اسامى و القاب حضرت فاطمه معصومه (س) را بیشتر بشناسید

وارث: برای این مجلله عظیم الشان اسامی چند نقل كرده‌اند كه عبارتند از:

فاطمه:
ایشان هم نام حضرت زهراعلیهاالسلام و فاطمه یا فاطمه كبرى‏ نامیده شده است. در روایتى درباره مقام والا و عظمت‏ شان حضرت زهراعلیهاالسلام و علت ‏نامیده شدن ایشان به فاطمه آمده است:

محمد بن مسلم گفت: از ابوجعفر امام باقرعلیه السلام شنیدم كه فرمود:

فاطمه داراى جایگاهى كنار درِ جهنم است. وقتى روز قیامت مى‏ شود، میان دو چشم هر نفر، مومن یا كافر نگاشته مى‏ شود. آنگاه به كسى‏ كه دوستدار اهل‏بیت است و گناهان فراوانى دارد، دستور داده ‏مى‏شود به آتش افكنده گردد. وقتى حضرت فاطمه آن شخص را مى‏ بیند، مى گوید: بارالها! مولاى من! مرا فاطمه نام نهادى و به واسطه من‏ مى‏ خواستى از كسانى كه دوستدار من و ذریه‏ام هستند درگذرى.‏ وعده‏ات حق است و تو از وعده‏ات تخلف نمى‏ كنى.

حضرت معصومه علیهاالسلام نیز چون حضرت فاطمه زهراعلیهاالسلام داراى مقام شفاعت ‏است. و احتمالا نامیده شدن وى به فاطمه بى ‏ارتباط با این مقام‏ نبوده است. به هر تقدیر به واسطه این بانوى گرامى بسیارى از شیعیان داخل بهشت مى‏ گردند. در این‏ باره امام صادق علیه السلام مى‏فرماید: بدانیدبراى بهشت هشت در است؛ سه تا از آنها به سوى قم‏ باز مى‏شود. در آنجا بانویى قبض روح مى شود. او از جمله ‏فرزندانم، و نامش فاطمه دختر موسى است. به شفاعت او همه شیعیان ‏داخل بهشت مى‏ گردند.

در آن زمان خداوند عزیز و والامرتبه مى‏ فرماید: درست گفتى، تو را فاطمه نام نهادم و مى‏خواستم به خاطر تو از كسى كه دوستت ‏دارد، و پیرو توست و به خاندانت علاقمند و پیرو آنان است، درگذرم. پیمانم حق است و من خلف وعده نمی كنم؛ به این سبب به‏ بنده‏ام فرمان داخل شدن در آتش را دادم تا تو درباره او شفاعت ‏كنى. تو را شفیع قرار دادم تا براى ملائكه و پیامبران و فرستادگانم و صاحبان این توقفگاه، جایگاه و منزلتت در پیشگاه من ‏مشخص شود. هر كس را كه دیدى میان دو چشمش كلمه مومن است، مى‏گیرى ‏و داخل بهشت مى‏ كنى.

امام رضا علیه‌السلام فرمود:«من زار المعصومه بقم كمن ‏زارنى‏»؛ هر كس معصومه را در قم زیارت كند، مانند كسى است كه مرا زیارت كرده است.

حضرت معصومه علیهاالسلام نیز چون حضرت فاطمه زهراعلیهاالسلام داراى مقام شفاعت ‏است؛ و احتمالا نامیده شدن وى به فاطمه بى ‏ارتباط با این مقام‏ نبوده است. به هر تقدیر به واسطه این بانوى گرامى بسیارى از شیعیان داخل بهشت مى‏گردند. در این‏ باره امام صادق علیه السلام مى‏ فرماید:

«... الا ان للجنة ثمانیةَ ابواب، ثلاثه منها الى قم. تقبض فیها امراه هى من ولدى و اسمها فاطمه بنت موسى تدخل بشفاعتها شیعتى ‏الجنة باجمعهم»؛ آگاه باشید، براى بهشت هشت در است؛ سه تا از آنها به سوى قم‏ باز مى‏شود. در آنجا بانویى قبض روح مى‏شود. او از جمله ‏فرزندانم، و نامش فاطمه دختر موسى است. به شفاعت او همه شیعیان ‏داخل بهشت مى‏ گردند.

برخى از نویسندگان در توضیح روایت فوق گفته‏ اند:

مقتضاى این خبر آن است كه از براى آن مخدره (فاطمه معصومه) در نزد خداى تعالى مقام محمودى است كه شفاعت نمودن آن مخدره ‏باشد(در) روز جزا. و از براى او نزد خدا شانى است عظیم كه آن ‏حضرت و هكذا برادرش حضرت رضا علیه‌السلام كه در زیارتش مى‏فرماید:«ان لك‏ عندالله شانا من الشان.» و هكذا حضرت جواد. در كتاب مفتاح‏الجنان مذكور است كه حضرت رضا فرمود: هر كه زیارت كند او را همچنان است كه مرا زیارت كرده است. گرچه مولف مفتاح معلوم ‏نیست، اما از احادیث معتبر نیز چنین مطلبى استفاده مى‏ شود. در حدیث است كه «من زار ذریتهما كانما زارهما»؛ هر كس ذریه حضرت‏ حسن و حسین را زیارت كند، مثل كسى است كه خود آنها را زیارت‏ كند. حضرت معصومه و حضرت عبدالعظیم حسنى نیز مشمول همین حكم‏ هستند.

آرى، حضرت معصومه از مقام محمود یعنى مقام شفاعت ‏برخوردار است.

یا بضعة الرساله:

یاد مدینه كردم با گوش جان شنیدم

لبیك را ز بالا تا در حرم رسیدم


آیا شد آشكارا قبر نهان زهرا؟

یا فاطمه ز هر سو با گوش جان شنیدم


بنت امام كاظم اخت امام هشتم

باشد شفاعتش را روز جزا امیدم


یا بضعة ‏الرساله، ما را مران ز درگه

گشتم گداى كویت از غیر، دل بریدم


بر زاده برادر، جان جواد سوگند

رحمى، اگر چه زیر بار گنه خمیدم


یا فاطمه، شفاعت از روسیاهى‏ام كن

تا خلق روز محشر بینند رو سپیدم

معصومه:
حضرت فاطمه معصومه مستغرق در عبادت، و از آلایش به معاصى و زشتی‌ها پیراسته و عصمت مادرش زهرا علیهاالسلام در او تجلى نموده است.

بر اساس پاره‏اى از روایات، لقب معصومه از سوى امام رضا علیه السلام به ‏این بانوى عظیم الشان اعطا گردید. علامه مجلسى در این باره ‏گوید: امام رضا علیه‌السلام در جایى فرمود:«من زار المعصومه بقم كمن ‏زارنى‏»؛ هر كس معصومه را در قم زیارت كند، مانند كسى است كه مرا زیارت كرده است.

بر اساس رویاى صادقه نسب‏ شناس گرانقدر مرحوم آیة الله ‏سیدمحمود مرعشى نجفى(م 1338 ه .) این لقب از طرف امام ‏صادق علیه‌السلام بر حضرت معصومه اطلاق شده است. در این رویا امام ‏صادق علیه‌السلام به آیة الله نجفى كه با دعا و راز و نیاز تلاش پى‏گیرى‏ را براى یافتن قبر مطهر حضرت زهرا علیهاالسلام آغاز كرده بود، خطاب ‏فرمود: «علیك بكریمه اهل‏بیت‏»؛ بر تو باد به كریمه اهل‏بیت.

كریمه اهل‏بیت:
حضرت معصومه در زبان علما و فقهاى شیعه به لقب «كریمه ‏اهل‏بیت‏» یاد مى‏شود. از میان بانوان اهل‏بیت این نام زیبا تنها به او اختصاص یافته است.

بر اساس رویاى صادقه نسب‏ شناس گرانقدر مرحوم آیة الله ‏سیدمحمود مرعشى نجفى(م 1338 ه .) این لقب از طرف امام ‏صادق علیه‌السلام بر حضرت معصومه اطلاق شده است. در این رویا امام ‏صادق علیه‌السلام به آیة الله نجفى كه با دعا و راز و نیاز تلاش پى‏گیرى‏ را براى یافتن قبر مطهر حضرت زهرا علیهاالسلام آغاز كرده بود، خطاب ‏فرمود: «علیك بكریمه اهل‏بیت‏»؛ بر تو باد به كریمه اهل‏بیت.

لقب‌هاى حضرت معصومه علیهاالسلام از زیارتنامه ‏ها
تا آنجایى كه ما اطلاع یافتیم، سه ‏زیارتنامه براى حضرت معصومه ‏ذكر شده است: یكى از آنها مشهور و دوتاى دیگر غیرمشهوراست.

اسامى و لقب‌هایى كه براى حضرت معصومه در دو زیارتنامه غیرمشهور ذكر شده، به قرار ذیل است:

طاهره(پاكیزه)؛ حمیده(ستوده)؛ برّه(نیكوكار)؛ رشیده(رشد یافته)؛ تقیه(پرهیزكار)؛ رضیه(خشنود از خدا)؛ مرضیه (مورد رضایت ‏خدا)؛ سیده طاهره(بانوى پاكیزه)؛ سیده ‏صدیقه(بانوى بسیار راستگو)؛ سیده رضیه مرضیه (بانوى خشنود از خدا و مورد رضاى او)؛ سیده ‏نساء العالمین(سرور زنان عالم).

لقب‌هاى دیگر آن بانو
محدثه و عابده و مِقدامه(بانوى پیشتاز) از دیگر صفات و القابى ‏است كه براى حضرت معصومه عنوان شده است.

/ف.م214