وهابیت نمی‌داند «احترام‌گذاشتن» شرک نیست

یکی از پرسش‌ها و پاسخ مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم به شرح زیر است:

آیا بوسیدن ضریح و در ورودی حرم مقدس ائمه معصومین(ع) از نظر شیعه و اهل‌سنت شرک محسوب می‌شود؟

حق مسلم آن است که هیچ یک از اعمال، دست کشیدن، بوسیدن و توقف در کنار قبر پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) مکروه و یا حرام نیست زیرا هدف از این اعمال تبرک جستن از قبر بوده و هیچ مسلمانی نیز تردید ندارد که قبور دربردارنده بدن شریف پیامبر اکرم(ص) و امام معصوم(ع) به سبب حیات برزخی و پربرکت ایشان دارای تقدس و برکت است.

علمای اهل‌سنت در منابع اصیل خود از بزرگانشان نقل کرده‌اند که منعی در بوسیدن قبر پیامبر اکرم(ص) وجود ندارد؛ از این رو احمد بن حنبل در پاسخ به انتقاد پسرش که گفت «مردم برای تبرک به منبر پیامبر(ص) دست می کشند و می بوسند و به همین گونه قبر مطهر را لمس کرده و می‌بوسند» می گوید «باکی نیست».(1)

همچنین در منابع اهل سنت روایت شده که مردی حضور رسول خدا(ص) شرفیات شد و عرض کرد: ای رسول خدا(ص) من سوگند خورده‌ام که آستانه بهشت و پیشانی حورالعین را ببوسم! پیامبر(ص) در پاسخ فرمودند «برو پای مادر و پیشانی پدر را ببوس»، آن شخص عرض کرد یا رسول الله(ص) اگر پدر و مادر در قید حیات نباشد چه کنم؟  ایشان پاسخ فرمودند «برو قبر آنان را ببوس!».(2)

مسلم بن حجاج قشیری در کتاب حج از صحیح خود (معروف به صحیح مسلم) آورده است که پیامبر اکرم(ص) روزی سواره طواف می‌کردند و رکنی از کعبه را با عصای خویش استلام نموده و عصا را بوسید؛ امام نووی از بزرگان اهل سنت در شرح این مطلب می گوید «این امر که کسی با عصا استلام کند و آن را ببوسد، از مذهب و عقاید ماست».(3)

به نقل از مسلم بن حجاج و امام نووی بوسیدن عصایی که متبرک به رکن کعبه (حجر الاسود) شده است جائز است و پیامبر اکرم(ص) نیز این‌گونه عمل کرده است. علمای اهل سنت به گفته سمهودی اتفاق نظر و اجماع دارند که قبر متضمن به جسد و اعضای پیامبر(ص) بر کعبه فضیلت دارد و آنگاه سمهودی اضافه می‌کند که این اجماع را قاضی عیاض و پیش از او قاضی ابوالولید باجی نقل کرده‌اند، چنانکه خطیب بن جمله به نقل از ابوالیمن بن عساکر و دیگران با کمال صراحت مدینه را به خاطر وجود پیامبر اکرم(ص) در شهر مدینه بر مکه فصیلت داده‌اند.(4)

بنابراین بر اساس اعتقادات اهل‌سنت، بوسیدن قبر و سایر اموری که از دیدگاه اسلام مقدس هستند، موجب شرک نمی‌شود زیرا هیچ گونه ملازمه عقلی و شرعی میان بوسیدن و احترام گذاشتن با شرک و عبادت وجود ندارد.

تنها فرقه وهابیت به پیروی از احمد بن تیمیه حرانی ( 661-735ه‍ 728ه‍ ) و محمد بن عبدالوهاب (1115-1206) است که بوسیدن قبور و زیارت و توسل و شفاعت را موجب شرک دانسته و آن را با توحید در عبادت در تضاد می پندارند.(5)

در نهایت امر، ما به گفته ابن حجر عسقلانی، یکی از بزرگان اهل سنت اشاره می‌کنیم که می گوید «برخی از علماء، مشروعیت بوسیدن حجر الاسود را دلیل بر جواز بوسیدن هر انسان و غیر انسانی می‌دانند که شایسته تعظیم و احترام هستند»؛ تا آن‌جا که می‌گوید: «از ابی صیف یمانی از علمای شافعی مذهب مکه نقل شده که وی گفته: می توان قرآن و کتاب‌های حدیثی و قبور صالحین را بوسید». همچنین طیب ناشری از محب طبری نقل کرده که می توان قبر را بوسید و دست بر آن کشید و سیره علمای صالحین نیز بر آن جاری بوده است.(6)/

پی نوشت

1. فقیهی، علی اصغر، وهابیان، انتشارات صبا، چاپ سوم، 1366 ه‍ ش، ص64، به نقل از کتاب وفا الوفاء سمهودی از علماء مورد اعتماد اهل تسنن و وهابیون.

2. سید محسن امین، تاریخچه و نقد و بررسی عقاید و اعمال وهابی ها، ترجمه سید ابراهیم سید علوی، موسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ چهارم، 1376ه‍ ش، ص418.

3. امام نووی، شرح صحیح مسلم، دارالقلم بیروت، چاپ اول، 1407ه‍ ق، ج9، ص23 و 24.

4. وهابیها، ص422 و 423 به نقل از کتاب وفاء الوفاء سمهووی.

5. ر.ک: آیت الله سبحانی، جعفر، آئین وهابیت، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1373ه‍ ش، ص24 و 185

6. وهابی ها، ص413.

/1102001307