شرح دعای روز پنجم ماه رمضان؛ چگونه مقرب درگاه الهی شویم؟

وارث: 

«اللهُمَّ اجْعَلْنی فیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرینَ، وَاجْعَلْنی فیهِ مِنْ عِبادِکَ الصَّالِحینَ اْلقانِتینَ، وَاجْعَلنی فیهِ مِنْ اوْلِیآئِکَ الْمُقَرَّبینَ، بِرَأْفَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ»

«خدایا در این ماه مرا از آمرزش خواهان قرار ده و در زمره بندگان شایسته و شب زنده دارت داخل کن و مرا از دوستان نزدیکت قرار ده، به مهربانیت ای مهربان‌ترین مهربانان»

آیت‌الله مکارم شیرازی در شرح دعای روز پنجم ماه رمضان آورده است:

الزامات و بایسته‌های استغفار و تشریح حقیقت توبه در کلام امام علی (ع) و نیز تبیین ویژگی‌های صالحان و راهکارهای رسیدن به قرب الهی از جمله مهم‌ترین فرازهای دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان است.

استغفار حقیقی

بی شک توبه حقیقی تنها به گفتن استغفا و حتّی ندامت از گذشته و تصمیم بر ترک در آینده نیست، بلکه افزون بر این باید کوتاهی‌هایی که در گذشته رخ داده و مفاسدی که در روح و جان انسان به وجود آمده و آثار سوئی که گناه در جامعه گذارده تا آن جا که امکان دارد جبران گردد.

حقیقت استغفار در کلام امام علی (ع)

حضرت علی (ع) در بیان حقیقت توبه می‌فرماید:استغفار مقام بلند مرتبگان است و آن یک کلمه است، امّا شش معنا و مرحله دارد: نخست پشیمانی از گذشته، دوّم تصمیم بر ترک همیشگی در آینده، سوّم این که حقوقی را که از مردم ضایع کردی به آن‌ها بازگردانی، به طوری که هنگام ملاقات پروردگار حقّی بر تو نباشد، چهارم این که هر واجبی که از تو فوت شده، حقّ آن را به جای آوری (قضا کنی)، پنجم آن که گوشت‌هایی که در اثر حرام بر اندامت روییده، با اندوه بر گناه آب کنی تا چیزی از آن باقی نماند و گوشت تازه به جای آن بروید و ششم آن که به همان اندازه که شیرینی معصیت و گناه را چشیدی زحمت طاعت را نیز بچشی، پس از انجام این مراحل می گویی: «اسْتَغْفِرُاللّه».

بندگان صالح خدا چه کسانی هستند؟

کلمه «صالح» علاوه بر ایمان و توحید، شایستگی از نظر عمل و تقوا و آگاهی، شایستگی از نظر قدرت و قوت، و شایستگی از نظر تدبیر و نظم و درک اجتماعی را شامل می‌شود.

لذا بندگان صالح کسانی هستند که همه هستی خود را عاشقانه در راه خدا می دهند قدم به عرصه وجود می‌گذارند؛ افرادی که گاه فقط یک ساعت تفکر آن‌ها برابر با سال‌ها عبادت فرشتگان است!؛ کسانی که اهل زهد و ورع هستند و با پروردگارشان مأنوسند.

برای رسیدن به قرب الهی این سرمنزل بزرگ و بی مانند، تکمیل و تقویت اعتقادات و توجّه خاص به اصول دین، توبه و بازگشت به اعمال صالح و پرهیز از گناهان و انجام واجبات، مهیّا و آماده شدن برای پاکسازی نفس از رذائل و آراستن آن با فضائل اخلاق، محو انانیّت و حصول فنا در برابر عظمت حق، باید مورد اهتمام قرار گیرد تا انسان از روی معرفت کامل قدم برمی‌دارد.

به تعبیر دیگر «من» باید حذف شود به نحوی که تا حدّ زیادی از فکر خود فارغ گشته و به تمام مسائل، وظائف، احکام، آداب شرع، سیر و سلوک اطّلاع پیدا کرده و در مقام تشخیص درد و درمان، همچون طبیبی حاذق و ماهر گردد.

ای مهربان ترین مهربانان

بی تردید کسانی که با نفی «من» غرق در عظمت او می‌شوند و خودخواهی‌ها و خود برتربینی‌ها را فراموش می‌کنند و با ذکر «بِرَأْفَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ؛ به مهربانیت ای مهربان‌ترین مهربانان» دست به درگاه خدا برمی‌دارند در زمره بندگان صالح او قرار می‌گیرند.
منبع: ایسنا