فوائد نوشتن در نگاه صادق آل عبا (ع)

«و باز تأمّل كن اى مفضّل! در فوائد كتابت و نوشتن كه به آن ضبط كرده‏اند خبرهاى گذشتگان را براى حاضران، و ضبط مى‏نمايند اخبار حاضران را براى آيندگان. و به آن باقيمانده است كتاب ها كه در علوم و آداب و غير آنها نوشته‏اند. و به نوشتن حفظ مى‏كند آدمى آنچه جارى مى‏شود ميان او و ديگران از معاملات و حساب.

اگر نوشتن نبود منقطع مى‏شد اخبار بعضى از زمان ها از بعضى و كسى كه به سفر مى‏رفت، خبرش به اهلش نمى‏رسيد. و علوم مندرس مى‏شد و آداب ضايع مى‏شد، و خلل عظيم در امور و معاملات مردم راه مى‏يافت، و فوت مى‏شد از ايشان آنچه محتاج بودند به نظر در آن از دين ايشان و رواياتى كه ايشان را ضرور است دانستن آنها.

اگر كسى گويد كه: گفتن و نوشتن از چيزهائى نيست كه خداوند در خلقت آدمى آفريده باشد، بلكه مردم به حيله و زيركى خود به هم رسانيده‏اند و اصلاحى است كه در ميان خود كرده‏اند و جارى شده است در ميان ايشان، لهذا مختلف مى‏شود و در امم مختلفه كه به لغتهاى مختلف سخن مى‏گويند و هم چنين كتابت مختلف مى‏باشد مانند خط عربى و سريانى و عبرانى و رومى و غير اينها. و هر امّتى و گروهى به زبانى سخن مى‏گويند، و به خطى مى‏نويسند.

جواب مى‏گوئيم كه: هر چند آدمى را في الجمله در گفتن و نوشتن فعلى چاره و تدبيرى هست. اما آنچه به آن به عمل مى‏آيد اين چاره‏ها و تدبيرها از صنعت كامله حق تعالى است و عطيّه‏اى است از خزاين رحمت او، زيرا كه اگر خدا به آدمى زبان گويا، و ذهن ادراك‏كننده امور نداده بود مانند ساير حيوانات قدرت بر سخن نداشت، و اگر كف و انگشتان كه آلت كتابت است به او نمى‏داد چگونه كتابت مى‏كرد چنانچه ساير حيوانات قدرت بر نطق و كتابت ندارند، پس اصل اينها همه از فطرت حكيم قدير است و تفضّلى است كه بر خلق خود كرده است، پس هر كه اين نعمتها را شكر كند، ثواب مى‏يابد و هر كه كفران كند خدا بى‏نياز است از شكر عالميان و طاعت ايشان. »

برگرفته از توحيد مفضل، ترجمه علامه مجلسى، صفحه 105

/1102001307