کنیزی که موسی‌بن جعفر(ع) به جای تنبیه، آزاد کرد؟

وی عنوان کرد: ابتدای شروع امامت امام هفتم(ع) مصادف بود با تبعیدی که حکام جور برای اهل بیت(ع) در نظر گرفته بودند که وجود مقدس حضرت موسی کاظم(ع) به مدت حداقل هفت سال و حداکثر 14 سال در تبیعدگاه‌های مختلف و در زندان‌های مخوف، با عنوان حفظ دین از طرف طواغیت سپری شد.

این استاد اخلاق اظهار داشت: وقتی خلیفه عباسی می‌خواست امام موسی کاظم(ع) را از مدینه به سمت بصره به عنوان اولین زندان را راهی کند، به واسطه خوفی که از مردم داشت دو کجاوه به راه انداخت؛ یکی به سوی مکه و دیگری به سمت بصره تا مردم متوجه نشوند که امام با کدام کاروان و قافله رفته است.

وی عنوان کرد: شیوه زندان‌هایی که موسی بن جعفر(ع) در آنها نگهداری می‌شد شیوه منحصر به فرد قرون وسطایی و در شرایط خاصی بود. حضرت در تمام این مراحل سخت بود، امامی که شب و روز را تشخیص نمی‌داد. از این رو سلامی که ما به این امام همام می‌دهیم این است که: «السلام علی المعذب فی قعر السجون و ظلم المطامیر»؛ سلام بر آن امامی که در ته سیاه چال‌ها با ظلمتی که از ته چاه است. و ما چنین تعبیری را برای حضرت به کار می‌بریم و با توجه به تمام این سختی‌ها حضرت هیچ گاه غالب تهی نکرد، آستانه تحملشان سر نرفت و به شدت مشغول راز و نیاز و مناجات با خدا بودند.

ثمری با بیان اینکه کظم غیظ، از جمله بارزترین سجایای اخلاقی امام کاظم(ع) بود، به بیان ماجرایی از نحوه سعه صدر حضرت پرداخت و تصریح کرد: فردی که در دست حضرت آب می‌ریخت دستش لرزید و ظرف آب از دستش رها شد به روی دست امام افتاد و دست ایشان را زخمی کرد در این هنگام موسی بن جعفر(ع) نگاهی به کنیز کردند حاکی از اینکه چرا بی‌دقتی کردی! کنیز این آیه کریمه را تلاوت کرد و گفت: وَالْکَظِمِینَ الْغَیْظَ؛ قرآن کریم می‌فرماید که خشم و غضب خودتان را فرو بخورید، امام فرمودند: خشم خودم را فرو خوردم، آن کنیز سپس اظهار داشت که «وَ الْعَافِینَ عَنِ الْنَّاسِ» مردم را ببخشید و با آستانه تحمل بالا با مردم برخورد کنید، کنیز که ادامه آیه را مبنی بر اینکه «وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ‏»؛ خدا نیکوکاران را دوست دارد قرائت کرد، حضرت کاظم(ع) فرمودند: تو را در راه خدا آزادت کردم.

وی ابراز داشت: با توجه به این آیه مشخص است که چنین مسائلی در تمام دوران زندگی امام کاظم(ع) جریان دارد لذا امام در یک شرایطی که می‌توانستند انتقام بگیرند و عصبانی شوند، عصبانی نشدند و نه تنها گذشت کردند بلکه به بهترین شکل ممکن آن فردی را هم که خطا کرده بود را مورد عفو بخشش قرار دادند.

این استاد حوزه علیمه قم ادامه داد: این یک درس زندگی است که از ناحیه امام موسی بن جعفر(ع) با بهره‌گیری از حقیقت قرآن به ما داده می‌شود چرا که قرآن کریم و روایات وارده از سوی ائمه معصومین(ع) همواره ما را به امر مدارای با مردم و فرو خوردن خشم هنگام ناراحتی و عصبانیت دعوت می‌کنند.

وی با اشاره به عبارت «العافین عن الناس» اظهار داشت: بالاخره مردم متفاوت هستند و سطح درک، فهم و شعور آنها نیز متفاوت است و امام کاظم(ع) این را عملاً به ما آموخته‌اند. حضرت فرموده‌اند که مراقب باشید، «أَلدُّنیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ»؛ این دنیا همانند یک بازار است، سرمایه‌ای که در این بازار در اختیار ما است انسانیت انسان‌هاست، بعضی‌ها از انسانیتشان به درستی استفاده کرده و سود می‌برند و برخی دیگر از حیّذ انسانیت ساقط شده و طوری در ورطه غضب، شهوت و شکم بارگی رها می‌شوند که دیگر نمی‌توان آنها را در زمره انسان‌ها به شمار آورد و قطعاً آنها ضرر خواهند کرد.