سیمای زنِ الگو در منظومه‌ فکری رهبر معظم انقلاب

وارث: خداوند، انسان – خواه زن و خواه مرد- را از «نفس واحده» آفریده (نساء/1؛زمر/6) و در مبدأ آفرینش، هر دو از یک گوهرند و امتیازشان تنها بر پایه‌ی اوصاف و اخلاق کسبی است. بر مبنای معارف قرآن، تمام حقیقت انسان، روح اوست و شناخت زن و مرد، نه از راه جنسیّت، که از راه انسانیّت میسّر است و این دو صنف، در مقام خلیفة اللّهی و در مسیر هدایت و رسیدن به کمالات و فضائل برابرند و جنسیّت، تأثیری در دستیابی زن و مرد به ارزش‌ها و کمالات ندارد.

مهم‌ترین منشأ اختلاف نظر مکتب اسلام با مکاتب الحادی ومادّی درباره‌ی مسئله‌ی زن، به همین تعریف آنها از حقیقت انسان برمی‌گردد. نگاهی که حقیقت انسان را در همین بدن و قالب مادّی محدود می‌کند، طبیعی است که بر مبنای تفاوت‌های ظاهری و بدنی، زن و مرد را دو نوع و دو جنس مستقل از هم بداند که در طول تاریخ، حقّ یکی به نفع دیگری تضییع شده و اکنون باید با «برابری جنسی» کرامت و حقوق او را استیفا کرد و البتّه بهترین شیوه‌ی برقراری این برابری و بازپس گرفتن این حق، این است که زن، مرد شود!

در این نگاه سطحی‌ به مسئله‌ پیچیده و در عین حال حسّاس و ظریف جنسیّت، تفاوت‌های زن و مرد، به غلط به امتیازات یکی بر دیگری تفسیر شده است و برخی ویژگی‌های جنس مرد، معیار فضیلت قرار گرفته و فقدان آنها برای زن، موجبات نقص قلمداد شده است. این شیوه‌ی نگاه جنسیّتی به مسئله‌ زن در تفکّر غربی، پیامدهای ناگواری برای او در پی داشته است؛ زنی که در جاهلیّت دیروز، جسمش زنده‌به‌گور می‌شد، در دنیای جهل و خرافه‌ی امروز، با شعار آزادی و برابری، جسمش بازیچه‌ مردان قرار گرفته و روحش به بند کشیده می‌شود و از همین روست که به تعبیر رهبر معظّم انقلاب اسلامی، مسئله‌ زن را در دنیای امروز باید «بحران زن» نامید.

 

امروز مسئله‌ زن به یکی از مهم‌ترین اهرم‌های فشار سیاسی غرب بر دولت‌های دیگر و نیز یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحمیل فکر و فرهنگ غربی بر جوامع دیگر، به‌ویژه جوامع مسلمان است که در راستای تحقق شعارهای خوش‌آب و رنگی مانند تجدّد، آزادی، حقوق بشر، دمکراسی، توسعه، جهانی شدن و... با استفاده از دستگاه‌های وسیع تبلیغاتی انجام می‌شود. از همین روی، نگاه سالم، دقیق و منطقی به مسئله‌ی زن، هم نیازمند شناخت مبانی و معارف وحیانی است و هم مستلزم نقد افکار غربی و ردّ مرجعیّت آنها و به تعبیر رهبر معظّم انقلاب، خلاص شدن از «تفکّرات کلیشه‌اى غلطِ متحجّر نونما». این موضوع بخصوص برای نسل جوان امروز و به‌ویژه برای زنان، اهمیّتی حیاتی دارد تا «هویّت حقیقی» خویش را بازیابند.

کتاب «زن و بازیابی هویّت حقیقی» شامل گزیده بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر معظّم انقلاب اسلامی (مدّظلّه‌العالی) که از سوی انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده، مجموعه‌ای وزین و ارزشمند در پرداختن به مسئله‌ زن در آینه‌ی معارف اسلامی و نگاه انتقادی به این موضوع در مکاتب غربی است که در قالب فهرستی مفصّل، جزئی‌ترین مطالب مرتبط با مسئله‌ زن و سیمای او در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی را از نگاه دقیق رهبر انقلاب تبیین کرده است. این اثر، منبع مدوّن ذی‌قیمتی برای علاقه‌مندان در پاسخگویی به شبهات و مسائل حوزه‌ زنان است.

این اثر در چهار بخش اصلی (شامل 22 فصل) و 311 صفحه منتشر شده است: «کلّیات مباحث زن و خانواده»، «سیمای زن در بُعد فردی»، «سیمای زن در بُعد خانوادگی» و «سیمای زن در بُعد اجتماعی» عناوین چهار بخش اصلی کتاب هستند و به‌رغم آن‌که مطالب آن، در شرایط متفاوت و اقتضائات زمانی مختلف از جانب ایشان افاضه شده، اما هماهنگی درونی و روح واحد در محتوای کلّی آن مشهود است و مخاطب با مطالعه‌ی آن می‌تواند الگوی روشنی از هویّت و شخصیّت مستقلّ زن مسلمان ایرانی و نقش، جایگاه، منزلت و رسالت او در عرصه‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی در ذهن خود تصویر کند.

در بخش نخست این کتاب در چهار فصل، پس از تبیین جوانب مختلف ضرورت پرداختن به موضوع زن، پیشینه‌ی تاریخی این موضوع و وضعیّت زنان در دوران‌های مختلفی چون قبل از ظهور اسلام، بعد از ظهور اسلام، تاریخ غرب، ایرانِ 150 سال قبل و ایرانِ قبل از انقلاب(دوران پهلوی)، از نگاه رهبر معظّم انقلاب بحث و بررسی شده است. در فصل سوّم این اثر، جایگاه «زن در اسلام و تمدّن اسلامی» در ذیل موضوعاتی چون جایگاه و منزلت زن در اسلام، ویژگی‌های زن اسلامی-ایرانی، مشکلات و نواقص مرتبط با مسئله‌ زن در جوامع اسلامی و جامعه‌ ایرانی و سرانجام راهکارهایی برای حلّ این مشکلات و نواقص تشریح شده است.

آخرین فصل این بخش، به بررسی وضعیت «زن در غرب و تمدّن مادّی» پرداخته و پس از بررسی منزلت و جایگاه زن در این تمدّن و مشکلات پیش روی او، عملکرد غربیان در قبال زن را نقد کرده است. به عقیده‌ی رهبر معظّم انقلاب، غربیان برای پیشبرد مقاصد خود از زنان سوء استفاده کرده‌اند و با ترویج آزادی جنسی و سوق دادن زن به سوی بی‌بندوباری، ابتذال و جلوه‌گری، تحت عنوان «آزادی زن» به او ظلم و اهانت کرده‌اند و این اهانت و تحقیر، با حضور زن در پشت میز دیپلماسی جبران نخواهد شد(نک: ص 103-89).

موضع جمهوری اسلامی در برابر غرب و تمدّن مادّی و ارائه‌ی راهکار مرتبط با جوامع غربی از دیگر عناوین محوری این فصل است. چاره‌ی نجات زن غربی از منظر رهبر فرزانه‌ انقلاب آن است که غربیان بدون افراط و تفریط، با دیدگاه‌های اسلام در باب مسئله‌ زن مواجه شوند و با تغییر نگاه، زن را انسانی والا و متکامل ببینند. به  فرموده‌ی معظّمٌ‌له «... ما از دنیا طلبکاریم. دنیا عرض می‌کنم، یعنى دنیاى غرب. شما به بشریّت عموماً و به زن خصوصاً خیانت کرده‏اید؛ با کشاندن زن و مرد به وادى ابتلائات جنسى و برافروختن و دامن زدن به آتش زیاده‏روى‏هاى جنسىِ بى‏قانون و بى‏نظم در جامعه، با آوردن زن به شکل متبرّج به وسط میدان... .»(ص 103).

در بخش دوّم با عنوان «سیمای زن در بُعد فردی» در مطالب متعدّدی به معرّفی الگوهای قرآنی-اسلامی و برخی از زوایای حیات و ویژگی‌های این زنان الگو پرداخته است؛ الگوهایی چون حضرت زهرا (سلام‌الله علیها)، حضرت زینب کبری (سلام‌الله علیها)، حضرت سکینه (سلام‌الله علیها)، حضرت مریم(سلام‌الله علیها) و حضرت آسیه(سلام‌الله علیها). در فصل دوّم این بخش نیز برخی از الگوهای منحط ذکر شده در قرآن و ویژگی‌ها آنها بررسی و تحلیل شده‌اند. وظایف زن در بُعد فردی، برابری‌ها و تفاوت‌های میان زن و مرد و عوامل انحطاط در زنان، دیگر عناوین مهمّ مطالب این فصل محسوب می‌شوند.

«سیمای زن در بُعد خانوادگی» عنوان بخش سوّم این کتاب است که در قالب هفت فصل، مطالب ارزشمندی را در ذیل محورهایی چون جایگاه خانواده در اسلام و فرهنگ اسلامی، خانواده در غرب و فرهنگ غربی، ثمرات و عوامل تشکیل و تقویت خانواده، عواقب و عوامل تزلزل و نبودِ خانواده، روش‌های صحیح زندگی در خانواده، وظایف نهادهای اجتماعی در رابطه با مسائل مربوط به خانواده و جایگاه زن در خانواده را در خود جای داده است. در فصل آخر، که مهمترین فصل این بخش نیز محسوب می‌شود، علاوه بر نگاهی تطبیقی به جایگاه زن در خانواده‌ی اسلامی و غربی، نقش و رسالت زن در خانواده، نقش و رسالت متقابل زن و مرد و حقوق و وظایف زن در خانواده بررسی شده‌اند.

شاید بخش عمده‌ی شبهات و مسائل حوزه‌ی زنان در جامعه‌ی امروز ما مربوط به بُعد اجتماعی و موضوعات مرتبط با حضور زن در صحنه‌ی اجتماع باشد؛ موضوعاتی چون ضرورت و ثمرات حضور اجتماعی زن، گستره‌های عمومی و اختصاصی حضور، الزامات حضور، اشتغال زن و اولویت‌های شغلی برای او، تحصیل و علم‌آموزی زن، شیوه‌ی تعامل زنان با مردان در صحنه‌ی اجتماع و موضوع مهم حجاب و عفاف. چهارمین بخش این کتاب با عنوان «سیمای زن در بُعد اجتماعی»، پس از مروری مقایسه‌ای بر جایگاه زن در جامعه‌ی اسلامی و غربی، به تبیین و تحلیل چنین موضوعاتی از منظر مقام معظّم رهبری پرداخته است.

یکی از فصل‌های این بخش به بررسی تعامل انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با زنان پرداخته و حضور زنان و نقش حمایتی مهمّ آنان در صحنه‌های مختلف انقلاب و دفاع مقدس را از زوایای مختلف تبیین کرده است. «حجاب» آخرین فصل از آخرین بخش کتاب «زن و بازیابی هویّت حقیقی» است. در این فصل پس از مروری بر پیشینه‌ی تاریخی این مسئله در دوران پهلوی و دوران پس از انقلاب، موضوعاتی چون فلسفه و اهمیّت حجاب، علل هجمه‌ی دشمنان به این موضوع، تأثیر پایبندی به حجاب، عواقب عدم رعایت حجاب، حجاب برتر و راهکارهای ترویج حجاب و مقابله با بی‌حجابی، در منظومه‌ی فکری رهبر معظّم انقلاب بررسی شده‌اند.

کتاب «زن و بازیابی هویّت حقیقی»، شامل گزیده بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی با مقدّمه‌ی طوبی کرمانی و به کوشش محسن کربلایی‌نظر و جمعی از محقّقین از سوی انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. کرمانی در مقدّمه‌ی خود، به پیامدهای ناگوار نهضت‌های فمنیستی و مصادیق متعدّدی از ظلم به زنان و تحقیر آنان در جوامع غربی پرداخته است.

گزیده‌ای از مهم‌ترین مطالب کتاب نیز در 320 صفحه به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

/م.س215