شاخصه‌های مدیر جامعه اسلامی از نگاه امام رضا(ع)

وارث: 

۱۱ ذی‌القعده سالروز ولادت ثامن‌الحجج حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) است. در تعالیم حیات بخش امام رضا (ع) در عرصه مدیریت جامعه و احیای امر اهل بیت (ع) فرمایشات بسیاری بیان شده که باید قابل توجه دولت مردان جامعه اسلامی باشد.

برای مثال‬ امام رضا (ع) در‬ فرمایشی والی مسلمین و مدیر امت مسلمان را به ستون خیمه تشبیه می‌کنند و می‌فرمایند آیا نمی‌دانی که والی مسلمانان همچون ستون میان خیمه است؛ بر اساس این فرمایش هر کس در هر زمان و مکانی که اراده می‌کند باید به مدیر جامعه دسترسی داشته باشد همچنین در جای دیگر می‌فرمایند مدیریت جامعه باید بر اساس عقلانیت باشد؛ تنها مدیران عاقل می‌تواند جامعه را به سوی کمال سوق دهد. بر همین اساس و به مناسبت سالروز میلاد امام رضا (ع) برای آشنایی بیشتر با شاخصه‌ها و ویژگی‌های مدیر جامعه اسلامی با حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

سید محمدباقر علم الهدی در این گفتگو، به بایسته‌های مدیر جامعه اسلامی از نگاه امام رضا (ع) پرداخت و اظهار داشت: مدیریت جامعه اسلامی باید بر دو پایه اصول و مبانی مکتب اسلام استوار باشد تا بتواند از این طریق جامعه را به سمت تولید و تعالی سوق دهد تولیدی که در خدمت تعالی انسان و جامعه باشد.

تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) ادامه داد: نوع نگرش مدیر جامعه باید این باشد که با بها دادن به دنیا و افزایش نعمات الهی، جامعه را به سوی کمالات معنوی حرکت دهد؛ بنابراین ارزش‌هایی که اسلام برای مدیریت اسلامی تعریف می‌کند هرگز در گذر زمان و تغییر مکان دچار تغییر نمی‌شود.

وی با بیان اینکه مدیریت اسلامی آمیخته با زندگی اوست و مسائل فردی مدیر از مسائل سازمانی اش قابل جداسازی نیست، گفت: امام رضا (ع) برای مدیر جامعه اسلامی شاخصه‌ها و ویژگی‌هایی را مطرح می‌کنند که اگر شخصی آن ویژگی‌ها را دارا باشد حتی در عصر حاضر که عصر تعامل و ارتباط است مدیری موفق محسوب می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی با استناد به کلام امام رضا (ع)، عنوان کرد: حضرت فرمودند: مدیریت جامعه اسلامی باید بر مبنای عقلانیت باشد؛ امروز آحاد مردم به دنبال پروژه‌ها و برنامه‌های عقلانی هستند تا از رهگذر آن بهترین زندگی را داشته باشند و این حق ملت‌ها است تا مدیرانی ارزشی و عاقل داشته باشند؛ بنابراین چهره و شخصیتی که بتواند بر اساس عقلانیت کشور را اداره کند و بر محور عقلانیت با دنیا تعامل و ارتباط داشته باشد قادر خواهد بود منافع و مصالح ملی را به بهترین شکل ممکن تأمین کند.

رئیس قوه مجریه بر اساس فرمایش امام رضا (ع) باید ظرفیت خیرخواهی اش به اندازه یک کشور باشد تا مردم از خیرخواهی آنان بهره برده و از شرشان به دور باشند

تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) نخستین ویژگی انسان عاقل از منظر امام رضا (ع) را خیرخواه بودن بیان و عنوان کرد: از انسان عاقل همواره انتظار خیر می‌رود برای همین مدیر و مسؤول عاقل همیشه می‌خواهد به مردم خود خیر برساند و هرگز کاری نمی‌کند که برای مردم گرفتاری ایجاد شود و زندگی آنان در تنگنا قرار گیرد طوری که سفره شأن کوچک شود و دستش در جیب مردم باشد.

وی افزود: برای مثال، در یک کانون خانواده این والدین هستند که همواره خیر فرزندان را مطالبه می‌کنند و بهترین تجارب خود را در اختیارشان قرار می‌دهند تا آنان در زندگی موفق باشند، اما برخی ظرفیت وجودی‌شان به اندازه یک شهر است به گونه‌ای همه مردم شهر از وجود این فرد خیر می‌بینند و به او اعتماد می‌کنند، اما بعضاً ظرفیت بعضی از انسان‌ها به اندازه یک کشور است و مردم از خیرخواهی آنان بهره می‌برند؛ رئیس قوه مجریه بر اساس فرمایش امام رضا (ع) باید ظرفیت خیرخواهی اش به اندازه یک کشور باشد تا مردم از خیرخواهی آنان بهره برده و از شرشان به دور باشند.

دولت خیرخواه هرگز برای حل کسری خود دست در جیب مردم نمی‌کند

حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی ادامه داد: مسؤول خیر خواه، اگر با کمبود بودجه روبرو شود هرگز با ترفندهای گوناگون اموال و دارایی‌های مردم را به نفع خود مصادره نمی‌کند تا از این طریق کسری بودجه کشور را تأمین کند؛ مدیری که باید تلاش کند، تدبیر داشته باشد و پیش بینی کند اما کارهای خود را واگذار می‌کند و در خانه می‌نشیند مردم را گرفتار کرده و هرگز نمی‌تواند گرفتاری آنان را گرفتاری خود ببیند. به همین منظور حضرت می‌فرمایند انسان عاقل شرش به مردم نمی‌رسد.

تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) در ادامه با بیان حدیثی از امام صادق (ع)، تصریح کرد: حضرت فرمودند اگر کسی به یک انسان خیانت پیشه اعتماد کند از دایره حمایت الهی خارج می‌شود؛ بر اساس این روایت مردم باید عاقل باشند و خودشان را مستحق ظلم نکنند. ملت ایران مستحق بهترین‌ها و آبادترین شهرها هستند و لازم است مسؤولان آنان از عاقل‌ترین افراد باشند.

وی با تاکید بر اینکه حضرت می‌فرمایند مدیر جامعه اسلامی نباید مردم را کوچک ببیند، اظهار داشت: این فرمایشات حضرت درمان دردهای جامعه کنونی است؛ بسیاری از مدیران هستند که مردم را کوچک و کار آنان را ناچیز می‌بینند در حالی که انسان عاقل کار مردم را بزرگ و تلاش خود را کم و ناچیز می‌بیند، مدیر جامعه اسلامی از دیدگاه امام رضا (ع) شخصیتی متواضع و خاکسار است و مردم را بسیار بزرگ می‌بیند.

حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی در ادامه گفت: مدیر عاقل خود را وقف مردم می‌کند، از مراجعات آنان خسته نمی‌شود و همواره خود را خادم ملت می‌داند. مدیری که سنت‌های اشتباه در کشور بنیانگذاری می‌کند در همه گناهانی که مردم به واسطه آن سنت‌ها مرتکب می‌شوند شریک خواهد بود.

تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) به دیگر ویژگی مدیر جامعه اسلامی اشاره و عنوان کرد: امام رضا (ع) فرمودند مدیر عاقل فرصت‌های دنیا را اندک و عمر را گذرا می‌بیند برای همین هرگز از درخواست مردم و گره گشایی از مشکلات آنان خسته نمی‌شود و اینگونه نیست که ارباب رجوع در ساعت کاری بیاید و با درب بسته اتاق مدیر روبرو شود تنها به خاطر اینکه جناب مدیر مشغول شنا در استخر هستند.

وی افزود: گرفتاری‌های امروز نتیجه بی توجهی و همراهی نکردن با دردهای مردم است عید سال ۹۸ زمانی که در برخی از شهرها سیل آمده بود این مردم بودند که به داد سیل زدگان رسیدند در حالی که مسؤولان در تفریح نوروزی به سر می‌بردند حتی در جریان زلزله نیز بعد از سپری شدن ۱۵ روز از این حادثه همان مسؤولان با کفش‌های گلی وارد چادر مردم زلزله زده شدند.

حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی با بیان اینکه مدیر عاقل از علوم و دانش دیگران بهره برده و استفاده می‌کند، گفت: پیامبر اکرم (ص) در این باره فرمودند عاقل‌ترین انسان‌ها کسی است که علم و دانش خود را با علم و دانش دیگران تکمیل کند؛ بنابراین مدیر جامعه اسلامی باید علم و دانش مردم را به کار بگیرد برای مثال اگر مسؤولان کنونی از علم و دانش اقتصاد دانان استفاده می‌کردند امروز دیگر شاهد سقوط اموال مردم در بازار پول و سرمایه نبودیم.

گردن کج کردن در برابر دشمنان شایسته مسؤولان جامعه اسلامی نیست

تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) اجتناب از غرور و تکبر را از دیگر شاخصه‌های مدیر عاقل برشمرد و گفت: انسان عاقل هرگز دچار غرور نمی‌شود و همواره خود را محتاج خدا می‌بیند و مدام به دنبال تقویت ارتباط خود با پروردگار و درخواست کمک از حضرت حق است، چنین انسانی خود را فقیر خانه خدا می‌بیند.

وی با بیان اینکه مدیر عاقل هرگز در برابر دشمن خدا گردن خم نمی‌کند، تصریح کرد: کسی در مقابل دشمن گردن خم می‌کند که او را بزرگ ببیند در حالی که مدیر عاقل جامعه اسلامی با سر سپردن در برابر خدا از کج کردن گردن در برابر کدخدا اجتناب می‌کند. ملت ایران بارها مشاهده کردند که دشمنان اسلام چگونه از انسان‌ها به عنوان نردبان بهره می‌برند و بعد از بالا رفتن از نردبان با لگد آن را عقب می‌زنند، برای مثال هشت سال است که مردم ایران گرفتار برجام است و مدام گفته می‌شود صبر کنید تا سیب و گلابی آن برسد.

حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی بیان کرد: امام رضا (ع) فرمودند مدیر عاقل دچار منیت نمی‌شود که خود را معرفی کند؛ مدیر اگر اهل کار و تلاش باشد و به مردم خدمت کند همان خدمت کردن معرف او خواهد بود. مردم خلوص و کار مسؤولان را در نهایت آگاهی و بصیرت متوجه می‌شوند.

تولیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن (ع) با اشاره به اینکه انسان عاقل خود را نژاد برتر نمی‌داند و هرگز مردم را به درجه یک و دو تقسیم نمی‌کند، گفت: کسانی که آمدند و گفتند ما نژاد برتر هستیم در عقل آنان باید شک کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر مدیر جامعه این ده ویژگی را داشته باشد عاقل است و فعالیت‌ها و اقدامات او حتی در ارتباط بر قرار کردن با دنیا بر اساس عقلانیت خواهد بود، کسانی که می‌گفتند ما زبان دنیا را بلدیم و شما زبان دنیا را نمی‌دانید، آن کسانی که گفتند شما نمی‌توانید با دنیا تعامل و ارتباط برقرار کنید آمام رضا (ع) با تبیین این ده ویژگی به آنان پاسخ می‌دهند که زبان دنیا باید بر مبنای عقلانیت باشد در غیر این صورت این تعامل چیزی جز خسران نخواهد بود.
منبع: مهر