امر به معروف باید کوتاه و مختصر باشد

رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با اشاره به اینکه بزرگواری یک منش و خلق است و این روحیه علاوه بر لوازم، آثاری هم دارد، افزود: بر همین اساس می‌توان انسان‌ها را به دو دسته تقسیم کرد؛ انسان‌های بزرگوار و انسان‌های «پَست». حالا شاید این واژه محترمانه نباشد اما وجود دارد. نمی‌توان چشم‌ها را روی واقعیت بست و گفت همه انسان‌ها کریم هستند. بعضی افراد کریم نیستند و حتی کرامت را دوست ندارند و البته اینها می‌توانند عوض بشوند.

* شاکله متفاوت انسان‌ها

حجت‌الاسلام مرادی افزود: باید دید آدم‌ها دوست دارند کریم باشند یا نه. این دوست‌داشتن نوعی جهت‌گیری نفس است. به تعبیر قرآن «قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَى شَاکِلَتِهِ» سوره اسرا/ آیه 8. آدم‌ها بر اساس شاکله وجودشان رفتار می‌کنند. گرچه هم یک قاتل می‌خندد هم مادر، بچه‌ها و پدر اما همه خنده‌ها یک شکل نیست. بعضی‌ها از سر بدجنسی می‌خندند و بعضی‌ها به شکلی متفاوت. بزرگواری هم به همین شکل است و از شاکله انسان می‌آید.

وی در تعریف شاکله گفت: چند نفر پشت سر هم پادشاه یک کشور می‌شوند اما شاکله این آدم‌ها با هم متفاوت است. یکی ترسو است و یکی شجاع و واکنش آدم ترسو و شجاع در حوادث مختلف فرق می‌کند. یک آدم خسیس وقتی می‌خواهد ببخشد هم نمی‌تواند خوب ببخشد. راغب اصفهانی درباره شاکله می‌گوید این مثل بندی است که چهار دست و پای حیوان را با آن می‌بندند که بتوانند حیوان را اداره کنند. «عاقل اگر چه عاقبت از جوی بگذرد، اما مسلّم است که دیوانه‌وار نیست» این رد شدن از هر حادثه اگر کریمانه باشد، متفاوت است.

* نیت امری درونی است

مرادی با استناد به سخنان اهل بیت(ع) شاکله را همان نیت دانست که تغییرپذیر است و اگر قابل تغییر نبود، خدا انبیاء را نمی‌فرستاد.

وی افزود: نیّت خیلی مهم و امری درونی است که کسی جز خدا از آن خبر ندارد. حتی در موقعیتی مثل اینکه یک نفر در جنگ می‌خواهد دشمن را از پای درآورد، باید دید خدا در کجای نیت این آدم قرار دارد. شاکله یک نفر صداقت است و وقتی از او سؤالی بپرسیم که مجبور شود یا دروغ بگوید یا سکوت کند، شاکله صادقش اجازه دروغ گفتن به او نمی‌دهد. شاکله کودکان هم به همین شکل است و متاسفانه ما آنقدر از بچه‌ها سؤال می‌پرسیم که مجبور به دروغ گفتن بشود.

* هرگز قطع رحم نکنید

رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در پاسخ به سؤال یکی از مخاطبان برنامه مبنی بر اینکه یکی از نزدیکانم لئیم است و می‌خواهم او را از این پستی نجات دهم، گفت: نکته اول سؤال این است که ما اساسا چرا باید در مورد دیگران قضاوت کنیم؟ ثانیاً به کسی چه که بخواهد به زور کسی را تغییر بدهد. برداشت ما از برخی مسائل دینی این است که الان مسئول هدایت بشر ما هستیم! فروشنده‌ای گرانفروشی می‌کند، نهی از منکرش این است که از او خرید نکنیم. یا یک نفر زیاد دروغ می‌گوید، نهی از منکرش این است که با او معاشرت نکنیم اما نباید با او قهر کرد.

حجت‌الاسلام مرادی با اشاره به اهمیت صله رحم در اسلام گفت: قطع رحم بسیار ناپسند است. ما در فاصله صفر تا بی‌نهایت می‌توانیم رابطه را کم کنیم اما به صفر نرسانیم. صله رحم این نیست که هر روز با هم باشیم، همین که از حال همدیگر خبر داشته باشیم، صله رحم است. حتی در رابطه پدر با پسر دزدِ معتادِ موادفروش نباید باج عاطفی بدهیم. این آدم را نباید طرد کرد اما باید بداند کجا دارد چه اشتباهی می‌کند. دوستی و مهربانی با چنین فردی خردمندانه نیست.

* رعایت چارچوب امر به معروف و نهی از منکر

وی در پایان سخنان خود درباره امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی گفت: امر به معروف یک کلمه است و در قرآن، هیچ سخنرانی طولانی بین انبیاء با مشرکین و کفار وجود ندارد؛ یک جمله می‌گفتند و تمام! حضرت ابراهیم یک شب تا صبح می‌نشیند کنار ستاره‌پرستان و فقط می‌گوید: من آفلین را دوست ندارم. سخنرانی نمی‌کند. احادیث رسول خدا(ص) را بخوانیم می‌بینیم که خیلی کوتاه و مختصر صحبت می‌کردند. امر به معروف و نهی از منکر همین کم‌کردن ارتباط است؛ مگر پدر فرد که او هم تکلیفی محدود دارد برای اصلاح و تربیت.