جوانمردی؛ سرچشمه ایمان به خدا

وارث: 

رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات‌شان در مراسم عزاداری هیئت‌های دانشجویی به مناسبت اربعین حسینی با استناد به آیه ۱۳ سوره کهف فرمودند: «دل‌های پاک و صاف شما، دل‌های روشن شما کیفیّت می‌دهد به دعا و به نصیحت و به موعظه و به مرثیه‌خوانی و همه چیز. اصل قضیّه دل است؛ دلِ روشن و پاک که بحمدالله منشأ و منبعش شماها هستید. این قاری محترم خوش‌سلیقگی به خرج دادند، این آیه را برایمان خواندند: اِنَّهُم فِتیَةٌ آمَنوا بِرَبِّهِم وَ زِدناهُم هُدًى. ان‌شاءالله شماها مصداق این آیه‌ شریفه باشید: جوان‌هایی که ایمان آوردند، ایمان در دل آنها راسخ شد و به همین جهت هم خدای متعال هدایتش را بر آنها افزایش داد. سعی کنیم این جوری باشیم.»

متن آیه: «نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ ۚ إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى»

ترجمه آیه: «ما خبرشان (اصحاب کهف) را بر تو درست حكايت مى‌كنيم: آنان جوانانى بودند كه به پروردگارشان ايمان آورده بودند و بر هدايتشان افزوديم.»

مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان با اشاره به تشریح داستان اصحاب کهف در آیات ۹ تا ۲۶ این سوره درباره آیه مذکور بیان می‌دارد که: «از اينجا تفصيل نكات مهم داستان شروع مى‌شود و معناى اينكه فرمود: (انّهم فتيه آمنوا بربّهم) اين است كه اصحاب كهف جوانانى بودند كه به پروردگار خود ايمانى آوردند كه مورد رضايت او بود و اگر منظور افاده چنين ايمانى نبود مسلما ايمان را به آنان نسبت نمى داد و نمى‌فرمود: ايمان آوردند به پروردگارشان.

(و زدناهم هدى)؛ هدايت بعد از اصل ايمان ملازم با ارتقاى درجه ايمانى است كه باعث مى‌شود انسان به سوى هر چيزى كه منتهى به خشنودى خدا است هدايت شود، همچنانكه فرموده: يا ايها الّذين آمنوا اتقوا اللّه و آمنوا برسوله يوتكم كفلين من رحمته و يجعل لكم نورا تمشون به.»

آیت‌الله مکارم شیرازی نیز در تفسیر نمونه در این باره چنین آورده است که: «خداوند سخن را در اين زمينه چنين آغاز مى‌كند؛ ما داستان آنها را آنچنان كه بوده است براى تو بازگو مى‌كنيم؛ گفتارى كه خالى از هر گونه خرافه، مطالب بى‌اساس و سخنان نادرست باشد. آنها جوانانى بودند كه به پروردگارشان ايمان آوردند و ما بر هدايت آنها افزوديم.

(فتية) همانگونه كه سابقا هم اشاره كرديم جمع فتى به معنى جوان شاداب است اما از آنجا كه در سن جوانى بدن نيرومند و احساسات پرجوش و عواطف پرخروش است و از نظر جنبه‌هاى روحى قلب جوان آماده پذيرش نور حق و كانون محبت و سخاوت و عفو و گذشت است بسيار مى‌شود كه اين كلمه (فتى و فتوت) به معنى مجموعه اين صفات به كار مى‌رود هر چند در سن و سال‌هاى بالا باشد، همانگونه كه از كلمه جوانمردى و فتوت در فارسى امروز نيز اين مفاهيم را مى‌فهميم.

از آيات قرآن به طور اشاره و از تواريخ به صورت مشروح اين حقيقت استفاده مى‌شود كه اصحاب كهف در محيط و زمانى مى‌زيستند كه بت‌پرستى و كفر آنها را احاطه كرده بود و يک حكومـت جبار و ستمگر كه معمولا حافظ و پاسدار شرک و كفر و جهل و غارتگرى و جنايت است بر سر آنها سايه شوم افكنده بود اما اين گروه از جوانمردان كه از هوش و صداقت كافى برخوردار بودند سرانجام به فساد اين آئين پى بردند و تصميم بر قيام گرفتند و در صورت عدم توانایى، مهاجرت كردن از آن محيط آلوده.»

در این آیه نکته مهم توجه به ارتباط مسئله جوانمردی و ایمان به خدا است. به عبارتی از این آیه اینگونه استنباط می‌شود که هميشه روح توحيد با يک سلسله صفات عالی انسانى همراه است که هم از آنها سرچشمه مى‌گيرد و هم در آنها تأثير متقابل دارد، به همين دليل در داستان اصحاب كهف مى‌خوانيم آنها جوانمردانى بودند كه به پروردگارشان ايمان آوردند. در سخنان برخی بزرگان، جوانمردی سرچشمه ایمان دانسته شده و برخی دیگر آن را پرهیز از گناه و و به کار گرفتن فضائل انسانی خوانده‌اند.

همچنین نکته دیگر این است که امداد الهی خداوند شامل جوانمردان شده و در اینجا خداوند پس از ایمان آوردن این جوانمردان بر هدایت آنها افزود.

براین اساس می‌توان از این آیه نتیجه گرفت که:

ـ بهره‌گيرى از حقايق و عبرت‌هاى تاريخ، از روش‌هاى تربيتى قرآن است.

ـ قصه‌هاى قرآن، حقيقت دارد و ساختگى يا آميخته به اوهام و تحريف شده‌ نيست.

ـ حركت و تلاش انسان، سبب رشد و هدايت اوست.

ـ ايمان و هدايت دارای مراتبى است.
منبع: ایکنا