آنکه وعده غیر قابل تحقق به مردم می‌دهد باید پاسخ حق‌الناس را بدهد

یکی از دعاهایی که به خواندن آن بعد از هر نماز واجب در ماه مبارک رمضان سفارش شده است، دعایی است که با جمله «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» آغاز می‌شود. از پیامبر اکرم (ص) روایت شده هر که این دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب بخواند، گناهان او تا روز قیامت آمرزیده شود.

این دعا توسط حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران شرح داده شده است و امروز در بیست و نهمین روز از ماه مبارک رمضان با اشاره به فرازی از این دعا که می‌فرماید «اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْن» درباره ضرورت و اهمیت ادای حق‌الناس مطالبی تقدیم مهمانان ماه ضیافت الهی می‌شود:

پیامبر اکرم (ص) در فرازی از این دعا می‌فرمایند اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ، بارالها؛ دیونی که بر عهده ما است را عطا و رفع کن، با توجه به فراز قبل می‌بینیم که لحن حضرت در این فراز نیز تغییر می‌کند طوری که تا کنون هر چه را که از پروردگار مطالبه می‌کردند برای همه انسان‌ها بود اما در این فراز می‌فرمایند امور مسلمانان را ادا کن.

حضرت می‌فرمایند اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ، خدایا همه مسلمانان را از دیون و بدهکاری نجات ده؛ بدهکاری‌هایی که انسان ممکن است بر گردن داشته باشد دو نوع است یک سری بدهکاری‌ها مربوط به حق‌الناس و بخشی نیز اختصاص به حق الله دارد.

طبق صریح روایات دیون انسان‌ها در قیامت همانند غل و زنجیر به دست و پای انسان‌ها وصل می‌شود و کمر انسان‌ها را خم می‌کند، اصولاً انتقال دین از این عالم به عالم دیگر بسیار سخت است و امکان دارد این بدهکاری به میلیون‌ها انسان و یا به تاریخ باشد که ادای این بدهی بسیار سخت و طاقت فرسا خواهد بود.

برای مثال کسی که شهید آیت الله مطهری را به شهادت رساند و او را از جامعه دینی حذف کرد نه تنها به شخص شهید بلکه به تاریخ بشریت بدهکار است چرا که افراد بسیاری می‌توانستند سالیان متمادی از اندیشه پویا و بالنده ایشان استفاده کنند اما با تروری که صورت گرفت از ظرفیت علمی و معرفتی ایشان محروم شدند و این حق‌الناس است.

انسانی که در عالم دنیا به تکالیف شرعی و دینی مانند روزه و نماز عمل نکرده باشد شاید مورد الطاف و عنایات الهی قرار گیرد و بخشیده شود اما آن دِینی که در عالم قیامت کمر می‌شکند حق‌الناس است زیرا همه انسان‌ها در قیامت احساس کمبود و نقصان می‌کنند برای همین به سختی از حق خود می‌گذرند. خداوند از حق‌الناس نمی‌گذرد.

انسان هرگز نباید اجازه دهد حق‌الناس از این دنیا به عالم آخرت برود برای همین همواره باید تلاش کند تا در دنیا بدهکار کسی نباشد البته حق‌الناس همیشه مالی نیست بلکه گاهی اوقات فرد با بردن آبروی دیگری حقی را تضییع می‌کند و این حق‌الناس است. برای مثال کسی که وعده غیر قابل تحقق به مردم می‌دهد و مردم از این رهگذر فریب می‌خورند و سرمایه‌های خودشان را در مرکزی اقتصادی سرمایه گذاری می‌کنند تا سود کنند در حالی که نمی‌دانند متضرر می‌شوند اما فرد خاطی و فریبکار خوب می‌دانست که با این فریب دادن سود خواهد برد در اینجاست که آن فریبکار خاطی باید در قیامت پاسخ حق‌الناس را بدهد قیامتی که دست انسان‌ها کوتاه می‌شود.

حضرت در این فراز می‌خواهد بفرماید که اگر انسان حق الله و یا حق‌الناسی را ضایع کرد باید در همین دنیا آن حق را ادا و جبران کند، ایشان می‌خواهند هشدار دهند که روز قیامت دوران بسیار سخت و دشواری برای انسان خواهد بود؛ بنابراین اگر کسی در این عالم شرارت کرد یا کاری انجام داد که مردم به خاطر آن شرارت متحمل ضرر و زیان شدند فردای قیامت آن فرد شرور باید پاسخ دهد. بر این اساس کلام رسول الله همه و همه برای تنبه انسان است تا قبل از آنکه دستش از دنیا کوتاه شود برای عالم برزخ و قیامتش تلاش کند.
منبع: مهر