در پیشگاه مهربان‌تر از مادر

اهل بیت علیهم السلام طبق روایات متعدد در تمام زمان ها و مکان ها مظهر صفات خداوند و مجرای خداییِ خدا در پهنه عالمند و به واسطه این انوار مقدس است که خداوند و افعالش شناخته می‌شود. در حدیثی از امام صادق علیه السلام می‌خانیم  «بِنَا عُبِدَ اَللَّهُ وَ بِنَا عُرِفَ اَللَّهُ وَ بِنَا وُحِّدَ اَللَّهُ»؛ یعنی به وسیله ما خدا عبادت شده و شناخته شده و بوسیله ما اقرار به توحید و یگانگى خدا صورت می گیرد. این معرفت سبب می شود که وجود آن بزرگواران را  فرازمانی و فرامکانی ببینیم نه منحصر در تاریخ 1400 سال گذشته. در این بین حضرت زهرا سلام الله علیها جایگاه ویژه ای نزد خداوند دارند و در هر شرایطی می توان از پیشگاه پر خیر و برکت ایشان بهره برد.

مجرای مهربانی خدا:
از برجسته ترین صفاتی که خداوند متعال دارد، مهربانی ایشان نسبت به خلایق است. آن زمان که انسان ها به صورت فردی از مهرورزی خداوند بهره می برند، مشمول «رحمیت» و آن زمان که در حد گسترده از رحمت خداوند بهره می برند، مشمول «رحمانیت» او می شوند. آموزه های ما گویای آن است که این صفات از مجرای اهل بیت وحی به ویژه حضرت زهرا سلام الله علیها به خلایق به ویژه شیعیان می‌رسد. آن بانوی بزرگوار مجرای رحمت خدا هستند،‌ مضاف بر اینکه ایشان در جایگاه یک بانو یا مادر این مهربانی را مجرا می شوند و با روحیه مادرانه خویش دست نوازش بر سر شیعیان و محبانشان می کشند و ایشان را مورد تربیت قرار می دهند. طبق احادیث گستره این مهرورزی از دنیا و برزخ تا قیامت ادامه دارد. امام صادق علیه السلام فرمود «إِنَّ أَطْفَالَ شِیعَتِنَا مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ تُرَبِّیهِمْ فَاطِمَةُ»؛ یعنی اطفال شیعیان ما از مؤمنین را فاطمه (س) تربیت می کند. یا ابوبصیر در روایتی دیگر از امام صادق (ع) نقل می کند: «إِذَا مَاتَ طِفْلٌ مِنْ أَطْفَالِ‏ الْمُؤْمِنِینَ نَادَى مُنَادٍ فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَدْ مَاتَ فَإِنْ کَانَ مَاتَ وَالِدَاهُ أَوْ أَحَدُهُمَا أَوْ بَعْضُ أَهْلِ بَیْتِهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ دُفِعَ إِلَیْهِ یَغْذُوهُ وَ إِلَّا دُفِعَ إِلَى فَاطِمَةَ ع تَغْذُوهُ حَتَّى یَقْدَمَ أَبَوَاهُ أَوْ أَحَدُهُمَا أَوْ بَعْضُ أَهْلِ بَیْتِهِ فَتَدْفَعُهُ إِلَیْهِ. یعنی «هنگامی که کودکى از مؤمنان بمیرد، نداکننده‌‏اى در ملکوت آسمانها و زمین فریاد کند که فرزند فلانی جان سپرد؛ پس اگر پیش از وى پدر و مادر یا یکى از این دو یا دیگرى از خویشان مؤمن او از دنیا رفته باشد، آن طفل را به او بسپارند و اگر کسى را در آن دنیا نداشته باشد، سرپرستى او را به فاطمه زهرا (س) واگذارند و تحت نظر او پرورش یابد تا پدر و مادر یا یکى از ایشان یا بعض دیگر از خویشاوندانش باو ملحق شود و آنگاه به او بسپارند». یا روایات متعددی داریم که ایشان بارها در قیامت واسطه شفاعت امت پدر بزرگوارشان می شوند. این روحیه مشفقانه را بر اساس احادیث می توان در وجود مقدس حضرت زهرا سلام الله علیها به وضوح دید.

بنابراین اگر رحیمیت و رحمانیت خداوند بخواهد جلوه گر شود، در وجود حضرت زهرا سلام الله علیها نمایان می شود و هرکه قصد دارد دایره محبت خداوند را درک کند، ناچار باید متوجه آن بانوی مهربان تر از مادر شود.

مجرای نورانیت خدا:
ویژگی دیگری که خداوند در عالم قرار داده، «نور» است که نزد اهل عرفان نیز با عنوان «اشراق» شناخته می شود. خداوند در سوره نور می فرماید  «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَیْتُونَةٍ لَا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ یَكَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشَاءُ ...»؛ یعنی الله نور آسمان ها و زمین است؛ مَثَل نور او مانند چراغدان است که در آن چراغ پر فروغی است و آن چراغ درون شیشه ای قرار دارد که آن شیشه گویی ستاره تابانی است، [و آن چراغ] از [روغن] درخت زیتونی پربرکت که نه شرقی است و نه غربی افروخته می شود، [و] روغن آن [از پاکی و صافی] نزدیک است روشنی بدهد گرچه آتشی به آن نرسیده باشد، نوری است بر فراز نوری؛ خدا هر کس را بخواهد به سوی نور خود هدایت می کند.» این نور خواص هدایت گری، پالایشگری، رهایی از ظلمت دنیا، حکمت آموزی،‌ رشد و تزکیه و سایر اوصافی که در وصف «نور خدا» می گنجد، دارد؛ به عنوان نمونه امیر مؤمنان علیه السلام فرمود «بِنُورِهِ اهْتَدَوْا إِلَی مَعْرِفَتِهِ»؛ و با نور او به سوی معرفتش هدایت می شوید. یا امام صادق علیه السلام فرمود «هَدانا بِنُورِهِ»؛ ما را با نورش هدایت کرد. در فرازی دیگر فرمود «أَحْكَمَهُ بِنُورِهِ»؛ یعنی او را (پیامبر (ص) را با نورش حکمت بخشید.» حال در روایتی از امام صادق علیه السلام می خوانیم که مشکات یا آن چراغدانی که خداوند از آن سخن می گوید، فاطمه سلام الله علیها است: کَمِشْکاةٍ فَاطِمَةَع. (کافی، ج1، ص195) با این توضیح، حضرت زهرا سلام الله علیها همان مجرایی هستند که نور خدا از طریق ایشان عالم را تحت تأثیر قرار می دهد.

مجرای رضایت خدا:
یکی از مهم ترین دغدغه های آن دست از انسان های مؤمنی که دغدغه رشد و تعالی دارند، حرکت در مسیر کسب رضایت بیشتر خداوند است. برخی صفات و ویژگی هایی که مورد رضایت خداوند، ایمان به او و رسولانش، تبعیت از امامان برحق یعنی ائمه معصوم علیهم السلام، احترام به والدین، انفاق و جهاد در مسیر خدا و ... است. در هر صورت مؤمنان هر کار خیری انجام می دهند،‌ با نیت رضایت خداوند انجام می دهند،‌ به امید آنکه ثوابی معنوی از آن عمل داشته باشند. 

اما خداوند از جانب رسول خاتم خویش یعنی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله قاعده و قانونی وضع کرد که تنها منحصر در پیامبر و حضرت زهرا سلام الله علیها است. پیامبر صلی الله علیه و آله خطاب به دخت بزرگوارشان فرمود «یا فاطمةُ إنّ اللهَ یَغضِبُ لِغَضَبِکِ و یَرضى لِرضاکِ»؛‌ یعنی ای فاطمه، خداوند با غضب تو غضب می کند و یا رضایت تو راضی می شود.

یک معنای این حدیث آن است که هر فرد مؤمنی که به نیت رضایت حضرت زهرا سلام الله علیها مبادرت به عمل خیری کند، گویی در مسیر رضایت خدا گام برداشته است و در واقع رضایت آن بانوی بزرگوار همان رضایت خدا و غضب ایشان همان غضب خداست.

معنای دیگر این حدث آن است که بشری همچون حضرت زهرا سلام الله علیها به مرتبه ای از رشد رسیده که خداوند به او اعتماد می کند و او را میزان قبولی عمل قرار می دهد به گونه‌ای که وقتی ایشان از عملی راضی شد، گویی خدا راضی شده است. اگر این حدیث مشهور از خاتم النبیین صادر نمی شد، به سختی در این باره می توانستیم قاطعانه سخن بگوییم.

نتیجه آنکه خداوند اراده کرده یکی از محبوب ترین مخلوقات خویش به نام فاطمه زهرا سلام الله علیها را واسطه و مجرای الطاف خویش قرار دهد، لذا مهربانی اش در آن بانوی بزرگوار جمع شد،‌ انوار او در ظرف وجود دخت نبی قرار گرفت و رضایتش به رضایت آن مهربان تر از مادر تعلق گرفت. با این نگاه،‌ ایامی مثل فاطمیه، ایام بهره از فضائل حضرت زهرا سلام الله علیها است و مکان هایی مثل حرم های مقدس اهل بیت علیهم السلام و هر مکانی که محضریت بیشتری حاصل می شود، بهترین مکان ها برای دریافت این موهبت های الهی هستند.