اسراف، انسان را از چشم خدا می‌اندازد/ اهل تبذیر نمی‌توانند با امام زمان(عج) رفیق شوند

وارث: 

نخستین جلسه از شرح دعای صحیفه سجادیه با حضور حجت الاسلام والمسلمین «کاظم صدیقی»، امام جمعه موقت تهران و مسئول حوزه علمیه امام خمینی(ره) شنبه، 29 آبان در مسجد دانشگاه تهران برگزار شد. آنچه در ادامه می آید مشروح این جلسه است:

 

دعای هشتم صحیفه سجادیه پناه بردن به خدا است از امور ناپسند و نکوهیده و اخلاق مذموم و ناشایسته ای که بشر گرفتار آنها می شود؛ 40 حجاب و بیماری یا چهل مانع بین بشر و خدا در این دعا احصاء شده است، بخشی از آنها را قبل از کرونا در محضر شما بیان کردیم؛ به بخش های پایانی دعا می رسیم:

«وَ نَعُوذُ بِكَ مِنْ تَنَاوُلِ الْإِسْرَافِ ، وَ مِنْ فِقْدَانِ الْكَفَافِ؛ و به تو پناه می‌آوریم، از رسیدن به اسراف و از دست دادن آنچه که در زندگی به اندازه و کافی است.»

افرادی هستند که در زندگی به نعمت های الهی دسترسی دارند اما در استفاده از آن حساب و کتاب ندارند، اسراف آن است که انسان بیش از حد لازم در زندگی از امکانات به کار می گیرد در حالی که کمتر از آن هم ممکن است، برای مثال در عروسی ها و مهمانی ها غذاهای بسیار تدارک دیده می شود چون از حد خارج است، و بیش از حد لازم و باید و شاید، استفاده کرده است، این انسان مسرف است. تبذیر، همان ریخت و پاش است. در زندگی افرادی هستند که به مقدار لازم اکتفا نکرده اند بلکه بار اضافی بر دوش خود و دیگران گذاشته و طوری عمل کرده اند که نعمت دور ریخته شود مثل آنها که برای 10 نفر، غذای 20 نفر درست می کنند و باقی را دور می ریزند!

 

نظر قرآن درباره اسراف

قرآن دامنه اسراف را گسترش داده و برای مثال کسی را که عمرش را به شیطان می دهد و به کارهای بیهوده مصروف می دارد، مسرف می داند؛ آنها که از عمرشان برای آخرت و تقرب به خدا و رسیدن به کمالات با ظرفیت کامل بهره می گیرند و اوقاتی را غیر از هدف الهی مصروف می دارند، اهل اسراف هستند قرآن از مجاهدین نقل می کند که عرضه داشتند: «قالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إِسْرافَنا فِي أَمْرِنا» بسیاری از ما در مجالسی شرکت می کنیم که برای ما کمالی در پی ندارد و اینها همه مصادیق اسراف است چون خیری برای انسان و بندگان خدا در پی ندارد، اینها اسراف در عمر است. قرآن از قوم لوط هم به عنوان مسرفان یاد می کند و در آیه 81 سوره مبارکه اعراف می فرماید: «إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِنْ دُونِ النِّسَاءِ ۚ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ مُسْرِفُونَ؛ شما زنان را ترک کرده و با مردان سخت شهوت می‌رانید! آری شما قومی (در فساد و بزهکاری) اسرافکارید.»

پناه به خدا می بریم از آنچه استکبار جهانی می کوشد مردم را به مسیر اسراف انحطاط کننده پیش ببرد چنان که رسانه های آنها مبلغ همجنس‌بازی به عنوان رذیله قوم لوط شده اند و می خواهند این اسراف ناشایست را به جهان سوم هم تحمیل کنند!

خداوند خطاب به آنها می فرماید: عوض اینکه در مسیر طبیعت و فطرت که خدا عرضه و تقاضا را متناسب نیاز شما قرار داده است تا مانع انحراف های دینی اخلاقی و اجتماعی شود، حرکت کنید، در مسیر اسراف پیش می روید. خدای متعال در این آیه آنها را توبیخ و سرزنش می کند به دلیل صفتی ضدارزش و مسرفانه، چون نعمت را در جای خود صرف نمی کنند و در جایی که نباید آن را مصروف می دارند!

در سوره مبارکه اعراف آیه 31 خدا به ما مسیری زیبا را توصیه می کند: «يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ؛ ای فرزندان آدم، زیورهای خود را در مقام هر عبادت به خود برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید، که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد.»

یعنی به مسجد با لباس و زینت و خوشبو بروید این مسئله کلی است یعنی وقتی قصد خدا دارید و درصدد ارتباط با او هستید لباس و ظاهرتان را بیارایید؛ البته ابتدا معنویت را مطرح می کند و از طرفی تاکید دارد که از رهبانیت فاصله بگیرید چون اسلام دین اجتماعی است اما در استفاده از خوردنی ها و نوشیدنی ها اهل اسراف نباشید. باید توجه داشت برای خدمت به عائله خدا باید بدن سالم و درآمد خوب داشته باشیم و این دو نیز منوط به تغذیه و رسیدگی به جسم است، اما در این باره هم نباید اسراف کرد چون اسراف، انسان را از چشم خدا می اندازد این برای کسی که اهل عاطفه و مهر است، بسیار سخت است عذابی بالاتر از این نیست که انسان از چشم محبوب بیفتد، چنان که امیرالمومنین(ع) می فرمایند: «صبرتُ علی عذابک، فکیف اصبر علی فراقک».

خداوند درباره تبذیرکنندگان (اهل ریخت و پاش بیخودی) می فرماید: «اِنَّ الْمُبَذِّرِیْنَ كَانُوْۤا اِخْوَانَ الشَّیٰطِیْنِؕ» یعنی اینها نمی توانند با امام زمان(عج) رفیق و با اولیاءالله همراه شوند چون رفیق شیطان می شوند!

شیطان نسبت به خدای خود کفور است نه شاکر و آنها که مبذر هستند گرفتار کفران نعمت می شوند، حتی درباره انفاق آمده است اگر کسی اهل انفاق و احسان و کمک های مومنانه است باید از اسراف بپرهیزد! خداوند در سوره مبارکه فرقان درباره عبادالرحمن که مقرب و محبوب خدا و ممتاز جامعه دینی هستند، می فرماید:  «وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَٰلِكَ قَوَامًا» یعنی انفاق آنها نیز حساب و کتاب و برنامه دارد و مقداری از مالشان را در راه خدا می دهند، مقداری را برای خود و عائله‌شان جمع می کنند هم اهل زیاده روی نیستند و هم کم نمی گذارند.

وجود نازنین پیامبر اکرم(ص) بر اساس نقل کافی مشتی ریگ در دست گرفته و دستشان را بستند که چیزی نریزد و فرمودند: این بخل است که به کسی خیری نرسد دست آلوده به به قفل و بخل، دستی شل و بی خیر است ... سپس دست مبارک‌شان را باز کردند و شیب دادند و هر چه در دست‌شان بود، ریخت و فرمودند: این اسراف است. ایشان مجدد ریگ را در دست گرفتند و مقداری را ریختند و باقی ماند و فرمودند: این همان میانه روی است که هم دست من خالی نشد و هم دیگران را از این دست محروم نکردم.

 

گفتنی است، سلسله جلسات شرح صحیفه سجادیه با حضور حجت الاسلام والمسلمین صدیقی، روزهای شنبه بعد از نماز ظهر و عصر در مسجد دانشگاه تهران برگزار می شود.3

منبع: شبستان