نسخه‌هایی دینی برای کاهش تنش این روزهای جامعه/ عاقل‌ترین مردم از منظر پیامبر اسلام

وارث: 

مهدی توکلی سخنران مذهبی با اشاره به اینکه علاقه بسیاری به درس اخلاق به خصوص نزد اساتیدی همچون آیت‌الله مجتهدی، آیت‌الله حق‌شناس، آیت‌الله ضیاءآبادی و مرحوم دولابی و ... را داشته است، اظهار داشت: یکی از درس‌هایی که من خیلی دوست داشتم درس اخلاق بود، جلسات این اساتید را شرکت می‌کردم. این جلسات به صورت هفتگی برگزار می‌شد و روی ما هم خیلی تاثیر می‌گذاشت. مطالبی که من الان روی منبر می‌گویم، بیشتر از آن‌ها الهام گرفتم.

فراموشی گناهان، یکی از معضلات زندگی انسان است

وی افزود: مثلاً آقامجتبی تهرانی می‌فرمودند که گناه را فراموش نکنید، یکی از معضلات این است که آدم گناه‌هایش را فراموش می‌کند. بعد می‌فرمودند چند چیز باعث می‌شود که آدم گناه را فراموش کند، یکی اینکه گناه را کوچک حساب کند، چون معمولاً انسان چیزی را که بزرگ حساب کند یادش نمی‌رود، الان کسانی که فراموشی دارد نسبت به برخی موضوعات سهل‌انگار است. مثلاً اگر انسان در جوانی قتلی را انجام داده باشد،‌ در سن پیری هم آن را فراموش نمی‌کند چون این گناه را بزرگ می‌داند و هیچ‌گاه فراموش نمی‌کند و شب‌های قدر و زمان توبه، این گناه جلوی چشم او می‌آید و طلب مغفرت می‌کند. اما اگر به شما بگویند در این هفته چند تا غیبت کردید، یادتان نمی‌آید، چون غیبت را گناه بزرگی نمی‌دانید و می‌گویید مهم نیست.

گناه را توجیه نکنید

توکلی با اشاره به اینکه ایشان می‌فرمود گناه را توجیه نکنید، بدتر از گناه، توجیه کردن گناه است، گفت: زمانی که آدم گناه را توجیه کند دیگر آن را گناه نمی‌بیند، مثلاً نمی‌گوید من رشوه می‌گیرم، می‌گوید من شیرینی می‌گیرم و این گناه نیست! اینجا انسان گناه را توجیه می‌کند و اسم آن را عوض می‌کند. بعد می‌گوید من ۳۰ سال کارمند شهرداری بودم و نگذاشتم یک ریال مال حرام وارد زندگی‌ام شود. از اول می‌پرسیدم که این رشوه است یا نه؟ بعد که می‌گفت شیرینی است آن را می‌گرفتم! این توجیه گناه است.

از گناه لذت نبرید

این سخنران مذهبی ادامه داد: آقا مجتبی تهرانی می‌گفت از گناه لذت نبرید، آدم وقتی از گناه لذت ببرد، آن را فراموش می‌کند، یا می‌گفت به گناه افتخار و مباهات نکنید. بعضی‌ها به گناه افتخار می‌کنند مثلاً می‌گویند جای شما خالی بود،‌ لذتی بردیم! من از این صحبت‌ها الهام گرفتم و آنها را پرورش دادم و به زبان نسل امروز می‌گویم. برای همین شاید این مدل حرف زدن، بیشتر به دل‌ جوان‌ها می‌نشیند.

چرا باید با مردم مدارا کنیم؟

وی با بیان اینکه در شرایط کنونی جامعه که تضاد، اختلاف و درگیری زیاد است، باید مدارا کنیم، گفت: یک آیه‌ای در سوره اعراف است، آنجا خدا به پیامبر سه دستور می‌دهد، این آیه با اینکه کوچک است ولی از سه جمله تشکیل شده است، اول به پیغمبر می‌گوید: «خُذِ الْعَفْوَ» عفو و گذشت را مبنای زندگی‌ات قرار بده، من ذیل این آیه از امام صادق(ع) دیدم که خدا همه اخلاق اسلامی را در این سه جمله گفته است، یعنی خمیرمایه اخلاق اسلامی همین سه جمله است. بعد به پیامبر(ص) می‌گوید در این تعاملات اجتماعی گذشت کن، ندیده بگیر و عفو کن! الان ما در جامعه دائماً با مردم درگیر هستیم. اگر این گذشت نبود، مدام تنش و درگیری داشتیم. نتیجه اینکه خودمان آسیب هم می‌بینیم و همیشه اعصاب آدم خرد است. به‌ همین خاطر چاره‌ای نیست که آدم عفو و گذشت را مبنای زندگی خود قرار دهد و با مردم مدارا کند.

عاقل‌ترین مردم از منظر پیامبر اسلام

توکلی گفت: می‌گویند یکی از درس‌هایی که باید از پیغمبر بگیریم، مدارا با مردم است. پیامبر می‌‌فرماید عاقل‌ترین مردم کسی است که مدارای او با مردم از همه بیشتر باشد. آدم باید یکسری چیزها را ندیده و نشنیده بگیرد، چون اگر بخواهد نسبت به همه اینها عکس‌العمل نشان بدهد، بیش از دیگران، خودش هم آسیب می‌بیند.

از جاهلان روی برگردان

این سخنران مذهبی افزود: سومین  دستور به پیامبر در این آیه، «خُذِ الْعَفْوَ وَاَمُرْ بِالْعُرْف...» می‌گوید مدام مردم را به کارهای خوب امر کن. عرف از ماده معروف است، یعنی چیزی که عقل، شرع و عرف مردم آن را خوب می‌داند. همانی که مردم می‌گویند خوب است، عقل و شرع هم می‌گوید خوب است، مردم را مدام به آن‌ها امر کن. دوباره در آخر می‌گوید «وَاَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِین» از آدم‌های جاهل روی برگردان. این آدم‌ها در جامعه زیاد هستند، مثلاً اگر ماشین شما در خیابان به سمت چپ گرایش پیدا کند، یک موتوری کنار شما باشد، یک پرخاشگری می‌کند! می‌گوید ندیده بگیر و از آنها روی برگردان. بعد هم وقتی آدم‌ کارهای مهمتر و رسالتی در زندگی داشته باشد، لازمه آن این است که به این چیزهای جزیی بی‌اعتنا باشد تا بتواند رسالت اصلی‌اش را انجام بدهد.

گذشت و عفو را انفاق کنید

وی ادامه داد: در قرآن خدا می‌فرماید «یَسالونَکَ ماذا یُنفقون» از تو می‌پرسند که ما چه چیزی را انفاق کنیم؟ «قل العَفو» می‌‌فرماید اگر می‌توانید گذشت و عفو را انفاق کنید. خدا اسم این را انفاق می‌گذارد. زمانی انسان از بدی دیگران می‌گذرد، این یک چیز است، اما یک زمانی آدم اصلاً نادیده می‌گیرد و به روی خودش نمی‌آورد، این چیز دیگری است. البته غفلت هم خوب نیست اما تغافل خوب است.

فرق تغافل با غفلت

توکای گفت: تغافل غفلت نیست بلکه آدم خودش را به غفلت می‌زند. کسی آدم غافل را مدح نمی‌کند زیرا غفلت اصلاً‌ خوب نیست اما کسانی که خودشان را به تغافل می‌زنند، دارای یک صفت اخلاقی هستند. مثلاً من می‌بینیم یک کسی دستش داخل کُت من است و می‌خواهد یک چیزی بردارد، من می‌بینم می‌گویم می‌خواستی کت من را بیاوری؟ من خودم برمی‌داشتم! اینجا خودم را به غفلت می‌زنم! خدا این انسان‌ها را دوست دارد زیرا تنش‌ را در جامعه کم می‌کند. هرچقدر تنش کاهش پیدا کند، انسان‌ راحت‌تر است و این زیربنای اخلاق اسلامی است. الان در جامعه ما تنش زیاد است بنابراین اینگونه رفتارها بسیار لازم است.

منبع: فارس