بزرگ‌ترين موزه فرش خاورميانه در آستان‌قدس رضوي

وارث: معاونت امور سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان‌قدس‌رضوي با اعلام اين خبر گفت: از مجموع ۶۵۰ تخته فرش نفيس، در حال حاضر تعداد ۱۰۳ تخته قالي و قاليچه كه از نفيس‌ترين شاهكارهاي هنري به شمار مي‌روند و قدمتشان از دوره صفويه تا دوره معاصر است، در اين موزه تخصصي و كم‌نظير در معرض ديد علاقه‌مندان قرار گرفته است.

دكتر علي سوزنچي‌كاشاني تصريح كرد: «اين موزه شامل مجموعه‌اي غني از قالي‌هاي نفيسي است كه طي دوره‌هاي مختلف تاريخي، توسط دوستداران و عاشقان امام رضا (ع) وقف يا اهداء شده و يا توسط آستان قدس رضوي براي استفاده در حرم مطهر خريداري شده است. بسياري از اين فرش‌ها علاوه بر ارزش تاريخي و هنري، داراي ارزش‌هاي كاربردي بوده و به عنوان كف‌پوش، سجاده، ضريح‌پوش، پرده و... در دوره‌هاي مختلف در حرم مطهر مورد استفاده قرار مي‌گرفتند». وي با بيان اينكه اين موزه از بهترين سيستم نمايش فرش استفاده مي‌كند، ادامه داد: «شيوۀ نمايش قالي‌ها در اين موزه به دو روش كلي عمودي و افقي است كه در نوع نمايش افقي از سكوهايي با شيب بسيار كم و در نوع نمايش عمودي از روش نصب نوارهاي ولكرو كه بهترين و مناسب‌ترين سيستم نمايش فرش و منسوجات به شكل عمودي بوده، استفاده شده است». وي فضاي كارگاهي اين موزه را از نقاط شاخص آن دانست و افزود: «فضاي كارگاهي درنظرگرفته شده در اين موزه كه از نقاط شاخص آن به شمار مي‌رود، شامل بخش‌هاي حفاظت و مرمت، قرنطينه، آفت‌زدايي و مخزن است».

سوزنچي با بيان اينكه هر طبقه اين موزه، مختص به منطقه و دوره زماني مشخص است، گفت: «در طبقه همكف، قالي‌هاي بافت مناطق مركز و شرق كشور و هم‌چنين قالي‌هاي پرده‌اي نگهداري مي‌شود. طبقه اول اين موزه به قالي‌هاي بافت مناطق غرب و شمال غرب كشور و نيز قاليچه‌هاي بافت ايلات و عشاير كشور اختصاص دارد. طبقه منهاي يك نيز به نمايش قالي‌هاي دوره صفوي و قالي‌هاي بزرگ مشهد و قالي‌هايي از كرمان و كاشان مي‌پردازد».

معاونت امور موزه‌هاي آستان‌قدس‌رضوي در ادامه اين مطلب، خاطرنشان كرد: «در انتخاب و چيدمان فرش‌ها سعي بر اين بوده كه براي هريك از مراكز مهم قالي‌بافي كشور، فضايي اختصاصي در نظر گرفته شود تا ضمن ملموس بودن ويژگي‌هاي فرش‌بافي اين مناطق، به معرفي سابقه فرش‌بافي آن‌ها نيز پرداخته شود».

سوزنچي در پايان به چند نمونه از شاخص‌ترين قالي‌هاي اين موزه اشاره كرد و گفت: «فرش‌هايي از ادوار مختلف تاريخي در اين موزه نگهداري مي‌شود كه از جمله آن قالي افشان‌بندي و قالي افشان شاه‌عباسي گلابتون‌دار مربوط به دوره صفويه بوده و قالي چهار فصل، قالي پرده‌اي گلداني، قالي بته سراسري و قاليچه محرابي درختي (درخت طوبي) متعلق به دوره قاجار است. ‌ هم‌چنين، قالي محرابي تصويري «هفت شهر عشق» كه به اعتقاد اكثر كار‌شناسان، نفيس‌ترين قالي بافته‌شده در دوره معاصر است، از جمله قالي‌هاي نفيسي است كه در اين موزه نگهداري مي‌شود».

/ف.م214