مواسات، سه اثر بهشتی اطعام نیازمندان

همگان به این تجربه رسیدیم که هیچ شور و شعفی در زندگی به اندازه کمک و یاری به هم‌نوعان، گرفتاران و مصیبت‌دیده‌ها نیست. انسان زمانی که با نیت جلب رضایت خدا به دیگری یاری می‌رساند، شخصیتش رشد می‌کند، چرا که از خودبینی خارج می‌شود و نسبت به مسائل پیرامون احساس مسئولیت می‌کند. این احساس مسئولیت و عدم بی‌تفاوتی از مسائل پیرامون، از ابتدایی‌ترین فرهنگ صالحان است. از این جهت موضوع همدلی و مواسات در اسلام، یکی از مهم‌ترین ارزش‌های انسانی شمرده شده،  تا حدی که معصومین علیهم‌السلام بی‌تفاوتی نسبت به این امر حتی به قدر یک روز را سبب خروج از اسلام شمرده‌اند. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در حدیثی فرمود «مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ؛ هرکه صبح کند و اهتمامی به امور مسلمانان نداشته باشد، مسلمان نیست.» (الکافی، ج‏2، ص163) البته اهتمام به امور مسلمین محدود به مسائل مادی نیست بلکه کمک به رشد فکری، عقیدتی و فرهنگی جامعه را شامل می‌شود.

از مهم‌ترین جلوه‌های مواسات و یاری‌رسانی، اطعام است، مسئله‌ای که در سال‌های سخت معیشت بسیار ضروری جلوه می‌کند و در احادیث مختلف بر انجام آن اشاره و ثواب‌هایی برای آن بر شمرده شده است. ابو حمزه ثمالى می‌گوید امام سجاد علیه‌السلام فرمود: هر که مؤمن گرسنه‏‌اى را سیر کند،‌ خداوند او را از میوه‏‌هاى بهشتى سیر کند و هر که مؤمن تشنه‌اى را به آب دادن از تشنگى نجات دهد، خداوند او را از شربت‏‌هاى سر به مهر بهشتى سیراب کند و هر که مؤمنى را بپوشاند، خداوند او را از لباس‌هاى سبز بهشت بپوشاند؛‌ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً مِنْ جُوعٍ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ سَقَى مُؤْمِناً مِنْ ظَمَإٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِیقِ الْمَخْتُومِ وَ مَنْ کَسَا مُؤْمِناً کَسَاهُ اللَّهُ مِنَ الثِّیَابِ الْخُضْرِ.»

در این حدیث به معادل قیامتیِ یاری مؤمنین از لحاظ گرسنگی و تشنگی و پوشش اشاره شده است. اطعام، مساوی با میوه‌های بهشتی، سیراب کردن از تشنگی معادلِ شربت‌های بهشتی و پوشاندن مؤمنین، با لباس‌های سبز بهشت برابری می‌کند. نکته قابل تأمل این است که محدودیتی برای مقدار مواسات مطرح نشده است؛ این به آن معناست که حتی اگر یک بار به یاری مؤمن نیازمند بشتابیم، ثوابی معادل با بهترین اطعمه و اشربه‌ و لباس‌های بهشتی به دنبال دارد. بی‌شک اثر دنیوی این عمل، خانواده بهشتی، زندگی بهشتی و افراد بهشتی است. در اوج این افراد، اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام هستند که ماجرای ایشان را در سوره انسان در زمان کمک به مسکین و یتیم و اسیر بارها خواندیم.

جالب است که در این آیات همان ثواب‌های بهشتی به گونه‌ای شفاف‌تر توضیح داده شده است. ابتدا در آیه8 می‌فرماید آن بزرگواران به مسیکن و یتم و اسیر اطعام کردند «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً» سپس می‌فرماید جزای صبرشان، بهشت و حریر بهشتی است و بعد درباره مصادیق ثواب این عمل خبر می‌دهد و می‌فرماید «وَ دانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلیلاً؛ و سایه‏‌ها[ى درختان‏] به آنان نزدیک است، و میوه‏‌هایش [براى چیدن‏] رام‏»، «وَ یُطافُ عَلَیْهِمْ بِآنِیَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَکْوابٍ کانَتْ قَواریرَا؛ و ظروف سیمین و جام‌هاى بلورین، پیرامون آنان گردانده می‌‏شود.» قَواریرَا مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوها تَقْدیراً؛ جام‌هایى از سیم که درست به اندازه [و با کمال ظرافت‏] آنها را از کار در آورده‌اند.»، «و یُسْقَوْنَ فیها کَأْساً کانَ مِزاجُها زَنْجَبیلاً؛ و در آنجا از جامى که آمیزه زنجبیل دارد به آنان می‌‏نوشانند.» سپس از جامه‌های سبز بهشتی خبر داده، می‌فرماید «عالِیَهُمْ ثِیابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً؛ [بهشتیان را] جامه‌‏هاى ابریشمى سبز و دیباى ستبر دربَر است و پیرایه آنان دستبندهاى سیمین است و پروردگارشان باده‌‏اى پاک به آنان می‌‏نوشاند.» بعد تأکید می‌کند این [پاداش‏] براى شماست و کوشش شما مقبول افتاده است؛ إِنَّ هذا کانَ لَکُمْ جَزاءً وَ کانَ سَعْیُکُمْ مَشْکُوراً.»
منبع: تسنیم