان برای تعجیل در ظهور امام زمان علیه السّلام دعا کنیم و از خداوند بخواهیم که موانع ظهور آن حضرت را برطرف بفرماید.

 

از روزه داری در ایام البیض تا توفیق توبه نصوح

لطفا در خصوص اعمال ایام البیض توضیحاتی بفرمایید.

- روزه گرفتن؛ حضرت رسول اکرم(ص) می فرمایند: هرکس سه روز از وسط ماه رجب (سیزدهم تا پانزدهم) را روزه بدارد و در شب هایش به نماز شب قیام کند از دنیا رحلت نمی کند مگر با توبه نصوح و امام صادق(ع) فرمودند: هرکس ایام البیض ماه رجب را روزه بگیرد خداوند متعال به ازای هر روز ثواب روزه داری و شب زنده داری یک سال را برای او می نویسد و او روز قیامت در جایگاه ایمن شدگان از آتش دوزخ خواهد ایستاد.

- اعمال ام داوود؛ از عمده ترین اعمال ایام البیض اعمال ام داوود است و برای برآمدن حاجات و برطرف شدن گرفتارها و دفع ظلم ظالمان موثر است و کیفیت و اجرای آن در کتب مفاتیح الجنان و مصباح شیخ آمده است.

- خواندن آیات قرآن کریم؛ در این ایام به خواندن آیات سوره انعام، اسرا، کهف، لقمان، یس، صافات، فصلت، شوری، دخان، آیه الکرسی، فتح، واقعه، ملک، قلم و انشقاق سفارش شده است. همچنین از دیگر اعمال این ایام زیارت امام حسین(ع) گرفتن روزه و اعتکاف است.

 

لطفا در خصوص کیفیت نماز شب سیزدهم ماه رجب توضیحاتی بفرمایید.

شب سيزدهم ماه رجب نخستين شب از «ليالى بيض؛ شب هاى روشن» است كه در آن دو ركعت نماز كه در هر ركعت، بعد از سوره حمد سوره هاى يس، ملك، و توحيد را بخواند، وارد شده است.(زاد المعاد؛ ص 178؛كليات مفاتيح نوين ؛ ص780) در این زمینه امام صادق عليه السلام فرمود:  «در شب سيزدهم، دو ركعت نماز بگزارد و در هر ركعتى پس از سوره «حمد» اين سه سوره (يس، ملك و توحيد) را بخواند». (كليات مفاتيح نوين ؛ ص643)

روز سيزدهم ماه رجب مصادف با ولادت اميرالمؤمنين على عليه السلام است و اوّلين روز از ايّام البيض است. روزه گرفتن در اين روزبسیار تأکید شده است. به نحوی که  هر كس كه بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد بايد اين روز را روزه بگيرد.

در روز چهاردهم ماه رجب روزه گرفتن پاداش فراوانى دارد. در روايتى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى خوانيم: «هركس كه روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگيرد، خداوند پاداشى به وى عنايت كند كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه بر قلبى خطور كرده باشد! ..». (اقبال؛ ص 655)

 

فضیلت و اعمال شب نیمه  رجب چیست؟

شب نيمه ماه رجب ؛ شب ارزشمندى است كه چند عمل در آن وارد شده است: اوّل: غسل. دوم: احياى آن شب به عبادت كه فضيلت بسيار دارد. سوم: زيارت امام حسين عليه السلام كه زيارت آن حضرت در شب و روز نيمه رجب مورد تأكيد قرار گرفته است. چهارم: شش ركعت نماز بگذارد «هر دو ركعت با يك سلام» و در هر ركعتى «حمد» و «يس» و «ملك» و «توحيد» را بخواند. همانگونه که از امام صادق (ع) روایت شده است که «باید در شب پانزدهم، شش ركعت نماز گزارد «هر دو ركعت به يك سلام» و همان سوره ها را در هر ركعت خواند». (كليات مفاتيح نوين؛ ص 643)

همچنین روز نيمه رجب روز مباركى كه در آن چند عمل وارد شده است: غسل كردن، زيارت امام حسين عليه السلام؛ در روايتى از محمّد بن ابى نصر نقل شده است كه از امام رضا عليه السلام سؤال كردم: «در چه ماهى زيارت امام حسين عليه السلام بهتر است؟» فرمود: «در نيمه رجب و نيمه شعبان».(اقبال؛ ص 657)

هم چنین بجا آوردن نماز جناب سلمان،که اين نماز به اين نحو است: ده ركعت نماز بجا مى آورى «هر دو ركعت به يك سلام» و در هر ركعت، يك مرتبه «حمد»، سه مرتبه «توحيد» و سه مرتبه «قل يا ايّها الكافرون» را مى خوانى و بعد از سلامِ نماز، دستها را بلند مى كنى و مى گويى: «لا إلهَ الَّا اللَّهُ، وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، يُحْيى وَيُميتُ، وَهُوَ حَىٌّ لايَمُوتُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ، وَهُوَ عَلى كُلِّ شَىْ ءٍ قَديرٌ، اللهُمَّ لا مانِعَ لِما اعْطَيْتَ، وَلا مُعْطِىَ لِما مَنَعْتَ، وَلا يَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ؛ معبودى نيست جز خداى يگانه كه شريكى ندارد، فرمانروايى و ستايش از آنِ اوست، زنده كرده و مى ميراند، و اوست زنده اى كه هرگز نميرد، و نيكى ها به دست اوست و او بر هر چيز تواناست، خدايا آنچه تو عطا كنى كسى را توانايى منعش نباشد و آنچه تو منع كنى كسى را توانايى عطايش نباشد، و تلاش غنىّ (بدون عمل) از تو بى نيازش نكند.»آنگاه دست ها را بر روى صورت خود مى كشى.(اقبال؛ ص 637)

 منبع: شبستان