ویژگی های انسان خدا محور

وارث: خدامحوری در زندگی، اصلی است که هیچ عاملی نباید آن را تحت الشعاع قرار دهد؛ مفهوم خدامحوری عبارت است از جهت‏گیری کلیۀ اعمال و رفتارهای انسان به سوی ملاک ها و معیارهای الهی؛ انعکاس این امر در فضای تربیت، بیانگر ویژگی خدامحوری است.

در گنجینۀ زیارتنامۀ امام رضا (علیه‏السلام)، مهم ترین این ملاک ها و معیارها، خلیفۀ خدا و رفتار در قبال اوست. انسان خدا محور رفتار در قبال خلیفةالله را جهت معرفت به الله به خوبی دنبال کرده و تلاش می کند تا بهترین رفتارها را در محضر امام (علیه السلام) دارا باشد و این رفتار موجب می شود تا انسان محوریت الهی پیدا کند و در نتیجه از مقربان درگاه الهی شود. پس این قرب، به واسطۀ ولایت اهل بیت (علیهم السلام) و با هدایت آنان حاصل می شود. با حضور در محضر خلیفة الله مهم ترین معرفتی که برای انسان حاصل می شود، معرفت نفس است که معرفت الله را در پی خواهد داشت. چنین انسانی همیشه خود را در محضر خلیفةالله می بیند و این تمرینی برای قرار گرفتن در محضر الهی است. این حضور و بهره مندی از آن، موجب روشن شدن چراغ عقل، بصیرت و در نهایت درک محضر الله می شود.

ویژگی های انسان خدامحور بر اساس زیارت نامۀ امام رضا (علیه السلام)

1ـ شروع همۀ امور با بسم الله؛ «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّه‏».

2ـ دوری از شرک؛ انسان خدامحور زیارت را برای تقرب به خداوند انجام می دهد؛ «اللَّهُمَّ إِلَیْکَ تَوَجَّهْتُ وَ إِلَیْکَ قَصَدْتُ وَ مَا عِنْدَکَ أَرَدْت»‏؛ پروردگارا رویم به سوى تو است، قصدم به جانب تو است و آنچه در پیش تو است می خواهم.‏

3ـ ایمان به شئون و رعایت آن در بیان شهادت به وحدانیت خداوند و جایگاه اهل بیت (علیهم السلام)؛ «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنْ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ... اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَبْدِکَ وَ أَخِی رَسُولِک».

4ـ تسلیم امر خدا بودن و تبعیت از سنت نبی (صلی الله علیه و آله) جهت استحکام دین؛ «أَنَّ قِوَامَ دِینِی التَّسْلِیمُ لِأَمْرِک وَ الِاتِّبَاعُ لِسُنَّةِ نَبِیِّک‏».

5ـ طهارت ظاهر و باطن در محضر الله و خلیفة او؛ هرگاه به زیارت قبر على بن موسى الرّضا در طوس رفتى هنگام خروج از منزلت غسل کن و در وقت غسل بگو: «اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی وَ طَهِّرْ لِی قَلْبِی»‏؛ خدایا، من را پاک و قلبم را پاکیزه فرما.

6ـ تولی و تبری؛ «اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِحُبِّهِمْ وَ بِوَلَایَتِهِمْ أَتَوَلَّى آخِرَهُمْ بِمَا تَوَلَّیْتُ بِهِ أَوَّلَهُمْ وَ أَبْرَأُ مِنْ کُلِّ وَلِیجَةٍ دُونَهُمْ»؛ بار خدایا من به واسطۀ حبّ و دوستى ایشان به تو تقرّب مى‏جویم، خدایا من نسبت به آخرین ایشان موالات دارم همان طورى که نسبت به اوّلین نفرشان موالات دارم و تبرّی مى‏جویم از هر بیگانه‏اى نسبت به آنها.

7ـ مُعترف به خطایای خود؛ «به نزدت آمده‏ام در حالى که مسافر و زائرم، از جنایت‏هایى که به خود کرده و کوله‏بار سنگینى که براى خویش فراهم کرده‏ام‏».

8ـ شوق به استغفار؛ «اَستَغفِرُکَ استغفار رغبةٍ».

9ـ امید و رجاء؛ «اَستَغفِرُکَ استغفار رجاءً».

10ـ ‏اخلاص، تقوی و توکل؛ «وَ أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفَارَ إِخْلَاصٍ وَ أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفَارَ تَقْوَى وَ أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفَارَ تَوَکُّل».‏

نتیجۀ بحث

با توجه به ویژگی ها و خصوصیاتی که اهل بیت (علیهم السلام) در این گنجینۀ گهربار بیان فرمودند، انسان خدامحور تمام توجهش معطوف به خداست و از هر امری خدا را نتیجه گیری می کند و همۀ نیروها را از او می بیند. این شخص اهل بیت (علیهم السلام) را امام، حجت و شفیع درگاه الهی دانسته و به جایگاه و فضایل ایشان ایمان دارد و برای تقرب به خدا در صراط اهل بیت (علیهم السلام) حرکت کرده و علیه دشمنان ایشان گام بر می دارد.