آیه مودت در شأن چه کسانی است؟

وارث: یکی از آیاتی که محبت اهل بیت را بیان می‌کند، آیه مودت است.در قرآن می‌خوانیم که: «ِقُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى [شوری/۲۳] ‏ بگو من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‌‏كنم جز دوست ‏داشتن نزديكانم (اهل بيتم)». بهترین راه برای این‌که مشخص شود معنای «قربی» چیست رجوع به روایات صحیح درباره شمول معنای این کلمه است. در روایات فریقین با سندهای متعددی آمده است که: «هنگامى كه این آیه نازل شد اصحاب عرض كردند اى رسول خدا! خويشاوندان تو كه مودت آنها بر ما واجب است كيانند؟ فرمود: على و فاطمه و دو فرزند آن دو، اين سخن را سه بار تكرار فرمود».[۱]

نکاتی که باید درباره سند این حدیث به آن توجه کرد:

نکته اول: «ابن تیمیه و چند تن از علمای اهل سنت درباره حدیثی که به طرق متعدد نقل شده باشد، می‌گویند: «اگر روايات متعدد و زیاد شد، همديگر را تقويت می‌کنند و روايت صحيح می‌شود گرچه ناقلين همگی فجار و فساق باشند.»[۲] با وجود این فتوا از ابن تیمیه و علمای اهل سنت، این روایت در کتب متعدد اهل سنت با اسناد مختلف نقل شده است و همین امر در صحت این روایت کافی است.

‏نکته دوم: ترمذی نیز به نقل این روایت پرداخته و می نویسد: «بندار، از محمّد بن جعفر، از شعبه، از عبدالملک بن میسره این گونه نقل می کند: «طاووس شنید که شخصی از ابن عباس درباره آیه مودّت پرسید. سعید بن جبیر در جواب گفت: «منظور از قربی، آل محمّد علیهم السلام هستند». ترمذی در ذیل این حدیث می نویسد: «این حدیث حسن و صحیح است».[۳] با این نوشتار ثابت شد کسانی که می‌گویند صحابه و همسران پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) جزء "قربی" محسوب می‌شوند، حرفی غیر منطقی و بر خلاف روایات صحیح زده‌اند.

نتیجه: آیه مودت طبق روایات صحیح شامل على و فاطمه و دو فرزند آن دو (سلام الله علیهم) می‌باشد.

پی‌نوشت:

[۱]. فخر رازی، مفاتيح الغيب، ج ‏۲۷، ص ۵۹۵، ناشر: دار احياء التراث العربي‏، مكان چاپ: بيروت‏، سال چاپ: ۱۴۲۰ ه.ق
بیضاوی، أنوار التنزيل و أسرار التأويل، ج‏۵، ص: ۸۰، ناشر: دار احياء التراث العربى‏، بيروت‏، تحقيق: محمد عبد الرحمن المرعشلی
سیوطی، الدر المنثور فى تفسير المأثور، ج‏۶، ص: ۷ ،ناشر: كتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم، ۱۴۰۴ ه.ق
[۲]. ابن تیمیه، كتب ورسائل وفتاوى شيخ الإسلام، ج ۱۸ ص ۲۶. دار النشر، مكتبة ابن تيمية ، الطبعة الثانية، تحقيق عبدالرحمن بن محمد بن قاسم العاصمي النجدي
بدر الدين محمود بن أحمد العيني، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج ۲۵ ص ۱۵۹. دار النشر: دار إحياء التراث العربي، بيروت
[۳]. ترمذی، سنن الترمذي  ج ۵ ص ۱۴۳، دار النشر : دار إحياء التراث العربي، بيروت ، تحقيق : أحمد محمد شاكر وآخرون