انسان نباید در هر حق و باطلی به قسم خوردن متوسل شود

آیت الله احمد عابدی در جلسه تفسیر قرآن در تفسیر آیه ۲۲۴ سوره بقره اظهار داشت: در این آیه سخن از قسم به میان می‌آید و احکامی در این باره بیان می‌شود؛ این آیه مقدمه‌ای برای تبیین آیه بعدی است.

استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به اقسام قسم، عنوان کرد: قسم به چهار نوع لغو، مناشده، غموس و صادقه تقسیم می‌شود؛ برای مثال در قسم غموس اگر کسی به دروغ قسم بخورد که دیروز در فلان نقطه باران می‌آمد بر اساس موازین شرعی این نوع قسم حرام بوده ولی کفاره ندارد. مقصود از قسم غموس رفته در گناه است.

وی افزود: گاهی اوقات در میان برخی ملت‌ها و یا گروه‌ها شاهد هستیم هنگام سخن گفتن عادی خود مدام از قسم جلاله «والله» استفاده می‌کنند و اگر به آنان گفته شود شما قسم یاد کردید آن را انکار می‌کنند و می‌گویند ما قسم نخوردیم؛ این نوع قسم‌ها اصلاً قسم نیستند و از آن به عنوان قسم لغو یاد می‌شود که گناه و کفاره بر آن عارض نمی‌شود.

آیت الله عابدی درباره دیگر نوع قسم، عنوان کرد: قسمی که انسان باید همواره به آن عمل کند و اگر عمل نکند کفاره و گناه دارد قسمی است که برای آینده می‌خورد، برای مثال اگر کسی قسم بخورد که فردا زیارت برود اما نرود این فرد علاوه بر اینکه گناهکار است باید کفاره آن قسم را نیز پرداخت کند.

این استاد برجسته حوزه علمیه قم به قسم مناشده اشاره و ابراز کرد: گاهی اوقات انسان شخص دیگری را قسم می‌دهد که کاری انجام دهد این قسم مناشده نام دارد. برخی فقها این نوع قسم را قسم نمی‌دانند و در مجمع البیان نیز آمده اگر کسی این نوع قسم را خورد واجب است عمل کند.

وی درباره حکم قسم بیان کرد: در حکم قسم آمده اگر کسی پدر و مادرش زنده باشد حتی اگر به سن تکلیف رسیده باشد چنانچه شخص قسم بخورد و پدرش راضی نباشد این قسم باطل است یا قسم زن بدون اذن شوهر باطل محسوب می‌شود. همچنین آمده اگر انسان قسم بخورد کاری انجام دهد اما کار دیگر بهتر از آن باشد برای مثال والدین بخشیدن بچه را به تنبیه کردن آن مفیدتر بدانند از این رو قسم خود را بشکننده این شکستن گناه و کفاره ندارد.

آیت الله عابدی ادامه داد: مسؤولان هنگام قسم یاد کردن به اسم جلاله پروردگار قسم می‌خورند بر همین اساس است که رئیس جمهور دست روی قرآن کریم می‌گذارد و به اسم جلاله خدا قسم می‌خورد و قسم خوردن به قرآن کریم کفایت نمی‌کند.

این استاد برجسته حوزه علمیه قم با بیان اینکه انسان نباید خدا را در معرض قسم قرار دهد، گفت: انسان نباید زیاد قسم بخورد و در هر حق و باطلی به این امر متوسل شود. حتی توصیه شده انسان از قسم‌های صادق نیز اجتناب کند. گفته شده کسی که زیاد قسم می‌خورد بی ارزش می‌شود درحالی که اگر آدمی کم قسم بخورد اعتبارش افزوده و در زمره ابرار قرار می‌گیرد؛ در اینجا مراد از ابرار عمل کردن به قسم است.
منبع: مهر