شعر آیینی خوب حافظ شأن "امام معصوم" است

وارث: 

وحید قاسمی شاعر و مداح اهل بیت است. او متولد سال 1361 در تهران است که علاوه بر سرودن شعر و نویسندگی، به مداحی هم می‌پردازد.

از جمله آثار او می‌توان به «رحلِ نی»، «از آب گذشته»، «تقصیر سنگ‌هاست»، «72کیلومتر بعد از کربلا»، «قبیلۀ سلمان»، «ارادت ایرانیان به اهل بیت»، «جمهوری علوی»، «اشک نیزه»، «روزی که میخ در شاعر شد» اشاره کرد. قاسمی دارای اشعار ماندگار زیادی است که بارها توسط خود او یا دیگر مداحا ن اهل بیت در مراسمات عزاداری آل الله خوانده شده است. 

وحید قاسمی در دهه اول ماه محرم،در گفت‌وگویی شرکت کرد که در زیر متن این مصاحبه را می‌خوانید: 

یکی از موضوعات پربحثی که در سالیان اخیر در فضای شعری کشور صحبت می‌شود،‌ تعریف دقیق از شعر آیینی خوب و مناسب است. به ویژه آنکه این روزها بعضی شعرهایی خوانده می‌شود که دور از شأن و ساحت مقدس سیدالشهدا و اهل بیت علیهماالسلام است. به نظر شما معیارهای شعر آیینی خوب چیست؟  

قاعده و فرمول کلی ندارد. به نظرم چند زاویه نگاه وجود دارد که شما می‌توانید بگویید یک شعر خوب است یا خیر؛ بعضی‌ها در شعر عاشورایی دنبال حماسه می‌گردند و از این نظر معتقدند شعری که این بعد را بیشتر داشته باشد، شعر بهتری است. عده‌ای دیگر نگاه عرفانی دارند و عده‌ای دیگر معتقدند که مرثیه و روضه‌خوانی رکن اساسی در شعر عاشورایی است.

 

علاوه بر این، دقت داشته باشید که بن‌مایه شعر خیال است. خیال هم حد و مرز ندارد. به همین دلیل است که گاهی اوقات می‌بینید شعر آیینی ما دچار مشکلاتی می‌شود.

 شعر آیینی باید حافظ شأن امام حسین (ع) باشد 

بنده معتقدم که همه سلیقه‌ها محترم است، اما شعری خوب است که از نظر معرفت‌شناسی و امام‌شناسی نتوان بدان خرده گرفت. فرقی ندارد که بُعد حماسه آن پررنگ باشد، بُعد مرثیه آن پررنگ باشد و یا تلفیقی از آن‌ها باشد. دقت داشته باشید که شعر نباید رابطه امام و مأموم را دچار خدشه کند. بعضی وقت‌ها در شعرمان آن‌قدر به امام حسین علیه السلام نزدیک می‌شویم که شعر عاشورایی ما که شعر معرفتی است، به شعر عاشقانه تنه می‌زند و این موضوع خوب نیست. این مثال بارها زده شده است که وقتی یک شاعر خدمت بزرگی مثلا مقام معظم رهبری می‌رسد، حواسش به همه‌چیز هست. در شعر که خدمت امام حسین می‌رسیم، نباید چارچوبی را رعایت کنیم؟ البته این نظر من است.

بعضی از دوستان فکر می‌کنند که من کم‌کار شده‌ام. من کم‌کار نشدم و 4 تا سررسید شعر در خانه دارم، بلکه در نشر کار به وسواس رسیده‌ام. دلیل این موضوع این است که به نوعی در بیان زبان حال به گیر خورده‌ام. مثلا زبان حال این است که حضرت زینب با برادرش وداع می‌کند، سخن می‌گوید، شب عاشورا است و ... درباره اینها شعرهم می‌گویم اما بعداً با خودم فکر می‌کنم که این زبان حال تحت تأثیر صمیمیت خواهر و برادری‌شان است. بالاخره حضرت زینب برای امام حسین مادری کرده است اما باید به امام‌شناسی هم توجه داشت. اباعبدالله الحسین بر حضرت زینب امامت دارد. درست است که در جایی می‌گوید خواهر مرا در نافله نماز شب خود دعا کن اما جای دیگر هم می‌گوید که مبادا شیطان صبرت را ببرد. این‌ها خیلی سخت است.

با این تعریف، به نظر شما شعر ماندگار چه ویژگی‌هایی دارد؟

چند موضوع می‌تواند شعر یا بیتی از آن را ماندگار کند. اولی مضمون و بن‌مایه آن است که با مخاطب باید ارتباط برقرار کند، دیگری شرایطی است که شعر در آن خوانده می‌شود. مثلاً فضا بسیار کمک می‌کند. برای مثال شعر «بانو سه ماه منتظر این دقیقه‌ام، مشغول کار خونه شدی....» را به یاد بیاورید. این شعر را حسن حسین‌خانی برای اولین بار در حالی خواند که فضا بسیار مناسب بود، روضه خوانده شده و مضامین نویی هم در شعر به کار رفته بود. با اجرای خوب حسن حسین‌خانی این شعر بسیار دیده شد و هنوز هم خیلی‌ها از من می‌خواهند که این شعر را بخوانم.

ماجرای بیتی که سوژه‌اش را آلودگی هوای تهران داد!

گاهی اوقات هم اتفاقی رخ می‌دهد که باعث می‌شود یک شعر دیده شود. اگر به یاد داشته باشید، چند سال پیش ماجرای آلودگی هوا بسیار پررنگ شد و برای مردم هم بسیار تازه بود و همه نگرانش بودند. یک روز پشت چراغ قرمز در تاکسی بودم. دیدم که غبارها زده است و صحنه عجیبی را به وجود آورده است. ناگهان این بیت را سرودم که بعدا تبدیل به یک غزل بلند کردم. «دود این شهر مرا از نفس انداخته است، به هوای حرم کرب و بلا محتاجم» آن موقع شبکه اجتماعی لاین رونق داشت که برای اولین بار در آنجا گذاشتم و بسیار دیده شد. علاوه بر این، معتقدم که بعضی از ابیات نگاه حضرات را و حال معنوی در پشت خود دارد که باعث می‌شود ماندگار شود؛ شعر «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا» نمونه واضحی از این اتفاق است.

شما سال‌هاست که در دستگاه اباعبدالله الحسین فعالیت دارید و مداحی می‌کنید: حتماً در این‌ سال‌ها کراماتی را شاهد بودید. یکی از این کرامات را برای ما تعریف کنید. 

اتفاق مهم زندگی وحید قاسمی که او را مداح اهل بیت کرد!

می‌خواهم خاطره‌ای را تعریف کنم که چگونه شاعر شدم؟! اولین بار آن را در یک برنامه تلویزیونی گفتم و ناظر پخش به من گفت وقتی آن را گفتید یخ کردم! اما بسیار منقلب شدم.

من در شاعری به یک نفر خیلی مدیونم. فکر کنم 7-8 سالم بود و اولین بار همراه با بچه‌های محله هیئت زدیم. هر کس کاری کرد و چیزی آورد. یکی دهل خرید، دیگری زنجیر آورد و ... اما من نتوانستم چیزی بیاورم. پدرم کارگر بود؛ البته به اندازه خودمان داشتیم اما در آن برهه نتوانستم چیزی بخرم. به بچه‌ها گفتم که چیزی نخریدم. گفتند ایراد ندارد و تو مداحی کن. کتاب بزرگی را آوردند و قرار شد که من از روی آن مداحی کنم. وقتی که طبل و دهل را می‌زدند صدای من به گوش بقیه نمی‌رسید. بهشان گفتم که من نمی‌توانم بخوانم. در آن زمان تازه ضبط‌هایی آمده بود که میکروفون می‌خورد. 2-3 تا از بچه‌ها این ضبط را داشتند اما خانواده‌شان اجازه ندادند. در محله ما خانم تنهایی در زیرزمین یکی از خانه‌ها زندگی می‌کرد که او را «خاله شهلا» صدا می‌کردیم. او حرف ما را شنید. دیدم که دوید و رفت و ضبط را به همراه میکروفون آورد. به من گفت که این را بگیر و 10 روز برای امام حسین مداحی کن.

اگر خاله شهلا ضبط را به من نمی‌داد، معلوم نبود که امروز در خانه امام حسین باشم. اباعبدالله این‌گونه است و این‌گونه دست ما را گرفت.
منبع: تسنیم