خداوند به پاداش چه عملی به حضرت یوسف(ع) علم و حکمت عطا کرد؟

وارث : بر اساس صریح قرآن؛ احسان و نیکوکاری، دلیل مهمی برای این هدیه الهی بوده است: «وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنین‏»؛[1] هنگامى که او به مرحله بلوغ و تکامل جسم و جان رسید و آمادگى براى پذیرش انوار وحى پیدا کرد، ما حکم و علم به او دادیم و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.

«اشُد» از ماده «شد» به معناى گره محکم است[2] و در این‌جا اشاره به استحکام جسمانى و روحانى می‌باشد.[3]

منظور از «حکم» و «علم» در این آیه؛ یا مقام وحى و نبوت است،[4] و یا این‌که منظور از «حکم»، عقل و فهم و قدرت بر داورى صحیح که خالى از هواپرستى و اشتباه باشد. و منظور از «علم»، آگاهى و دانشى است که جهلى با آن توام نباشد.[5] یا حکم به معناى این است که انسان به مقام «نفس مطمئنه» برسد و تسلط بر خویشتن پیدا کند آن‌چنان که بتواند نفس اماره و وسوسه‌گر را کنترل کند و منظور از علم، انوار قدسیه و اشعه فیض الهى است که از عالم ملکوت بر قلب پاک آدمى پرتوافکن می‌شود.[6]

به هر حال؛ هر چه باشد این «حکم و علم» دو بهره ممتاز و پُر ارزش الهى بود که خدا به یوسف(ع) بر اثر پاکى و تقوا و صبر و شکیبایى و توکل داد، که همه اینها در کلمه «محسنین» جمع است.[7]

نکته قابل توجه این‌که؛ قرآن در آیات فوق هنگام سخن از اعطای حکمت و علم به یوسف(ع) اضافه می‌کند: «این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم»؛ یعنى مواهب الهى حتى به پیامبران بی‌حساب نیست، و هرکس به اندازه نیکوکارى و احسانش از دریاى بی‌کران فیض الهى بهره می‌گیرد. همان‌گونه که حضرت یوسف(ع) در برابر صبر و استقامت در مقابل آن همه مشکلات سهم وافرى نصیبش شد.[8]

[1]. یوسف، 22.

[2]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، ص 447، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق.

[3]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏9، ص 360، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[4]. کاشانی، ملا فتح الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، ج ‏5، ص 29، تهران، کتابفروشی محمد حسن علمی، 1336ش؛ ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالشافی محمد، عبدالسلام، ج ‏3، ص 231، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1422ق.

[5]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏11، ص 118، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ تفسیر نمونه، ج ‏9، ص 360.

[6]. فخر رازى، محمد بن عمر، تفسیر مفاتیح الغیب، ج 18، ص 437، بیروت، دار احیاء التراث العربى، چاپ سوم، 1420ق.

[7]. المیزان فى تفسیر القرآن، ج ‏11، ص 118 - 119؛ تفسیر نمونه، ج ‏9، ص 360.

[8]. تفسیر نمونه، ج 9، ص 360 و 365.

منبع : اسلام کوئست

/1102101305

Links:
[1] http://vareth.ir/
[2] http://islamquest.net/fa/archive/question/fa49640#
[3] http://www.islamquest.net/fa/archive/question/en21721
[4] http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa2967
[5] https://vareth.ir/tag/keyword/9397/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF
[6] https://vareth.ir/tag/keyword/10066/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B4
[7] https://vareth.ir/tag/keyword/9775/%D8%B9%D9%85%D9%84
[8] https://vareth.ir/tag/keyword/27429/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81-%D8%B9
[9] https://vareth.ir/tag/keyword/35539/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA
[10] https://vareth.ir/tag/keyword/10872/%D8%B9%D8%B7%D8%A7
[11] https://vareth.ir/tag/keyword/33065/%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA
[12] https://vareth.ir/tag/keyword/35540/%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AA
[13] https://vareth.ir/tag/keyword/35541/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C
[14] https://vareth.ir/tag/keyword/6089/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86
[15] https://vareth.ir/tag/keyword/27214/%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C