بیست‌وچهارم ذی‌الحجه روز مباهله نام گرفته است. در این روز که روز نزول آیه «تطهیر» نیز هست، خداوند بر ارزش‌ها و فضیلت‌های اهل بیت (ع) و جایگاه راستین آنان در درک و شناخت اسلام راستین مهر تأییدی دیگر زد. روایات فراوانی در منابع معروف و دست اول اهل سنّت و منابع اهل بیت (ع) آمده است که با صراحت می‌گوید: آیه مباهله درباره حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) نازل شده است.
مباهله از رویدادهای صدر اسلام است. هنگامی که پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) در یک سو و مسیحیان نجران در دیگر سو آماده مباهله یا نفرین طرف دروغگو شدند. این روز یکی از اسناد محکم اثبات ولایت امیرالمومنین (ع) است؛ چرا که مباهله یک امر الهی بوده و همچون واقعه بزرگ غدیر، جایگاه و شأن امیرالمؤمنین (ع) را بیان می‌دارد. اما متأسفانه چنان که باید و شاید و شایسته امر مهم ولایی و اثبات روشن حقانیت اسلام و امیرالمؤمنین علی (ع) است به آن پرداخته نشده است.
مباهله نه تنها کم از واقعه غدیر نیست، بلکه عِدل و برابر آن است
چرا به سمت احیای واقعه مباهله و برگزاری مجالسی برای احیای آن رفتید؟
آغازگر برپایی مناسبت مهم مباهله ما نیستیم، بلکه از روزی که قرار شد مسیحیان نجران با پیامبر (ص) ملاقات کنند و درباره نامه‌ای که رسول خدا به آنان نوشته و آنها را به توحید، اسلام و یکتاپرستی دعوت کرده بود و سرانجام کار به مباهله کشیده شد، از همان روز موضوع مباهله در میان اندیشمندان شیعه و سنی مطرح بوده و هیچ نقطه ابهام و جای کوچکترین انکاری برای این موضوع و روز مهم نیست.
در قرآن کریم به صراحت به این رخداد تاریخی و دینی اشاره شده و آیه 61 سوره مبارکه آل عمران در خصوص مباهله است. بنابراین راویان اخبار و احادیث و مورخان معتبر، آن‌گاه که به مناسبت‌ها و رخدادهای ماه ذی‌الحجه و دهه آخر این ماه می‌پردازند، نخست از واقعه عظیم غدیر و پس از آن درباره واقعه مباهله سخن می‌گویند.
همه انحرافات و کژی‌هایی که در طول تاریخ رخ داد، برای آن بود که صاحبان منبر و بیان و اجتماعات این وقایع مهم و حیاتی را برای مردم عصر خود، چنان که باید و شاید توضیح نداده و تفسیر نکردند و فاجعه آن زمانی شد که علی‌ابن‌ابی‌طالب (ع) که به فرموده قرآن، جان و نفس پیامبر (ص) است، خانه‌نشین می‌شود و مردم، معاویه و یزید و عبدالملک مروان را امیرالمؤمنین (ع) خودشان می‌کنند
اینکه چرا ما اصرار داریم، به موضوع مباهله باید بهتر و بیشتر از آنچه که در روزگار ما پرداخته می‌شود بپردازیم، به خاطر آن است که قرآن کریم، نبی مکرم و ائمه هدی (ع) ما را مأمور به تعظیم شعائر الهی کرده‌اند. تعظیم شعائر را خداوند درباره مناسک حج و روزهای خاص که در تاریخ اسلام رخ داده و هرآنچه که شما را به تقوای الهی نزدیک می‌کند، بیان فرموده است. همانگونه که خداوند درباره حج امر به برپایی آن می‌فرماید. به معرفی امیرالمؤمنین (ع) به عنوان وصی و خلیفه مسلمانان و وصی بلافصل، به نبی مکرم (ص) امر می‌فرماید که در حجةالوداع، حاجیان را در غدیر خم نگه‌دار و در آن اجتماع عظیم امر ما را ابلاغ کن که اگر این کار را نکنی رسالتت را انجام نداده‌ای.
هربار که ما مجلسی برای نکوداشت و بیان شکوه و عظمت غدیر برگزار می‌کنیم یعنی شعائر اسلامی را تعظیم کرده و بزرگ داشته‌ایم. واقعه مباهله نه تنها کم از واقعه غدیر نیست، بلکه عِدل و برابر با رخداد عظیم غدیر خم است. همانگونه که به واقعه جانشینی امیرالمؤمنین (ع) به عنوان یک عید بزرگ اسلامی و ولایی و شیعی می‌پردازیم، باید واقعه مهم مباهله را برای نسل امروز تبیین کرد و درباره آن سخن گفت. اینکه حقانیت دین مبین اسلام در این رویداد ثابت می‌شود و رسول خدا که هرآنچه را بیان می‌فرماید به گفته کتاب مبین، سخن خداوند است، در مباهله امام علی (ع) را نه به عنوان جانشین بلکه به عنوان نفس و در واقع به عنوان جان خود به میدان می‌آورد؛ یعنی علی ابن ابی‌طالب (ع) نفسِ نفسِ خاتمیت است و این بسیار مهم است.
وقتی کم‌کاری شد، امیرالمؤمنین‌های تقلبی معرفی کردند
نتیجه این کم‌کاری در پرداختن به واقعه مباهله چه بوده است؟
یک پرسش و پاسخ تاریخی را در اینجا بیان می‌کنم. در تاریخ اسلام و تاریخ ائمه (ع) ثبت و ضبط است که روزی مأمون از حضرت رضا (ع) سوال کرد: یا اباالحسن! بزرگ‌ترین فضیلت امیرالمؤمنین (ع) که قرآن بر آن دلالت می‌کند، چیست؟ حضرت رضا (ع) فرمودند: این فضیلت امیرالمؤمنین (ع) که می‌گویی در آیه مباهله است. آنجا که خداوند می‌فرماید: هرکس بعد از آنچه از علم برایت آمده است، مخاصمه کند، بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان، زنانمان و زنانتان، خودمان و خودتان را فرا بخوانیم. پس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
براساس این آیه، رسول خدا (ص) حسن و حسین (ع) را به عنوان پسرانش، فاطمه (س) را به عنوان زنانش و امیرالمؤمنین (ع) را به عنوان نَفس خود آوردند. از آنجایی که هیچ یک از مخلوقات خداوند، بالاتر و برتر از رسول خدا (ص) نیست، در نتیجه بنابر حکم خداوند عزوجل، کسی برتر از نَفسِ رسول خدا (ص) نخواهد بود.
همه انحرافات و کژی‌هایی که در طول تاریخ رخ داد، برای آن بود که صاحبان منبر و بیان و اجتماعات این وقایع مهم و حیاتی را برای مردم عصر خود، چنان که باید و شاید توضیح نداده و تفسیر نکردند و فاجعه آن زمانی شد که علی بن ابی‌طالب (ع) ـ که به فرموده قرآن، جان و نفس پیامبر (ص) است ـ خانه‌نشین شد و مردم، معاویه و یزید و عبدالملک مروان را امیرالمؤمنین (ع) خودشان کردند. وقتی امیرالمؤمنین منصوب از طرف خدا و رسول خدا، چنان‌که شایسته بود، شناسانده و معرفی نشد، امیرالمؤمنینی تقلبی معرفی می‌کنند.
وقتی یزید خلیفه مسلمانان و جانشین رسول خدا (معاذالله) معرفی و بر تخت سلطنت نشانده می‌شود، سر فرزند پیامبر (ص) و امام معصوم (ع) و اصحاب ائمه را در کربلا گوش تا گوش می‌برند و آب از آب تکان نمی‌خورد. نه تنها آب از آب تکان نمی‌خورد که در شامات چراغانی می‌کنند و جشن و سرور برپا می‌کنند که امیرالمؤمنین یزید بر دشمنان خود پیروز شده است. این خسارت بزرگ که بعد از هزار سال، آثار زیان‌باری از او باقی است، برای آن است که تعظیم شعائر الهی و اسلامی، چنان که قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) فرموده‌اند، صورت نپذیرفته است.
مباهله را مانند غدیر، عاشورا و عرفه باید پرشور به پا داشت
آیا نسل کنونی و امروزی ما با مباهله آشنایی دارد؟
اگر نسل امروز و فرزندان ما با آن وقایع مهم و تاریخی و تاریخ‌ساز آشنا نشوند و آن مهم برای آنان تبیین و تفسیر نشود، طولی نخواهد کشید که غدیر و مباهله و عاشورا و خیبر و احزاب و بدر و احد را به گونه‌ای وارونه و تقلب شده روایت خواهند کرد. تبلیغ در روزگار ما هم فرصت است و هم تهدید. فرصت است؛ برای آن که از ابزار مدرن و وسایل ارتباط جمعی می‌توانی استفاده کنی و مطالب حق خود را به گوش مخاطبان، علاقه‌مندان و آنان که جویای حقیقت‌اند برسانی. تهدید است، برای آن که اگر دست روی دست بگذاری، دشمنان با استفاده بهینه و تلاش مضاعف، سعی می‌کنند، عرصه را بر مخاطبان شما تنگ و قاتل را محق و مقتول را متهم معرفی کنند و جایگاهشان را تغییر دهند. مأموریت آنها، آن است که دست به ترکیب اجتماعات نزنند، بلکه اجتماعات اسلامی را از محتوا، اندیشه و شعور توأم با شور تهی و بی‌مایه کنند.
اگر به این موارد دقت نکنیم، فردایی که خیلی دیر نیست، فرزندانمان از جمله کسانی خواهند بود که غدیر و مباهله و عاشورا و... برایشان نامأنوس و غریب و بیگانه خواهد بود. بنابراین باید مباهله، غدیر، عاشورا، اربعین و عرفه را برپا کرد و پرشور و شعور هم برپا کرد. باید بهوش بود که برنامه ما برای مخاطب روشنگر باشد؛ نه اینکه فقط در جلسه حضور پیدا کنند. اگرچه او هم مأجور است و خالی از حُسن نیست، اما امروز روزگار غریبی است. باید جامعه مخاطب را شناخت و به تناسب نیاز او برایش برنامه‌ریزی کرد.
بزرگداشت مباهله امسال به استان‌ها و عراق و لبنان می‌رود
در این سال‌ها برای احیای روز مباهله و این واقعه عظیم چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
امسال ششمین سالی است که ما ویژه برنامه و جشن مباهله را برگزار می‌کنیم. در این سال‌ها سعی کردیم در مواردی، ساختارشکنی کنیم. سعی کردیم از چارچوب سالن جلسه و حسینیه خارج شویم، نه در فرم بلکه در محتوا. ضمن اینکه در حسینیه و سال‌هایی هم در سالن‌های اجتماعات و آمفی‌تئاترها برنامه را برگزار کردیم و فقط به این بسنده نکردیم. بلکه تبلیغات شهری و محلی و محیطی هم برایمان مهم بود. برای اجرایی شدن این منظور باید از مسئولان فرهنگی و اجتماعی شهر تهران مدد می‌گرفتیم.
از طراحان خوش‌ذوق و خوشفکر اهل ولا در طراحی بنرها و پوسترهایی که نیاز داشتیم، کمک گرفتیم. از حوزه موسیقی و جمع‌خوانی و سرود غافل نشدیم، شاعران خوش ذوق و خوش قریحه را دعوت کردیم و جشنواره شعر مباهله را برگزار کردیم. امروز یک عنوان کتاب «مباهله مباهات شیعه» چاپ شده که حاصل سروده‌های اساتید و شاعران عزیز و جوانان در عرصه ادبیات آئینی است.
در تلویزیون و رادیو برنامه‌های مختلفی با همکاری صمیمانه و مخلصانه عزیزانمان در معاونت سیمای جمهوری اسلامی ایران و مدیران شبکه‌های سیما تهیه و پخش شد. به برگزاری مجلس فقط در تهران بسنده نکردیم؛ بلکه امسال در چند استان کشور از 20 تا 25 ذی‌الحجه ویژه برنامه مباهله برگزار می‌شود. همچنین در عراق و لبنان با استقبال از منادیان مباهله و برپایی جشن‌ها و نصب پوسترها و بیلبوردها پرداختند.
در حوزه سرود و موسیقی واحد شعر و موسیقی سازمان صداوسیما در جلساتی که با جناب آقای علیرضا قزوه برگزار کردیم، امسال ان‌شاءالله آثار موسیقایی با عنوان مباهله ساخته، اجرا و پخش خواهد شد. جلسه‌ای را با خطبا و وعاظ برگزار کردیم که در این ایام، محور و موضوع سخنرانی جلسات خود را به بحث مباهله اختصاص دهند. بر این باوریم زبان هنر و استفاده از ابزار هنری کارسازتر و تأثیرگذارتر است؛ بنابراین یکی ـ دو سال است در برنامه‌های بلندمدت منادیان مباهله ساخت انیمیشن بلند در دستور کار قرار گرفته و از این فرصت استفاده می‌کنیم. از عزیزانی که در زمینه فیلمنامه‌نویسی و نمایشنامه‌نویسی و ساخت انیمیشن دستی بر آتش دارند، دعوت می‌کنیم، دستمان را بگیرند و کمک کنند تا ان‌شاءالله یک انیمیشن خوب ساخته شود.
با وزارت ارشاد چند جلسه داشتیم و شخص وزیر با کمال لطف و برادری و عشق به اهل بیت (ع) همکاری بسیار خوب و قابل تقدیری را با منادیان مباهله داشته‌اند. در حال حاضر یک تئاتر بلند را دوستان هنرمند تمرین می‌کنند و به زودی، روی صحنه خواهد رفت. در شهر یزد دوستان 16 نمایش خیابانی را در میادین یزد در این ایام روی صحنه برده و اجرا خواهند کرد. اگر نبود لطف و همکاری و همراهی عزیزانمان در صداوسیما خصوصاً معاونت سیما، حوزه هنری، جناب آقای زاکانی شهردار تهران، شهرداران مناطق و عزیزان دیگری که راضی نبودند نامشان برده شود، ما نمی‌توانستیم در این مواردی که عرض شد توفیق داشته باشیم.
Links:
[1] https://vareth.ir/tag/keyword/8262/%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C