رمز پیروزی بر دشمن داخلی در کلام امام علی(ع)

وارث: امام علی علیه‌السلام: آنگاه که خدا، راستى و اخلاص ما را دید، خوارى و ذلت را بر دشمنان ما نازل و پیروزى را به ما عنایت فرمود، تا آنجا که اسلام استحکام یافته فراگیر شد و در سرزمینهاى پهناورى نفوذ کرد.

برخى این خطبه را به آغاز سال ۳۷ هجرى نسبت به تحرّکات معاویه در بصره، و برخى در یکى از روزهاى جنگ صفین نسبت مى‏‌دهند.

امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام: در رکاب پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بودیم و با پدران و فرزندان و برادران و عموهاى خود جنگ مى‌کردیم، که این مبارزه بر ایمان و تسلیم ما مى‌افزود، و ما را در جاده وسیع حق و صبر و بردبارى برابر ناگواریها و جهاد و کوشش برابر دشمن، ثابت قدم مى‌ساخت.

گاهى یک نفر از ما و دیگرى از دشمنان ما، مانند دو پهلوان نبرد مى‌کردند، و هر کدام مى‌خواست کار دیگرى را بسازد و جام مرگ را به دیگرى بنوشاند، گاهى ما بر دشمن پیروز مى‌شدیم و زمانى دشمن بر ما غلبه مى‌کرد.

پس آنگاه که خدا، راستى و اخلاص ما را دید، خوارى و ذلت را بر دشمنان ما نازل و پیروزى را به ما عنایت فرمود، تا آنجا که اسلام استحکام یافته فراگیر شد و در سرزمینهاى پهناورى نفوذ کرد.

به جانم سوگند! اگر ما در مبارزه مثل شما بودیم هرگز پایه‌اى براى دین استوار نمى ماند، و شاخه‌اى از درخت ایمان سبز نمى‌گردید، به خدا سوگند! شما هم اکنون از سینه شتر خون مى‌دوشید و سرانجامى جز پشیمانى ندارید.

متن حدیث:

وَ لَقَدْ کُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِه نَقْتُلُ آبَاءَنَا وَ اءَبْنَاءَنَا وَ إِخْوَانَنَا وَ اءَعْمَامَنَا مَا یَزِیدُنَا ذَلِکَ إِلا إِیمَانا وَ تَسْلِیما وَ مُضِیّا عَلَى اللَّقَمِ وَ صَبْرا عَلَى مَضَضِ الْاءَلَمِ وَ جِدّا فِى جِهَادِ الْعَدُوِّ وَ لَقَدْ کَانَ الرَّجُلُ مِنَّا وَ الْآخَرُ مِنْ عَدُوِّنَا یَتَصَاوَلاَنِ تَصَاوُلَ الْفَحْلَیْنِ یَتَخَالَسَانِ اءَنْفُسَهُمَا اءَیُّهُمَا یَسْقِی صَاحِبَهُ کَأْسَ الْمَنُونِ فَمَرَّةً لَنَا مِنْ عَدُوِّنَا وَ مَرَّةً لِعَدُوِّنَا مِنَّا.
فَلَمَّا رَاءَى اللَّهُ صِدْقَنَا اءَنْزَلَ بِعَدُوِّنَا الْکَبْتَ وَ اءَنْزَلَ عَلَیْنَا النَّصْرَ حَتَّى اسْتَقَرَّ الْإِسْلاَمُ مُلْقِیا جِرَانَهُ وَ مُتَبَوِّئا اءَوْطَانَهُ، وَ لَعَمْرِی لَوْ کُنَّا نَأْتِی مَا اءَتَیْتُمْ مَا قَامَ لِلدِّینِ عَمُودٌ وَ لاَ اخْضَرَّ لِلْإِیمَانِ عُودٌ وَ ایْمُ اللَّهِ لَتَحْتَلِبُنَّهَا دَما وَ لَتُتْبِعُنَّهَا نَدَما.