معنای(یس) در سوره یس چیست؟

وارث: یس، اسم پیامبر(ص) و معنای آن کلمة «یس» آنگونه که از روایات و خود قرآن فهمیده می‌شود اسم پیامبر است[۱] ظاهراً معنی آیة شریفه چنین است:

«ای پیامبر، ای رسول گرامی، قسم به قرآن حکیم که تو از پیامبران هستی»

در روایات اهل‌بیت(ع) هم می‌خوانیم که یس اسم پیامبر است[۲] و در دعای ندبه هم که شما عزیزان در صبح‌های جمعه می‌خوانید: یابنَ طه وَ الْمُحْکَماتِ یَابنَ یس وَ الذّاریاتِ یَابْنَ الطّورِ و العادیاتِ که مورد خطاب، حضرت ولی‌عصر ارواحنا فداه هستند می‌گوئیم ... ای پسر یس ... از اینجا باز هم فهمیده می‌شود «طه» و «یس» اسم مبارک پیامبراکرم صلی الله علیه و آله  است.

اما اینکه معنایش چیست، نمی‌دانیم. رمزی است بین عاشق و معشوق. یعنی بین خدا و سفیر او.

همانطور که می‌دانید هر ارگانی اسراری دارد، ارتش اسراری دارد که جز افراد ارتش، آن هم بعضی از آنها، شخص دیگری نمی‌داند. سپاه هم اسراری دارد که حتی بسیاری از سپاهیان آنها را نمی‌دانند. در هر حزبی بین مسئولینش اسراری هست که بسیاری از اعضای حزب از آن بی‌اطلاعند. بین خدا و سفیرانش هم اسراری است که جز خودشان و یا وابستگان به آنها (ائمه طاهرین علیهم‌السّلام) کسی از آنها با خبر نیست[۳]. و به تعبیر قرآن «راسخون فی العلم» هستند که متشابهات را می‌دانند و حتی افرادی مثل سلمان فارسی هم بر این اسرار واقف نیستند!

بنابراین اگر معنای این کلمات را از ما بپرسند با کمال صراحت می‌گوئیم که «نمی‌دانیم» و هر که ادعای علم به معنای این الفاظ نماید اشتباه کرده و ادعای گزاف نموده است. قرآن در این مورد می‌فرماید:

هُو الَّذی اَنْزَلَ عَلَیْکَ الکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحکَماتٌ هُنَّ اُمّ الکِتابِ‌وَ اخَرُ مَتَشابِهاتُ فَاَمَّا الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَبتَّغُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ‌ ابْتِغاءَ الفِتْنَةَ وَابتِغاءَ تَأوِیلهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأویلَهُ إلاّ اللهُ‌والرّاسِخُونَ فِی العِلْمِ یَقُولُونَ آمَنّا بِهِ کُلُّ مِنْ‌ عِنْدِ رَبِّنا و ما یَذَّکَّرُ إلّآ اُولُو الْاَلْباب[۴]

خداوند قرآن را بر تو نازل کرده است، بعضی از آیات آن محکم است که اینها «ام‌الکتاب» است. (ام‌الکتاب در اینجا به معنای قلب قرآن است) و بعضی از آیاتش متشابه است... این متشابهات را جز اهلبیت علیهم‌السلام هیچکس نمی‌فهمد. (راسخون فی‌العلم = چهارده معصوم(ع)) و ما نباید به دنبال متشابهات برویم. اگر کسی به دنبال متشابهات رفت معلوم می‌شود که ریگی به کفش دارد چون قرآن می‌فرماید: آنان که کج هستند و می‌خواهند فکر خود را بر قرآن تحمیل کنند به دنبال متشابهات می‌روند تا آنها را تحریف نمایند، فتنه‌انگیزی کنند و اختلاف ایجاد نمایند.

اما راسخون فی‌العلم چه می‌گویند؟ «یَقُّولُونَ آمَنّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدَ رَبِّنا» ما ایمان داریم هم به محکمات و هم به متشابهات، علاوه بر اینکه ایمان داریم،‌ صددرصد در مقابل قرآن تسلیم هستیم و می‌گوییم: «کُلٌّ مِنْ عِندَ رَبِّنا وَ ما یَذّکرُ إلاّ اُولُوا الاَلْباب»

بعد هم می‌فرماید: رَبَّنا لا تُزِعُ قُلُوبَنا بعدَ إذْ هَدیتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنکَ رَحْمَةً إنَّکَ انتَ الوَهّاب

این هم زنگ خطری است برای همه و به خصوص برای جوانهای روشنفکر که مواظب باشند، یکی از دام‌های شیطان همین است که انسان را از متشابهات قرآن منحرف می‌کند. از این راه وارد می‌شود و فتنه‌انگیزی می‌کند تا بتواند فکر خودش را بر قرآن تحمیل نماید، لذا همان کسانی که متشابهات را می‌دانند این دعا را هم می‌خوانند.

 

پی نوشت ها:

[۱]ـ قال الصادقُ: یاسین اِسْمُ رَسُولِ الله صلّی الله علیهِ و آله والدَّلیلُ علیهِ قولُهُ: إنَّکَ فَمِنَ المُرْسَلین (بحارالنوار ج۲۳ ص۱۶۸) یاسین اسم رسول خدا(ص) است بدلیل آنکه خداوند در آیه بعد از آن می‌فرماید: «تو تحقیقاً از فرستادگان خداوندی هستی»

 

نکته: مرحوم علامه بزرگوار محمدباقر مجلسی رحمة‌الله علیه روایاتی در بحارالانوار ضبط نموده‌اند که آل یاسین را آل محمد -علیهم‌السّلام- معنی کرد‌ه‌اند و یاسین یعنی حضرت محمّد(ص)-که در جلد ۲۳ از صفحه ۱۶۷ تا ۱۷۷ آمده است-

 

[۲]ـ عَنْ اَبی جَعْفَر-علیه السلام- قال: انّ لِرَسُولِ الله(ص) اثْنی عَشَرَ اِسماً خَمْسَةٌ مِنْها فی القرانِ، محمدٌ و احمدٌ و عبدُالله و یس و نون. حضرت امام محمدباقر(ع) فرموده‌اند: برای رسول خدا(ص) دوازده اسم است که پنج تای آن در قرآن آمده است: محمد و احمد و عبدالله و یس و نون. (مجمع‌البیان ج۸ ص۴۱۴)

 

[۳]ـ البته در بعضی روایات برای یس هم به وسیلة‌ائمه هدی علیهم صلوات‌الله تفاسیری شده از جمله: عَنِ الصَّادقِ(ع)... و اَمّا یس فَاِسْمُهُ منْ اَسْماءِ النَّبِیّ(ص)، مَعْناهُ یا اَیُّهِا السَّامِعُ لِوَحْیی... از امام ششم-علیه السلام- است که فرمودند. یس نامی از نامهای مبارک پیامبراکرم(ص) است و معنایش این است: ای شنوندة وحی من... (بحارالانوار، ج۶، ص۸۶)

 

[۴]ـ سورة آل‌عمران آیه ۷. ترجمه: اوست خدایی که قرآن را بر تو فرستاد که برخی از آن کتاب آیات محکم است (و احتمال و اشتباهی در او راه نیابد) که آنها اصل و مرجع سایر آیات کتاب خدا خواهد بود و برخی دیگر آیات متشابه است (و به سهولت درک معنی و فهم مقصود از او نشود) تا آنکه گروهی که در دلهایشان میل به باطل هست از پی متشابه رفته تا به تأویل کردن آن (در این راه) شبهه و فتنه‌گری پدید آرند، در صورتی که تأویل آن را کسی جز خدا نداند و اهل دانش گویندما به همه آن کتاب گرویدیم که همه محکم و متشابه قرآن از جانب پرورگار ما آمده و به این دانش پی نبرند، جز خردمندان.

 

منبع: افکار نیوز

/م.س 215