۱۰ ویژگی کاندیدای اصلح در کلام امیرمومنان

وارث: 

حجت‌الاسلام حجت‌الله ذاکر طی یادداشتی ۱۰ ویژگی کاندیدای اصلح را با بهره‌گیری از کلام امیرالمومنین(ع) تشریح کرد. متن این یادداشت به شرح زیر است:

۱۰ ویژگی کاندیدای اصلح برگرفته از کلام امیرمومنان

«برداشتی از امرنامه حضرت علی علیه السلام به مالک اشتر رضوان الله تعالی علیه (نامه ۵۳ نهج‌البلاغه)» 

١- انس با پروردگار

«او را به تقوای الهی فرمان می‌دهد و اینکه طاعت خدا را بر دیگر کارها مقدم دارد و آنچه در کتاب خدا از واجبات و سنت‌ها آمده را پیروی کند... و به او فرمان می‌دهد که خدا را با دست و دل و زبان یاری کند، زیرا خداوند پیروزی کسی که او را یاری کند و بزرگی کسی که او را بزرگ شمارد، تضمین کرده است»

«نیکوترین وقت‌ها و بهترین ساعات شب و روزت را برای خود و خدای خود انتخاب کن. گرچه اگر نیتت درست باشد و مردم در آسایش باشند، همه وقت‌های تو برای خداست»!

٢- خودسازی و کنترل هوای نفس

«و به او فرمان می‌دهد تا نفس خود را از پیروی آرزوها بازدارد و به هنگام سرکشی رامش کند... پس بهترین اندوخته تو باید اعمال صالح باشد، هوای نفست را در اختیار گیر و از آنچه حلال نیست خویشتن داری کن».

«مبادا هرگز دچار خودپسندی شوی و به خوبی‌های خود اطمینان کنی و ستایش را دوست داشته باشی. که این‌ها همه از بهترین فرصت‌های شیطان برای هجوم آوردن به توست و کردار نیکوکاران را نابود می‌سازد».

٣- مردم داری و مهربانی با مردم

«مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده و با همه دوست و مهربان باش… زیرا مردم دو دسته‌اند: دسته‌ای برادر دینی تو و دسته دیگر هم نوع تو در آفرینش هستند. اگر گناهی از آنان سر می‌زند یا بیماری‌هایی بر آنان عارض می‌شود، یا خواسته و ناخواسته اشتباهی مرتکب می‌شوند، آنان را ببخش و بر آنان آسان گیر، آن‌گونه که دوست داری خدا تو را ببخشاید و بر تو آسان گیرد».

۴- تواضع و پرهیز از غرور و تکبر

به مردم نگو به من فرمان دادند و من نیز فرمان می‌دهم، پس باید اطاعت شود. که اینطور خودبزرگ بینی دل را فاسد و دین را پژمرده و موجب از بین رفتن نعمت‌هاست. و اگر به خاطر مقام و قدرتی که داری دچار تکبر یا خودبزرگ بینی شدی، به بزرگی حکومت پروردگار که برتر از توست نگاه کن که این کار تو را از آن سرکشی باز می‌دارد».

اشتیاق بیشتر به عوام تا خواص

«دوست داشتنی‌ترین چیزها نزد تو، در حق میانه‌ترین، در عدل فراگیرترین و در جلب خشنودی مردم گسترده‌ترین باشد. که همانا خشم عمومی مردم خشنودی خواص را از بین می‌برد، اما خشم خواص را خشنودی عوام بی اثر می‌کند. خواص جامعه همواره بار سنگینی را بر حکومت تحمیل می‌کنند، زیرا در روزگار سختی یاری‌شان کمتر، در اجرای عدالت از همه ناراضی‌تر، در خواسته‌هایشان پافشارتر، در عطا و بخشش‌ها کم سپاس‌تر، به هنگام منع خواسته‌ها دیرعذرپذیرتر و در برابر مشکلات کم استقامت‌تر هستند. در صورتی که ستون‌های استوار دین و اجتماعات پرشور مسلمین و نیروهای ذخیره دفاعی، عموم مردم هستند. پس به آنها گرایش داشته باش و اشتیاق تو با عوام مردم باشد».

۵- انتخاب کارگزاران و شایسته سالاری

«بدترین وزیران تو کسی است که پیش از تو وزیر بدکاران بوده و در گناهان آنان شرکت داشته، پس مبادا چنین افرادی محرم راز تو باشند زیرا آنان یاوران گناهکاران و یاری دهندگان ستمکاران‌اند. تو باید جانشینانی بهتر از آنان داشته باشی. کسانی که قدرت فکری آنان را داشته اما گناهان و کردار زشت آنها را نداشته باشند. آنان را از خواص و دوستان نزدیک و رازداران خود قرار ده. سپس از میان آنان افرادی را که در حق گویی از همه صریح‌ترند و در آنچه خدا برای دوستانش نمی‌پسندد تو را مددکار نباشند، انتخاب کن. چه خوشایندت باشد چه ناخوشایند»

«کارگزارانت را پس از آزمایش به کار بگمار و با میل شخصی و بدون مشورت با دیگران آنها را به کارهای مختلف وادار نکن. که این نوعی ستمگری و خیانت است. کارگزاران دولتی را از میان مردمی با تجربه و با حیا، از خاندانی پاکیزه و با تقوا که در مسلمانی سابقه درخشانی دارند، انتخاب کن. زیرا اخلاق آنان گرامی‌تر و آبرویشان محفوظ‌‌تر و طمع ورزی‌شان کمتر و آینده نگری‌شان بیشتر است».

۶- توجه به محرومان و اقشار ضعیف جامعه

«مبادا سرمستی حکومت، تو را از رسیدگی به محرومان بازدارد. که هیچ وقت انجام کارهای فراوان و مهم، عذری برای ترک مسئولیت‌های کوچکت نخواهد بود. همواره در فکر مشکلات آنان باش و از آنان روی برمگردان. به ویژه امور کسانی را بیشتر رسیدگی کن که از کوچکی به چشم نمی‌آیند و دیگران آنان را کوچک می‌شمارند و کمتر به تو دسترسی دارند. برای این گروه، از افراد مورد اطمینان خود که خداترس و فروتنند فردی را انتخاب کن تا پیرامونشان تحقیق و مسائل آنان را به تو گزارش کنند. سپس در رفع مشکلاتشان به گونه‌ای عمل کن که نزد خدا عذری داشته باشی زیرا این گروه در میان مردم بیشتر از بقیه به عدالت نیازمندند».

٧ و ٨ - حق گرایی و صداقت با مردم

«حق را به صاحب حق، هرکس که باشد، نزدیک یا دور، بپرداز. و در این کار شکیبا باش و این شکیبایی را به حساب خدا بگذار. گرچه اجرای حق مشکلاتی برای نزدیکانت ایجاد کند، تحمل آن را به یاد قیامت بر خود هموار ساز زیرا تحمل آن پسندیده است. و هرگاه رعیت بر تو بدگمان گردد عذر و مشکل خویش را آشکارا با آنان در میان بگذار و با این کار از بدگمانی نجاتشان ده. که این کار ریاضتی برای خودسازی تو و مهربانی کردن نسبت به رعیت است. و این عذرخواهی تو آنان را به حق وا می‌دارد».

عدالت و اهمیت عمران و آبادانی

«با گسترش عدالت در بین مردم و مهربانی با رعیت، مورد اعتماد آنان خواهی شد. آنگاه اگر در آینده کاری پیش آید و به عهده‌شان بگذاری با شادمانی خواهند پذیرفت. زیرا عمران و آبادانی قدرت تحمل مردم را زیاد می کند. و قطعا ویرانی زمین به جهت تنگدستی کشاورزان است و تنگدستی کشاورزان به جهت غارت اموال از طرف زمامدارانی است که به آینده حکومتشان اعتماد ندارند و از تاریخ گذشتگان عبرت نمی گیرند».

٩ و ١٠ - پرهیز از شتابزدگی و لجاجت

«مبادا هیچ وقت در کاری که وقت آن نرسیده شتاب کنی، یا در کاری که وقت آن رسیده سستی کنی. یا در چیزی که حقیقت آن روشن نیست لجبازی کنی یا در کارهای واضح و آشکار کوتاهی کنی. تلاش کن تا هر کاری را در جای خود و در زمان مخصوص به خود انجام دهی»
منبع: فارس