حجت الاسلام علی بخشی : انسان کریم خدمت به مردم را وظیفه خود می داند

 مراتب کرامت

روز اول ذی القعده ولادت کریمه اهل بیت علیهم السلام و دهم این ماه ولادت علی بن موسی علیه‌السلام است. این ده شب را دهۀ کرامت نامیدند. استفاده می کنم از این عنوان و مطالبی را عرض می کنم. همه ائمه ما اهل کرامت هستند، در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «اُصول الکَرَم» همۀ خوبی ها و بزرگی ها و کرامات از ائمه علیهم السلام است. کرامت صفت پروردگار عالم است. «اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ»¹ کرامت صفت پیغمبر صلی الله علیه و آله است «ِانَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ»² پروردگار عالم از ما توقع دارد که ماهم اهل کرامت باشیم. لذا فرمود: «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ»³ پس ما باید اهل کرامت باشیم.

دین ما دین کرامت، رحمت، مهربانی است. پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و ‌آله می فرماید: «در جنگیدن زنها را ایمن قرار بدهید. در جنگیدن به کودکان آسیبی وارد نکنید. درختی را قطع نکنید. اگر کسی از معرکه جنگ فرار می کند از پشت به او ضربه ای وارد نکنید.» این یعنی کرامت. اگر به ائمه ما ظلم کنند آنها برخورد کریمانه دارند. در جنگ صفین معاویه لعنة الله علیه آب را بست. امیر المومنین علیه‌السلام آمدند در کنارشان با امام حسین علیه‌السلام و حضرت عباس علیه‌السلام . حضرت نهیبی زدند و آب آزاد شد. اینها مقابله به مثل نکردند در مقابل معاویه. اعلام کردند اگر لشکر دشمن هم تشنه است استفاده از آب مانعی ندارد. که اینجا علی علیه‌السلام فرمودند: «هذا أوّل فتح ببرکة الحسین»⁴ این اولین فتح بود به برکت حسین علیه‌السلام و چشم برهم گذاشتند و قطرات اشکی ریختند به این معنا که روزی همین ها آب را روی تو و خانواده ات می بندند.

در دهه کرامت از کرامت سخن می گوییم. کرامت در مقابل لعانت در مقابل پستی است. انسان کریم انسانی است که روح وسیعی دارد و بلند نظر است. صفات و ارزش های عالی در او نقش بسته است.

علامات انسان کریم

1.خدمت به مردم را وظیفه خود بداند

اولین نشانه انسان کریم را امام علی علیه‌السلام فرمودند: انسان کریم انسانی است که خدمت به مردم را وظیفه خود می داند. گاهی فردی بعد از خدمت منتظر مدال و ارتقاء مقام است. منت می گذارد.

در حدیث داریم، در مجلسی خدمت امام رضا علیه‌السلام نشسته بودیم شخصی وارد شد. رو کرد به امام و گفت: آقاجان من برای زیارت خانه خدا آمده ام اما پولم تمام شده است انتظار صدقه هم ندارم. من اهل خراسانم وقتی بروم در قبال زحمت شما پول را به فقرا می دهم.  حضرت فرمودند بنشین. رفتند به پستو و صدایش زدند و پشت درب رفت. امام از پشت در خرج زیارت فرد را داد. اصحاب سوال کردند چرا از پشت در دادید امام رضا علیه‌السلام فرمودند: نخواستم چهرۀ من را ببیند و از من شرمنده شود. ما این گونه نیستیم.

2.قبل از این که در خانه را بزنند قدم برداریم

شخصی رسید خدمت کریم اهل بیت، امام مجتبی علیه‌السلام  پرسید کرامت چیست؟ حضرت فرمودند: « التَّبَرُّعُ بِالْمَعْرُوفِ، وَ الْإِعْطَاءُ قَبْلَ السُّؤَالِ »⁵ آغاز نمودن به نیكى و بذل و بخشش، پیش از درخواست نمودن. همه در خانه را نمی زنند. خیلی ها هستند فقیر و تنگدست هستند و گره دارند. حال این گره گاهی با آبرو گذاشتن گاهی با مشورت دادن باز می شود. 

معلی بن خنیس⁶ از اصحاب امام صادق علیه‌السلام می گوید نیمۀ شب داشتم می رفتم دیدم امام صادق علیه السلام انبانی را بردوش گذاشته اند. سر کیسه شل شد و نان ها روی زمین افتاد. حضرت دستی بلند کردند که خدایا نان ها را به من برگردان. من کمک کردم و جمع کردم و آمدم به دوش بگیرم امام صادق علیه‌السلام فرمودند: خودم انجام می دهم. رفتیم ظله بنی ساعده⁷ همه خواب بودند. امام صادق علیه‌السلام با تواضع آن ها را تقسیم کرد و بالای سر آنان گذاشت. این جا معلی بن خنیس سوالی کرد که نشانه معرفت او است. سوال کرد آقا جان این ها شیعه بودند؟ حضرت فرمودند: خیر. ما خورشت غذای شیعیانمان را هم تهیه می کنیم.

به ظاهر ما برای پول در آوردن می رویم. اما رزاق نگاه پسر فاطمه سلام‌ الله‌ علیها است. رزق ما به گردش چشمان سید الشهدا علیه‌السلام رقم می خورد. امام معصوم علیه‌السلام است که برکت و رزق می آورد.

3.تغافل و نادیده گرفتن خطای دیگران

امیر المومنین علیه‌السلام فرمودند: «مِنْ أَشْرَفِ أَفْعَالِ الْكَرِيمِ غَفْلَتُهُ عَمَّا يَعْلَمُ»⁸ از شريفترين كردار مرد بزرگوار آن است كه از آنچه مى داند غفلت نمايد. تغافل کردن است. قرآن بارها می فرماید اگر توقع عفو دارید خودتان باید عفو کنید و از گناه دیگران بگذرید. یک قدم هم ما برداریم. بارها دین سفارش می کند آنچه را از خدا توقع داری خود انجام بده. رحم کن تا خدا به تو رحم کند، ببخش تا خدا تو را ببخشد.

آیت الله مرعشی ره در مجلس اهل علم گفت من شاعری می خواهم داستانی را برایش تعریف کنم که خواب یکی از اولیای خدا را شعر کند. یک اهل علم بلند شد گفت من طبع شعر دارم روی من حساب کنید. اما داستان را برایم بگویید. گفتند ناصر الدین شاه حاجبی داشت آدم به درد نخور و اهل معصیت بود. رفقایش را دعوت کرد بساط شرب خمر را پهن کرد و رفت بازار گوشت بخرد تا غذا بخورند. رفت بازار در راه برگشت دید از خرابه ای صدای ناله ماده سگی بلند شده است. رفت به خرابه دید آنقدر سگ گرسنه است، شیری ندارد به کودکانش بدهد. تلنگری خورد. گوشت را داد به سگ و رفت منزل. گفت نتوانستم گوشت تهیه کنم. بعد از مرگش او را در خواب دیدند و اوضاعش را جویا شدند. گفت: سگی را بر سگی یزدان بخشید. این یک مصداق بود. می خواهند ما را تشویق کنند. اگر آنچه از خدا توقع داریم به کار ببندیم گره از کارمان باز می شود. کاری که امام حسین علیه‌السلام با حر انجام داد.

/1102101302

پی نوشت:

1.سوره مبارکه علق آیه 3

2.سوره مبارکه تکویر آیه 19

3.سوره مبارکه اسراء آیه 7

4.بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۶۶.

5.نزهة الناظر و تنبيه الخاطر ص 71

6.معلّی بن خنیس کوفی، غلام امام صادق علیه السلام بوده و از روایات استفاده می شود که او از اولیاءالله و از اهل بهشت است و حضرت صادق او را دوست می داشت. معلّی بن خنیس وکیل و نماینده نفقات خانواده و خاندان امام صادق علیه السلام بوده است.

7.سایه بانی که کارتن خواب های آن زمان در آنجا می خوابیدند. کسانی که منزل و جا نداشتند در آنجا استراحت می کردند.

8.حکمت 21