آیا دعا از بلاهای نازل شده جلوگیری می‌کند؟

وارث: در منابع حدیثی دو حدیث از امام سجاد(ع) نقل شده است که در نگاه نخست به نظر می‌رسد میان آنها تعارض وجود دارد:
الف. «عَنْ أَبِی الْحَسَنِ(ع) قَالَ: کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ(ع) یَقُولُ: الدُّعَاءُ یَدْفَعُ الْبَلَاءَ النَّازِلَ وَ مَا لَمْ یَنْزِلْ»؛[1] دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می‌کند.
«عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ(ع) قَالَ: کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ(ع) یَقُولُ: الدُّعَاءُ بَعْدَ مَا یَنْزِلُ الْبَلَاءُ لَا یُنْتَفَعُ بِهِ»؛[2] یعنی دعا پس از نزول بلا سودی ندارد.
در ارتباط با احادیثی که ظاهراً متضاد به نظر می‌رسند، باید گفت؛ واقعیت این است که در این‌گونه موارد، باید تمام احادیث مرتبط جمع آوری شده، و از لحاظ سند و محتوا مورد تحلیل بررسی قرار گیرد، تا بتوان در مجموع به نتیجه‌ای رسید. اما آنچه در این فرصت و در مورد این دو روایت، به صورت خلاصه می‌توان گفت؛ این است که شاید حدیث اول ناظر به این باشد که با دعا می‌توان اثر بلای نازل شده را از بین برد، اما حدیث دوم ناظر بدان است که هنگام نزول بلا نمی‌توان با دعا از اصل نزول آن جلوگیری کرد.