علت شکرگذاری در نگاه امام سجاد(ع) چیست؟/۵ اثر تقرب به رحمت الهی

وارث: 

ماه مبارک رمضان از مهم‌ترین ماه‌های سال است. امام سجاد(علیه السلام) به عنوان کسی‌ که تربیت یافته‌ی خداوند متعال، و کسی که این ماه را خوب شناخته است، نکات مهمی را در این دعا رهنمون شده است. امام علیه السلام دعای بعد (دعای 45 صحیفه سجادیه) را از این باب که به راحتی نمی‌توان از این ماه جدا شد، انشاء فرموده است.

بنا بر این گزارش حجت‌الاسلام اعوانی کارشناس برجسته مذهبی در گفتگو با اشاره به دعای ۴۴ صحیفه سجادیه گفت: امام سجاد می فرمایند: وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِينَ «و ما را بر این سپاس پاداش نیکوکاران عطا کند»

وی افزود: امام سجاد(ع) علت حمد کردن خدا را این گونه بیان می‌کند: با حمد الهی انسان، شاکر احسان خداوند متعال می‌شود. انسان با اهل حمد الهی شدن، در زمره شاکرین در آمده، در نتیجه به پاداشی که خداوند متعال برای محسنین قرار داده است، می‌رسد.

حجت الاسلام اعوانی با اشاره به پاداش محسنین در قرآن کریم عنوان کرد:  خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:« إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ» خدا محسنین را دوست می‌دارد. و انسانی که اهل حمد خدا شود، به تبع آن در صف شاکرین قرار می‌گیرد و محبت خدا شامل حال او می‌شود.

وی با اشاره به  تقرب به رحمت الهی و اثرات آن در آیات قرآن کریم تصریح کرد: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:« إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَريبٌ مِنَ الْمُحْسِنينَ » رحمت خداوند نسبت به انسان های محسن نزدیک تر است و وقتی انسان شاکر باشد، رحمت خداوند هم به او نزدیک تر خواهد بود.

این کارشناس مدهبی افزود: از کنار تقرب به رحمت خدا نباید به سادگی گذشت، چرا که همین رحمت الهی است که اولا: تحقق رشد و تزکیه:یعنی تقرب به خداوند  باعث رشد و تزکیه انسان می‌شود، لذا خداوند متعال در قرآن کریم به این واقعیت اشاره می‌فرمایند: که « وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَكى‏ مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»،  اگر فضل و رحمت خدا در مورد شما نبود احدی از شما پاک و پاکیزه نمی‌شدید، اما خداوند هر که را بخواهد پاک و پاکیزه می‌کند.» بنابراین انسان برای پاک و پاکیزه شدن به فضل و رحمت خدا محتاج است.

 وی ادامه داد:  تقرب به رحمت خدا باعث منع شیطان می‌شود، که خداوند متعال در قرآن کریم با این آیه که می‌فرماید: « وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطانَ إِلاَّ قَليلاً» اگر فضل و رحمت خدا در مورد شما نبود، جز عده کمی ما بقی از شیطان تبعیت می کردید‌« به این مطلب رهنمون می‌شود.

حجت الاسلام اعوانی تصریح کرد: تقرب به رحمت خدا  موجب خاص رحمت الهی شدن می شود. در آیه ای دیگر از قرآن کریم می‌فرماید: « يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظيم‏.خداوند متعال به هرکس که بخواهد رحمتش را اختصاص می‌دهد و یکی از آنها انسان محسن است.» که البته یکی از این «من یشاء»ها را امام به اهل حمد الهی بودن، معرفی می‌کند.

تقرب به رحمت خدا  موجب نجات از خسران می شود چرا که در جای دیگر از قرآن کریم خداوند فرموده است: «ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرين‏. اگر فضل خدا در مورد شما نبود، اهل ضرر و زیان بودید.»

وی افزود: حمایت الهی داشتن از دیگر برکات تقرب به رحمت خدا است. مطلب دیگری که اهمیت حمد را می‌رساند و انسان به واسطه آن محسن می‌شود این است که خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنين.  ‏خدا پشتیبان محسنین است.»

حجت الاسلا اعوانی عنوان کرد:  بیان ما این است که اگر کسی اهل حمد الهی شد، در زمره شاکرین در می‌آید و همواره در صف محسنین قرار می‌گیرد. لذا هر آنچه در این آیات به عنوان پاداش برای محسنین مطرح شد شامل حال انسان شاکر هم می‌شود.با این همه عظمت که برای حمد الهی مطرح شد، آیا جا ندارد که امام(علیه السلام) برای هدایت به حمد الهی، از خداوند متعال سپاس‌گزاری کند.؟

وی افزود: بنابراین، این روایت امام صادق(ع) که فرمود:«هرکسی که چهار مرتبه صبح و چهار مرتبه شب حمد الهی را به جا آورد، شکر آن روز و شب را به جا آورده است.» به خاطر همین عظمت حمد الهی است.

حجت الاسلام اعوانی تصریح کرد: حمد الهی تا جایی مهم است که ترک کننده آن سزاوار محرومیت از خیر دنیا و آخرت است، وامام سجاد (ع) در دعای 51 صحیفه سجادیه بدین مطلب این گونه تصریح می‌کند: « إِلَهِي فَلَا تَحْرِمْنِي خَيْرَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَى لِقِلَّةِ شُكْرِي‏. خدایا مرا به خاطر کم شکر کردن از خیر دنیا و آخرت محروم نکن.» بنابراین به بیان حضرت، اگر کسی کم حمد خدا را بگوید و یا به تعبیری اهل حمد الهی نباشد، سزاور است از خیر دنیا و آخرت محروم شود.

وی افزود: در مقابل اگر کسی در زمره حامدین قرار گرفت و اهل آن شد، و یا در زمره شاکرین قرار گرفت و اهل آن شد، «خیر دنیا و آخرت» شامل حال او می‌شود. حضرت امام سجاد(ع) در دعای 36 خدا را این گونه معرفی می‌کند:« الْقَابِلُ يَسِيرَ الْحَمْدِ، الشَّاكِرُ قَلِيلَ الشُّكْر، خدایی که حمد کم را هم می‌پذیرد و در عوض از انسان قلیل الشکر سپاس ‌گزاری می‌کند.»از همین رو امام سجاد(ع) در دعای 6 صحیفه سجادیه از خداوند متعال می‌خواهد که:  «وَ امْلَأْ لَنَا مَا بَيْنَ طَرَفَيْهِ حَمْداً وَ شُكْراً، خدایا روز و شب من را مملوّ از حمد خود قرار ده.»
منبع: شبستان