چه کسی لقب ثارالله را به امام حسین(ع) داد؟

وارث: یکی از سوالات درباره القاب امام حسین علیه‌السلام این است که چرا به امام حسین (ع) ثار الله می‌‌‌گویند و چه کسی این لقب را به ایشان داده است؟

پاسخ:

«ثار» در لغت هم به معنی خون آمده است، و هم به معنی طلب و انتقام گرفتن از خون کسی که به دست دیگران کشته شده است. (1)

ثار الله از دو واژه «ثار» و «الله» تشکیل یافته و یکی از القاب امام حسین علیه‌السّلام است که در زیارت عاشورا آن حضرت را با این لقب مورد خطاب قرارمی‌دهیم. ثارالله: یعنی (طلب دمه الله) کسی که طالب خون او خداست و انتقام از قاتلین او را خداوند خواهد گرفت. (2)

ثارالله به کسی که خود و خویشانش در راه خدا کشته شوند نیز گفته می‌شود.

مرحوم مجلسی نوشته است: «وتر الله ای الفرد المتفرد فی الکمال من نوع البشر فی عصره الشریف او المراد ثار الله ای الذی الله تعالی طالبُ دَمِه و الموتور قتیلُ له، قتیلُ فلم یدرک بدمهِ»: یعنی فردی که از لحاظ رسیدن به کمال در دوران خویش یگانه و بی همتاست، و یا مراد از آن همان ثار الله است که به معنی کسی است که طالب خون او خداوند است، و موتور به معنای کشته شدن در راه خداوند و کشته‌ شده‌‌ای است که انتقام خونش را نگرفته باشند. (3)

و احتمال دارد معنای ثارالله چنین باشد، خونی که صاحب آن خداوند است و ولیّ دم او خداوند است. چون خون حسین (ع) در راه خدا و برای حفظ قرآن و تمامیت اسلام ریخته شده این خون و این شهیدان، خدائی هستند. بنابراین انتقام آن نیز باید از طرف خداوند باشد‌، یا اینکه چون امام حسین علیه‌السّلام حجت خداوند بر زمین و ولی مطلق حق بود و مردم او را کشتند بنا بر این خداوند انتقام حجتش را از قاتلین او خواهد گرفت.

و احتمال دارد به این معنا باشد که جان و خون امام حسین (ع) چنان متعالی و حقانی است که به خداوند استناد دارد و از شرافت ویژه‌ای برخوردار است مثل: بیت الله، یوم الله، ید الله، و ...

امّا درباره اینکه این لقب را چه کسی به امام حسین علیه‌السّلام داده است باید گفته شود که این لقب در زیارت معتبر عاشورا آمده است و چون سند زیارت عاشورا قدسی است، یعنی زیارت عاشورا که زیارت امام حسین علیه‌السّلام است از طرف خداوند به ائمه رسیده است و‌ آنرا پیامبر اکرم از جبرئیل گرفته و جبرئیل آن را از خداوند یاد گرفته است و از طریق معصومین به ما آموخته‌‌اند تا آن حضرت را زیارت کنیم (4) بر این اساس این لقب را خداوند به امام حسین علیه‌السّلام داده است. (5)

1. عبدالسلام محمد هارون، مقابیس اللغه، ج1.

2. ابن المنظور، لسان العرب، ج4، واژه ثار.

3. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، 1403، ج98، ص154.

4. ر.ک: قمی، عباس، مفاتیح الجنان، و سید بن طاووس، اقبال، قم، مرکز نشر تبلیغات اسلامی، 1416، ج3، ص 55. و دریایی، محمدرسول، حماسه سیاسی تاریخی زیارت عاشورا، تهران، انتشارات جعفری، 1371، ص12 ـ 13.

5. مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم.