توبیخ "نکوهش کننده دنیا" در بیان امام علی(ع)

وارث: امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام شنيد مردى دنيا را نكوهش مى‌كند، فرمود: اى نكوهش كنندة دنيا، كه به غرور دنيا مغرورى و با باطل‌هاى آن فريب خوردي! خود فريفته دنيايى و آن را نكوهش مى‌كنى؟

آيا تو در دنيا جرمى مرتكب شده‌اى؟ يا دنيا به تو جرم كرده است؟ كى دنيا تو را سرگردان كرد؟ و در چه زمانى تو را فريب داد؟

آيا با گورهاى پدرانت كه پوسيده‌اند؟ (تو را فريب داد) يا آرامگاه مادرانت كه در زير خاك آرميده‌اند؟ آيا با دو دست خويش بيماران را درمان كرده‌اي؟ و آنان را پرستارى كرده در بسترشان خوابانده‌اى؟ در خواست شفاى آنان را كرده و از طبيبان داروى آنها را تقاضا كرده‌اى؟

در آن صبحگاهان كه داروى تو به حال آنان سودى نداشت، و گريه تو فايده نكرد، و ترس تو آنان را سودى نرساند، و آنچه مى‌خواستى به دست نياوردى، و با نيروى خود نتوانستى مرگ را از آنان دور كنى. دنيا براى تو حال آنان را مثال زد، و با گورهايشا ، گور خودت را به رْخ تو كشيد.

متن حدیث:

وَ قَالَ [عليه السلام] وَ قَدْ سَمِعَ رَجُلًا يَذُمُّ الدُّنْيَا أَيُّهَا الذَّامُّ لِلدُّنْيَا الْمُغْتَرُّ بِغُرُورِهَا الْمَخْدُوعُ بِأَبَاطِيلِهَا أَ تَغْتَرُّ بِالدُّنْيَا ثُمَّ تَذُمُّهَا أَنْتَ الْمُتَجَرِّمُ عَلَيْهَا أَمْ هِيَ الْمُتَجَرِّمَةُ عَلَيْكَ مَتَى اسْتَهْوَتْكَ أَمْ مَتَى غَرَّتْكَ أَ بِمَصَارِعِ آبَائِكَ مِنَ الْبِلَى أَمْ بِمَضَاجِعِ أُمَّهَاتِكَ تَحْتَ الثَّرَى كَمْ عَلَّلْتَ بِكَفَّيْكَ وَ كَمْ مَرَّضْتَ بِيَدَيْكَ تَبْتَغِى لَهُمُ الشِّفَاءَ وَ تَسْتَوْصِفُ لَهُمُ الْأَطِبَّاءَ غَدَاةَ لَا يُغْنِى عَنْهُمْ دَوَاؤُكَ وَ لَا يُجْدِى عَلَيْهِمْ بُكَاؤُكَ لَمْ يَنْفَعْ أَحَدَهُمْ إِشْفَاقُكَ وَ لَمْ تُسْعَفْ فِيهِ بِطَلِبَتِكَ وَ لَمْ تَدْفَعْ عَنْهُ بِقُوَّتِكَ وَ قَدْ مَثَّلَتْ لَكَ بِهِ الدُّنْيَا نَفْسَكَ وَ بِمَصْرَعِهِ مَصْرَعَكَ.

«نهج‌البلاغه، حکمت 131»

/م.س215