مردم ستون دین هستند

وارث: 

 آیت‌الله عبدالله جوادی آملی، از مراجع تقلید، ۱۷ اسفند ماه در پیام تصویری خود به مراسم افتتاحیه همایش «حکمت متعالیه» که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه برگزار شد، گفت: معنای کوثر این است که در هر زمینه‌ای و هر روز حرف تازه‌ای دارد و تمام‌ناشدنی است، چون به اراده الهی است. به نظر بنده در این نوع همایش‌ها دو مسئله باید مورد توجه شما باشد؛ اول، رهبری علوم است که بی‌صاحب مانده است و اینکه چه چیزی علوم را اسلامی می‌کند و دیگر اینکه چه چیزی مردم را نورانی می‌کند. سیاست متعالیه چنین رسالتی دارد و این حرف‌ها، حرف‌های آرزویی نیست، بلکه دین در گذشته چنین مردمانی را تربیت کرده است و از ما هم این را می‌خواهد، ما جامعه نورانی می‌خواهیم؛ ننگ است و به جامعه اسلامی نمی‌آید که در آن فسادهای حقوق نجومی و اختلاس و احتکار و این بازی‌ها باشد.

وی افزود: شما امروز سیاست متعالیه را از نگاه قرآن مطرح کردید ولی همانطور که قرآن را معیار قرار دادید نهج‌البلاغه را هم از مهجوریت بیرون بیاورید، حضرت امیر(ع) در بخشی از این کتاب شریف و در خطابه‌ای علمی فرمودند که مردم ستون دین هستند. کدام مردم را می‌گویند، حضرت نمی‌گوید شیعیان آدم‌های خوبی هستند می‌گویند مردم عمود دین هستند؛ حضرت می‌گویند نماز، ستون دین است نه اینکه چیز خوبی است و می‌فرمایند مردم هم مانند نماز ستون دین و سیاست متعالیه هم باید این را ایجاد کند و این قله را برای خود تعریف کند و هر چه بهتر و زودتر در این مسیر برویم قطعا بهتر خواهد بود.

آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: حضرت در نامه‌ای که به مالک اشتر نوشت و باید همیشه این نامه در دست ما باشد فرمودند: مردم را کم نگیرید، مردم ستون دین هستند (انما عمود الدین ...)؛ اینکه ما مردم مردم می‌کنیم و می‌خواهیم شکم آنها را پر کنیم کجا و این فرمایش حضرت امیر(ع) کجا؟ می‌فرماید که مردم مانند نماز هستند؛ دین فرشته‌پرور است و در نماز دزدی و اختلاس نیست و ما هم این را می‌خواهیم؛ ما چنین مردمی که فرشته‌خو هستند می‌خواهیم. حضرت می‌فرمایند که مردم را ما طوری تربیت کردیم که اسلام از مدینه پرکشید و مصر را گرفت وگرنه مردم آنجا قبطیان و فرعونی بودند و ای مالک امروز تو نماینده من هستی.

این مرجع تقلید تصریح کرد: کسی که در برابر بت و فرعون خضوع می‌کرد با آمدن اسلام، در برابر خدا خضوع کرد و کسی که در برابر فرعون خضوع داشت امروز در برابر نماینده علی(ع) تسلیم است؛ اسلام با این منطق قوی پر کشید و مناطق اسلامی را فتح کرد.

وی افزود: پس ما دو کار اصیل داریم اول علوم را باید تربیت کنیم، آن هم همه علوم؛ تنها رهبر بزرگواری که هدایت علوم را بر عهده دارد حکمت نظری حکمت متعالیه است؛ حکمت عملی که اخلاق و حقوق و ... است مردم‌ساز است نه مردم‌سالار، مرد‌م‌دینی و مردم عمود دین‌ بودن است، ولی حکمت نظری، پیامبر علوم است. حکمت نظری با خدا و جهان سر و کار دارد و با مردم و سیاست و حکومت کاری ندارد و دون شأن اوست که به این مقولات بپردازد، بلکه حکمت نظری می‌خواهد علم را تربیت کند.

آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: هر علمی در دنیا نفس بکشد حکمت نظری آن را رهبری می‌کند؛ نجوم و هیئت، ریاضی و طبیعیات و زمین‌شناسی و هر  علمی که باشد؛  چنین حکمتی می‌گوید ای علوم، ارزش تو به معلوم است و حکمت عملی که شاگرد حکمت نظری است مردم را تربیت می‌کند. بنابراین ارزش علم به ارزش معلوم است و هر معلومی به استثنای خداوند از ملک تا ملکوت و از آسمان و زمین یک مثلث دارد؛ اول نظام فاعلی، دوم نظام داخلی و سوم نظام غایی؛ یعنی خدا این موجود را این‌چنین و برای آن هدف آفرید.

چرایی رخت بربستن بساط دین از اروپا
وی اضافه کرد: پرانتزی باز می‌کنیم که چطور شد با وجود کسانی مانند کانت که افراد خوبی بودند، مساجد در اندلس تبدیل به کلیسا شد و بساط دین از کشورهای اروپایی رخت بربست و همین سوغات به کشور ما هم آمد. در آنجا معلوم مثلث را مثله کردند، نظام هو الاول و هو الاخر را از علم گرفتند و در زمین‌شناسی و آسمان‌شناسی بحث از زلزله و ستاره و ... شد ولی اینکه چه کسی و برای چه آفرید در آن نیست. حکمت نظری به علوم می‌گوید ایها العلم تو باید مراقب باشی معلوم مثلث را مثله شده تحویل تو ندهند زیرا علم مرده تولید می‌کند و از آن کفر درمی‌آید و آمد؛ کسانی مانند کانت و ... افراد خوبی بودند و از او استفتاء می‌شد ولی چطور شد که ابن رشد در همان کشور تربیت شد و دنبال فلسفه رفت و فتوا دهنده و قاضی بود و در برابر غزالی هم ایستاد ولی چنین شهری امروز دار کفر شده است.

آیت‌الله جوادی آملی تصریح کرد: معلوم مثله شده معلوم سردخانه‌ای است، زلزله‌شناس و زمین‌شناس از آن بحث می‌کند، ولی از اینکه چه کسی آفرید و برای چه، بحثی نیست. بنابراین حکمت نظری می‌گوید به هر چیزی در عالم بنگری یعنی ماسوی الله، آیت‌الله است. حرف حکمت متعالیه این است که جهان غیر از خدا فقر است و تکیه‌گاه می‌خواهد، بنابراین علمی که در غرب تولید می‌شود، نمی‌تواند ستون دین تربیت کند و علم مرده است؛ حضرت امیر(ع) می‌گوید مردمی که ما تربیت کردیم ستون دین و مانند نماز هستند.

این مرجع تقلید اضافه کرد: پس چنین کاری ممکن است و جنگ هم به ما نشان داد که شدنی است، سیدی به نام دیباجی در جنگ حضور داشت و بنده برخی مواقع با ایشان بودم؛ ایشان به کوه‌های صعب‌العبور کردستان رفته بود و به بنده گفت با چند بشکه آب آنجا رفتیم ولی آب تمام شد و نمازها را با تیمم خواندیم. بعد از مدتی شنیدیم که برف سنگینی در آنجا آمد و ایشان به همراه برخی دیگر برای ماموریت رفتند و البته در برف گیر کردند، فرق است بین کسی که در برف قصد دارد برگردد و نمی‌تواند با کسی که می‌ماند تا ماموریت خود را انجام دهد و اینها اینطور بودند و آنقدر ماندند تا یخ زدند و جنازه آنها را آوردند؛ اینها ستون دین هستند. بعدها وقتی مجلس ترحیم گرفتند من از اول تا آخر گریه کردم؛ گریه خجالت که اینقدر انسان مجاهد و با شهامت و ایثارگر بودند. 

اسلام قادر به تربیت مردم است
وی با تاکید بر اینکه مکتب اسلام می‌تواند عمود دین تربیت کند، گفت: امروز هم چنین افراد متدینی در جامعه وجود دارند، بنابراین حکمت نظری چون علم‌شناس است، پیامبر علوم است و فرمود تو در هر چیزی بخواهی بحث کنی در آیت الهی بحث می‌کنی ولی نباید هو الاول و هو آلاخر را حذف کنی، در این نگاه، اعضای بدن و آسمان و زمین و همه آفرینش، شاهد و گواه هستند. حکمت نظری می‌گوید ای علم، زنده باش و بدان حیات تو به حیات معلوم بسته است و معلوم مثلث را مثله نکن و درباره زمین که آیت خداست بحث کن. در این صورت چه فرقی بین قول و فعل خداست؟ آیا خدایی که قول او آیت الهی است فعل او آیت خدا نباشد؟

وی تاکید کرد: کار حکمت متعالیه، اسلامی کردن علوم است؛ وقتی معلوم سردخانه‌ای شد مانند علم در غرب، اسلامی کردن علم هم برای او بی‌معناست. علم وقتی مسلمان می‌شود که معلوم آن مشخص باشد و اگر معلوم مثله شد آن علم هم برای بشر ثمری نخواهد داشت. سیاست هم یعنی تدبیر علمیِ علوم که برعهده حکمت نظری است و تربیت مردم هم بر عهده حکمت عملی است. 

آیت‌‌الله جوادی آملی با بیان اینکه کتاب نهج‌البلاغه باید در دستور کار مراکز دینی باشد، گفت: در کتاب کافی فرمایشی بیان شده که علی(ع) خطبه‌ای دارد که اگر همه جن و انس جمع شوند، ولی در بین آنان پیامبری نباشد نمی‌توانند چنین خطبه‌ای بیان کنند. مرحوم صدرا وقتی به این فرمایش رسیده گفته است که کلینی باید می‌گفت اگر پیامبران بزرگی در بین آنان نباشند نمی‌توانند چنین بیانی را بگویند نه هر پیامبری. 

وی با تأکید بر اینکه باید به شبهات عالمانه جواب دهیم کما اینکه امام علی(ع) در پاسخ به شبهه افرادی که خدا را منکر بودند جواب داده است، اظهار کرد: در حوزه باید این رویه را دنبال کنیم و در پی کسب علم باشیم و بدانیم چیز فهمیدن حرام نیست و عوام بودن هم واجب نیست و نمی‌توان کشور را با عوامی اداره کرد. 
منبع: ایکنا