انقلاب اسلامی در بهمن ۵۷ به پیروزی رسید و هنوز جشن یک ماهگی خود را نگرفته بود که ایده‌ای از یک استاد دانشگاه تهران، جان و روحی تازه به بدنه جوانان مؤمن و انقلابی تزریق کرد.
خیلی ساده بود، اعزام گروه‌های ۱۰ نفری از دانشجویان برای خدمت به مناطق محروم با استفاده از امکانات ارتش که مثل بمب ترکید! خیلی‌ها پای‌کار بودند و کارها خیلی سریع پیش رفت؛ تا نیمه اسفند ۵۷ گروه‌های دانشجویان دانشگاه تهران، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، شهید بهشتی و صنعتی اصفهان رسیده بودند به کردستان و گنبد و ترکمن‌صحرا. گروه‌هایی دیگر هم به شهرکرد و مسجدسلیمان و سیستان و بلوچستان رفتند برای محرومیت‌زدایی. ایده کلی تشکیل گروه‌های جهادی مطابق اهداف انقلاب اسلامی بود یعنی همان محرومیت‌زدایی از مناطق دورافتاده ایران و عمران روستایی برای افزایش تولیدات کشاورزی. خیلی زود گروه‌های دیگر هم به دانشجویان پیوستند و گروه‌هایی از مساجد و مدارس و مراکز فرهنگی و... خودجوش راه افتادند و رفتند به سمت روستاها و شدند جهادگر. قسمت جالب ماجرا اینکه در واقع انقلاب اسلامی با جهاد سازندگی به روستاها رسید؛ محرومان به چشم خود دیدند که حکومت خدمت برقرارشده است.
فرمان تشکیل جهاد سازندگی صادر شد
اردیبهشت سال ۵۸ دانشجویان بسیاری همچنان آماده اعزام به مناطق محروم بودند و با هم‌فکری میان دانشگاه‌های کشور طرحی هم ارائه شد برای تشکیل یک سازمان منظم جهادی. این طرح را شهید بهشتی به اطلاع رهبر انقلاب رساند و در ۲۷ خرداد ۵۸ امام خمینی (ره) فرمان تشکیل جهاد سازندگی را صادر کردند: «برای اینکه خرابی‌هایی را که در طول مدت حکومت جائر پهلوی در مملکت ما حاصل‌شده است ترمیم کنیم و بحمدالله ملت ما راجع به سازندگی مهیا بودن خود را اعلام کردند.»
افتخار آفرینی‌های جهادی‌ها در دوران دفاع مقدس
جنگ تحمیلی که شروع شد اردوهای جهادی اولویت تازه‌ای یافت، جهادگران رفتند به جبهه‌ها. جهاد سازندگی سال ۶۲ شد وزارتخانه جهاد سازندگی و اعضایش هم شدند «سنگرسازان بی سنگر»، امام (ره) این لقب را به آنان داد. دلیل این اتفاقات هم نقش مؤثرشان در جنگ تحمیلی بود و فداکاری و شجاعت شگفت‌آوری که از خود نشان می‌دادند برای ساخت سنگرها و استحکامات جنگی زیر آتش توپ و خمپاره دشمن. جهاد سازندگی در جبهه یک قرارگاه مرکزی داشت و ۵ قرارگاه عملیاتی شامل قرارگاه‌های کربلا، رمضان، نجف، حمزه سیدالشهدا (ع) و نوح نبی (ع). ۶ تیپ مهندسی هم داشت و ۳ گردان در مناطق جنگی و ۴۵ گردان مستقل در استان‌های مختلف، از سنگر گرفته تا جاده و خاک‌ریز و استحکامات و پل را می‌ساختند. افتخاراتشان هم کم نبود، از ساخت پل بعثت روی اروندرود تا پل شناور ۱۴ کیلومتری خیبر و جاده سیدالشهدا (ع) و جاده رملی و پل شناور خضر که در پیروزی رزمندگان ایران در عملیات‌های حساس نقش مهم داشتند. جهاد سازندگی طی سال‌های دفاع مقدس ۳۱۰۰ شهید و ۸۹۰۰ جانباز تقدیم انقلاب کرد. جهاد سازندگی از همان ابتدای راه‌اندازی در جامعه جایگاهی مهم داشت. تصویری نمادین از آن نیز در سال ۶۱ آمد پشت اسکناس بیست‌تومانی.
جهادی‌ها در سنگر پشت جبهه‌ها را هم خالی نگذاشتند
اردوهای جهادی در سال‌های جنگ تحمیلی بدون برنامه‌ریزی متمرکز همچنان ادامه داشت. مهم‌ترین کار هم تلاش برای افزایش تولید به‌ویژه در بخش زراعی بود، در سال‌های جنگ خاک‌ریزهای اقتصاد به‌اندازه خاک‌ریزهای جبهه برای کشور مهم بود. موضوع این بود که خیلی از کشاورزان و روستاییان فرزندانی در جبهه‌ها داشتند و دست‌تنها مانده بودند برای زراعتشان. از سوی دیگر بدون تولید و اقتصاد داخلی قوی، جنگ ناممکن می‌شد و جهاد روی زمین‌های کشاورزی هم در جریان بود. آن سالها خیلی‌ها از طریق مساجد و پایگاه‌های بسیج می‌رفتند برای برداشت گندم و چیدن محصولات زراعی و باغی تا فصل برداشت نگذرد و محصول خراب نشود و به اقتصاد و تولید کشور لطمه نخورد.
شعله‌ای که حاج عبدالله والی نگذاشت بمیرد
با پایان جنگ تحمیلی، اردوهای جهادی دوباره به شهرها و روستاها بازگشت برای ترمیم خرابی‌های جنگ و توسعه روستایی. این اردوها زیرنظر «گروه بسیج سازندگی» در دفتر مشارکت و بسیج مردمی وزارت جهاد سازندگی اجرا می‌شد. بااین‌حال اردوهای جهادی کم شده بود و از رونق افتاده بود. سال ۷۹ نیز وزارت جهاد سازندگی با وزارت کشاورزی ادغام شد و شد وزارت جهاد کشاورزی. درواقع دهه ۷۰ دهه افول اردوهای جهادی بود. اما در همین دوره هم ستاره‌های درخشان بودند؛ یکی‌شان حاج عبدالله والی. وی که از سال ۶۱ در ۲۷۰ روستای کم‌جمعیت و محروم بشاگرد در استان هرمزگان مشغول رفع کمبودها بود، در دهه ۷۰ از شور و جنبش نیفتاد و اردوهای جهادی دانشجویی به بشاگرد را برگزار می‌کرد. شعله‌ای که حاج عبدالله نگذاشت بمیرد در سال ۷۹ باهمت و توجه رهبر انقلاب به مشعلی برای نسل‌های بعد تبدیل شد. در این سال با دستور مقام معظم رهبری تشکیلات جدید «بسیج سازندگی» راه‌اندازی شد، برای استفاده حداکثری از توان و همیاری جوانان برای عمران و آبادانی کشور. درواقع بسیج سازندگی جایگزین جهاد سازندگی شد.
کرونا همه را جهادگر کرد
بسیج سازندگی از زمان تأسیس در سال ۷۹ تا سال ۹۷ بیش از ۱۴۷ هزار پروژه جهادی را به سرانجام رسانده است؛ در دورافتاده‌ترین مناطق و در سخت‌ترین شرایط آب و هوایی. برای سال ۹۸ نیز ۴۰ هزار پروژه در دستورکار داشت که یکباره شیوع ویروس منحوسی به نام کرونا تمام معادلات و برنامه‌های را تغییر داد و همه را یکپارچه جهادگر عرصه کرونا کرد. مهمان ناخوانده‌ای که از اسفندماه سال ۹۸ وارد زندگی ما شد و گویا هنوز هم قرار نیست به این زودی‌ها رخت بربندد، با این که ترسناک بود، اما به خیلی‌ها نشان داد که هنوز هم افراد دل و جگردار در این کشور کم نیستند. جوانانی که در نخستین روزهای کرونایی کشور در قالب گروه‌های جهادی شب‌ها که همه خواب بودند و از ترس از خانه‌های خود خارج نمی‌شدند، راهی خیابان‌های شهرهای مختلف کشور می‌شدند و سطوح عمومی اعم از مترو، ایستگاه اتوبوس، تاکسی‌ها، پارک‌ها و عابر بانک‌ها را ضدعفونی می‌کردند.
جهادی‌ها نگذاشتند ماسک کمیاب شود
بعد از اعلام مسؤولان پزشکی کشور در آخرین روزهای سال ۹۸ و نخستین روزهای سال ۹۹ مبنی بر لزوم استفاده از ماسک برای جلوگیری از ابتلا و شیوع ویروس کرونا، در کشور با کمبود ماسک مواجه شدیم؛ تا حدی که نیروهای درمانی هم ماسک مورد نیاز خود را نداشتند. چرخ‌های خیاطی مردم در خانه‌ها برای دوخت ماسک مصرفی مورد نیاز اعضای خانواده به کار افتاد، اما بازهم کارستان اصلی را هیأت‌های مذهبی، مساجد و گروه‌های جهادی رقم زدند و ماسک برای مردم تهیه کردند؛ تا حدی که هیچ سودجویی نتوانست قیمت ماسک را بالا ببرد؛ زیرا ماسک رایگان برای مردم مهیا بود و هنوز هم قیمت ماسک در حد پایینی ثابت باقی مانده است.
بعد از ماسک، نوبت شیلد و گان شد
نیروهای درمانی در روزهای نخست مقابله با ویروس کرونا برای تأمین تجهیزات مورد نیاز خود دچار مشکل شدند، اما با فراخوان اعلام شده از سوی قرارگاه جهادی نرجس خاتون که به عنوان رابط نیروهای جهادی و کادر درمان راه‌اندازی شده بود، چرخه تولید شیلد و گان در مساجد و حسینیه‌ها آغاز شد.
تولید سوپ، آبمیوه و عسل‌مغز برای بیماران و کادر درمان
ویروس کرونا ناشناخته بود و ترسناک؛ برای همین در ماه‌های نخست مردم، چه نسبت به افراد مبتلا و چه کادر درمان نگاه‌های توام با ترسی داشتند که موجب کاهش روحیه و توان ذهنی آنان شده بود. مساجد، هیأت‌های مذهبی و گروه‌های جهادی دست به کار تولید آبمیوه، سوپ، عسل‌مغز و … برای بیماران و کادر درمان شدند که توزیع این اقلام در بیمارستان‌ها موجب افزایش روحیه آنان شد و فهمیدند که بیرون از درهای بیمارستان هنوز قلب‌هایی برای آنان می‌تپد. جهادی‌ها تلاش می‌کردند روی بطری آبمیوه‌ها جملات روحیه‌بخش همراه با دعا برای سلامتی بیماران و پایان این بلا درج کنند که موجب افزایش روحیه بیماران و کادر درمانی شود.
حضور در بیمارستان‌ها و تغسیل اموات کرونایی
کرونا هرروز موجب ابتلای جمع کثیری از نیروهای کادرمان می‌شد و بیمارستان‌ها را با کمبود نیرو مواجه می‌کرد. در این بین جهادی‌ها وارد بیمارستان‌ها شدند و در حد توان گوشه‌ای از کار را دست گرفتند تا مانع لمس این کمبودها شوند. از طرفی آن‌ها نگذاشتند اموات کرونایی بدون غسل کفن شوند و لباس مخصوص به تن کردند و راهی غسالخانه‌ها در شهرهای مختلف شدند و اموات کرونایی را غسل دادند.
تقدیر مقام معظم رهبری از فعالیت‌های جهادی در دوران کرونا
کمک به روند درمان کرونا تنها کار نیروهای جهادی در این سال‌های اخیر نبود. کرونا موجب تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها و کم رونق شدن آن‌ها شد و موجب شد مشکلات معیشتی بسیاری به خصوص با بیکاری اقشاری از مردم ایجاد شود. جهادی‌ها پای کار آمدند و با راه‌اندازی پویش‌هایی؛ صفر کردن حساب دفتری مردم، جلب نظر صاحبان خانه‌ها برای بخشیدن اجاره‌بها، تهیه و توزیع اقلام غذایی، تهیه و توزیع غذای گرم، پرداخت وام قرض‌الحسنه، ایجاد اشتغال‌های خرد و ... کمک‌رسان وضعیت معیشتی مردم شدند تا جایی که مقام معظم رهبری در دیدار سوم بهمن‌ماه با مداحان فرمودند: «در این دو سال اخیر در مسئله کرونا چه کارها شد، چه خدماتی انجام گرفت و بدون اینکه نام کسی مطرح باشد، کارهای بزرگی انجام گرفت. این حرکت‌های جهادی، این اردوهای جهادی که در دوره سال در جریان است و جوان‌ها بدون اینکه نامی از خودشان باقی بگذارند می‌روند، بی‌مزد و منّت حرکت می‌کنند، باید این روش ادامه پیدا کند.»
اقدامات جهادی‌ها در حوزه آسیب‌های اجتماعی
البته که در این سالها جهادی‌ها به جز این فعالیت‌های عمرانی و اقتصادی در حوزه مسائل اجتماعی و فرهنگی هم گام‌های مهم و اثرگذاری برداشته‌اند. طلبه‌های جوان، هیأت‌های مذهبی و یا گروه‌های جهادی خودجوش در این سالها دست به کارهای بزرگی از قبیل ترک دادن معتادان، ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانوار، ایجاد زمینه‌سازی ازدواج جوانان با تهیه جهیزیه، ایجاد فرصت شغلی برای جوانان و ... کردند تا بتوانند بیش از پیش کانون خانواده‌ها را گرم نگه دارند. طلبه‌ای دهه هفتادی با کمک خیرین و با محوریت مسجد در استان لرستان برای مردم خانه ۷۰ متری می‌سازد تا سرپناهی باشد برای رفع مشکلاتشان و یا گروه جهادی در قم سالانه ۱۵۰ معتاد را ترک می‌دهد و به آغوش خانواده بازمی‌گرداند. این‌ها نمونه‌ای از فعالیت‌هایی است که جهادی‌ها در حوزه رفع آسیب‌های اجتماعی کلید زده‌اند.
تمام این اقدامات بی مزد و منت نیروهای جهادی بنا به فرموده مقام معظم رهبری تاسی گرفته از سیره و سبک زندگی اهل بیت (ع) و براساس هدف انقلاب اسلامی یعنی دستگیری از محرومان و نیازمندان است که باید بیش از پیش و با برنامه‌ریزی بهتر و منسجم‌تر و هم‌افزایی به پیش رود.
منبع: فارس
Links:
[1] https://vareth.ir/tag/keyword/71721/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C
[2] https://vareth.ir/tag/keyword/75293/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8
[3] https://vareth.ir/tag/keyword/34546/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%85
[4] https://vareth.ir/tag/keyword/6240/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B9%D8%B8%D9%85-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%DB%8C
[5] https://vareth.ir/tag/keyword/75294/%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C